Laat het slachtoffer niet drinken, eten of roken. Wanneer het slachtoffer liever op de zij ligt of met opgetrokken knieën is dat geen probleem. Controleer regelmatig bewustzijn en ademhaling. Blijf bij het slachtoffer tot professionele hulp ter plaatse is.
Een shock slachtoffer heeft dorst en vraagt dus om drinken. Een shock slachtoffer mag NIETS eten of drinken, dit activeert de maag waardoor het slachtoffer o.a. gaat braken.
Een shock is een situatie waarin je bloeddruk te laag is om je lichaam van bloed en zuurstof te voorzien. Er zijn verschillende vormen: hypovolemische shock, cardiogene shock, obstructieve shock en distributieve shock. Oorzaken kunnen bijvoorbeeld bloedverlies, hartfalen of problemen met de bloedvaten zijn.
Symptomen van shock
Bleke, koude, klamme/zweterige huid. Bij sommige vormen van distributieve shock wordt de huid hoogrood in plaats van bleek. Ingevallen gezicht, spitse neus. Misselijk/ziek gevoel, zieke indruk.
Symptomen. Het lichaam tracht het gebrek aan zuurstof te compenseren door enkele correctiemechanismen. Het hart pompt het bloed sneller rond, de ademhaling versnelt en de minder belangrijke organen zoals de huid krijgen minder bloed.
Septische shock
Bij sommige patiënten met een sepsis wordt de bloeddruk (te) laag en ontstaat een beeld waarbij de bloedcirculatie onvoldoende is om de organen van voldoende zuurstof te voorzien. Dit noemen wij een septische shock.
Wil een slachtoffer absoluut niet dat je iets doet, dan doe je het ook niet! Je kunt hulp aanbieden, maar niet opdringen. Voor beschutting zorgen is één van de eerste dingen die de hulpverlener kan doen. Omstanders kunnen al als windscherm dienen.
Het verloop kan minuten of uren duren. Er is wel een duidelijk lijn in de fases die een slachtoffer met shock doorloopt. Een eerstehulpverlener (EHBO'er) kan wegens het ontbreken van kennis en medicijnen niets doen om de shock op te heffen maar er zijn wel handelingen om de ontwikkelingen van de shock te vertragen.
De meest voorkomende oorzaak van cardiogene shock is een acuut hartinfarct of acuut hartfalen. Afhankelijk van de ernst van het infarct en de schade aan de hartspier zal er een shock ontstaan. Mensen die reeds een zwak hart hebben, of eerder infarcten hebben doorgemaakt, lopen een groter risico.
Een spoor van een allergeen kan al genoeg zijn om een anafylactische shock te veroorzaken. Symptomen van een anafylactische shock zijn onder andere een opgezwollen gezicht en jeuk. Een anafylactische shock kan gelijk of binnen een uur na aanraking met een allergeen ontstaan.
Een neurogene shock is een ernstige stoornis van de algemene toestand van het lichaam. Dit wordt gekenmerkt door een tekort aan circulerend vocht in de bloedbaan.
We verplaatsen een slachtoffer zo min mogelijk maar beschutting is prettig voor de privacy van het slachtoffer en voorkomt ook letsels zoals onderkoeling en oververhitting. Zorg het liefst voor beschutting op de plaats waar het slachtoffer ligt of zit.
Leg daarvoor een hand met gespreide vingers op de bovenbuik net onder de borstkas met je vingers naar het hoofd wijzend. Je andere hand met gespreide vingers ertegenover op de rug. Dit blijf je doen tot de ademhaling verandert of tot het ambulance-personeel het slachtoffer van je overneemt.
In de grote aders neemt de druk echter toe, omdat het bloed niet wordt weggepompt. Hierdoor zwellen de aders in de hals (halsvenen), ook wel gestuwde halsvenen genoemd.
Hypovolemie ('ondervulling'): tekort aan water en zout (indien niet door bloedverlies). Dehydratie gaat vaak gepaard met hypernatriëmie, terwijl hypovolemie zowel met hypo- als hypernatriëmie gepaard kan gaan. Er zijn weinig klinische parameters waarmee hypovolemie betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Volgorde van in veiligheid brengen
Je benadert het ongeval alleen als dit veilig kan. Niemand heeft er iets aan als je zelf ook slachtoffer wordt. Ook let je op de veiligheid van de omstanders. Denk aan omstanders in de rook bij een brand of aan achteropkomend verkeer bij een aanrijding.
Met het verplaatsen zou je meer letsel kunnen veroorzaken of kunnen verergeren. Natuurlijk geldt dit niet voor een kleine verwonding. Beschutting geven is belangrijk om andere letsels te voorkomen (onderkoeling, oververhitting). Let op!
Bij bewusteloosheid zit een slachtoffer onderuitgezakt of ligt hij op de grond. Het slachtoffer reageert niet op aanspreken en op het schudden aan de schouders. Daarbij kunnen de ogen zowel open als gesloten zijn. Iemand die bewusteloos is voelt slap aan.
Bij alarmsignalen als hoge koorts, kortademigheid, verwardheid, lage bloeddruk of zich onwel voelen, komt een arts binnen de tien minuten een diagnose stellen. Is er sprake van sepsis, dan krijgt de patiënt meteen antibiotica.
Soms zelfs zonder behandeling. Sepsis is een levensbedreigende ziekte. Snel behandelen is nodig om de kans te verkleinen dat iemand overlijdt of blijvende schade overhoudt aan organen en weefsel. Sommige mensen krijgen een lage bloeddruk en een hoge hartslag door sepsis.
Een bloedvergiftiging of sepsis is het gevolg van een ernstige infectie. Meestal gaat het om infecties met bacteriën.
Zuurstofrijk bloed is helderrood, zuurstofarm bloed is donkerrood. In je lichaam is de kleur van je bloed dus niet overal hetzelfde. Het bloed in aderen stroomt onder enkele lagen weefsel, hierdoor lijkt het bloed donkerder. Aderen ogen daarom niet rood, maar soms blauw.