Lucht die zich verplaatst, dat is dus wind! Als de zon ondergaat, vallen de opwaartse luchtbewegingen stil, het begin van een rustige en kalme nacht met sterren aan de hemel. Dit afkoelingsproces aan de grond is bij mooi weer de belangrijkste reden waarom de wind tegen de avond gaat liggen.
Dus als de wind 's avonds gaat liggen, is dat omdat de zon ondergaat. Als de zon fel schijnt, wordt de lucht boven land erg warm. Warme lucht zet uit en stijgt op. Hierdoor ontstaat er vlak boven land een gebied met lage luchtdruk, een thermische depressie.
Reacties. Omdat het 's avonds minder warm is. Wind heeft te maken met de warme, opstijgende lucht die eenmaal boven afkoelt en zo, via circulatie, weer naar beneden zakt. 's avonds is het koeler dus is er dan minder windcirculatie.
Wanneer warme lucht opstijgt, stroomt koude lucht naar de plaats van de warme lucht. Deze beweging van lucht zorgt ervoor dat er wind ontstaat. Het waait.
De luchtkolom zet door een grotere verwarming boven land namelijk meer uit dan boven zee (zie schematische voorstelling). Door de drukverschillen gaat er een zwakke bovenstroming waaien van land naar zee. Boven zee daalt de lucht geleidelijk waardoor de druk daar relatief gezien toeneemt.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Dat het de laatste tijd steeds vaker harder waait, heeft te maken met de versterkte klimaatverandering. Gevolg is regelmatig onstuimig weer en meer storm. Doordat de aarde langzaam opwarmt, ontstaan boven oceanen meer storingen. Die storingen trekken door de zeestroming van de Atlantische oceaan over Nederland.
Let op! Iedereen ervaart fietsen in de wind anders. Voor sommigen kan windkracht 3 of 4 al te zwaar zijn voor het fietsen, anderen ervaren pas problemen bij windkracht 7 of 8. Blijf bij twijfel thuis en kies een ander moment om te gaan fietsen.
Bij een sterkere wind wordt de lichaamswarmte van je huid sneller afgevoerd. Bij windstil weer wordt de lucht vlak boven de huid wat warmer en daardoor voelt het niet zo koud aan. Wanneer dat warme laagje wordt afgevoerd, voel je het kouder worden en naarmate de windsnelheid hoger is, koel je sneller af.
's Avonds stopt de zon met de aarde te verwarmen. De opgaande luchtstromingen vallen stil, er komen zelfs dalende luchtbewegingen, de wind luwt. De wolken komen opnieuw in warmere lucht terecht en lossen helemaal op.
Meer bebossing, veranderend landgebruik en urbanisatie vormen hindernissen die de wind aan het landoppervlakte afremmen. 'Een andere mogelijke reden is de opwarming van de aarde zich laat voelen over het gehele planetaire atmosferisch systeem.
Gemiddeld genomen komt de wind bijna 50% van de tijd uit het westen tot zuiden. Als de wind meer uit het oosten of noorden zou komen, zou ons weer er veel anders uit zien. Rond de evenaar schijnt de zon recht op het aardoppervlak en wordt het aardoppervlak het meest opgewarmd.
In grote lijnen kunnen deze rukwinden op drie manieren ontstaan, namelijk door buien (voornamelijk in de zomer), door windschering en door wrijving. Windstoten door buien zijn vaak het gevaarlijkst. Dat komt doordat de wind ineens toeneemt tot ver boven het gemiddelde.
Zuidwestenwinden zijn warmer dan westenwinden en de lucht wordt aangevoerd vanaf zee. Door de hogere temperatuur kan de lucht meer waterdamp bevatten, waardoor buien vaak talrijker en steviger zijn.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
Al bij windkracht 7 gevaarlijk
Bij de proeven bleek dat een lege lichte combinatie al bij windsnelheden van 55 km/u (windkracht 7) gaat kiepen. Een volgeladen doet dat pas bij 74 km/u (windkracht 8).
Hoewel de herfst de reputatie lijkt te hebben dat het regelmatig waait, liggen de gemiddelde windsnelheden het hoogst in de wintermaanden. De kans op storm is in Nederland het hoogst in de maanden december en januari. Ook de maanden februari en maart kennen redelijk hoge windsnelheden.
Hoe snel de straalstroom stroomt, wordt bepaald door het verschil in temperatuur van de lucht uit het noorden en het zuiden. Hoe groter dit verschil, hoe sterker de straalstroom en hoe groter de kans op storm op aarde. Als de straalstroom krachtig blijft, kan dat zelfs zorgen voor meerdere stormen na elkaar.
Gemiddelde wind in Nederland
In Nederland varieert het jaargemiddelde van de windsnelheid van ruim 8 km/h (2,2 m/s) in het binnenland tot 20 km/h (5,6 m/s) aan de kust. Van plaats tot plaats en van dag tot dag zijn er grote verschillen. De gemiddelde windrichting in Nederland is ongeveer zuidwest.
Ter vergelijking: Windkracht 9 schoorsteenkappen, antennes en dakpannen waaien weg, kinderen moeten moeite doen om te blijven staan, takken breken af, alleen zwaluwen en eenden vliegen nog Windkracht 10 aanzienlijke schade aan gebouwen, volwassenen hebben veel moeite om te blijven staan, bomen raken ontworteld, vogels ...
Bij windkracht 8 is het stormachtig. De windsnelheden liggen dan tussen de 62 en 74 kilometer per uur. Bij windkracht 8 valt de schade aan gebouwen mee. Wel kunnen er kleine takjes en twijgjes van bomen afbreken.
Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.