De grootste bedreiging voor de wilde bij is gebrek aan voedsel en nestgelegenheid.
Er zijn meerdere oorzaken die ervoor gezorgd hebben dat het zo slecht gaat met bijen. De meest bekende hiervan zijn: verdwijning van leefgebied, pesticiden en de eigen ziektes (varroamijt). Maar wist je bijvoorbeeld dat elektromagnetische straling en windmolens ook hun effect hebben op bijen?
In Nederland leven zo'n 360 soorten wilde bijen, maar het gaat al lange tijd niet goed met de insecten. En dat komt vooral doordat er steeds minder voedsel is en er steeds minder plekken zijn waar ze hun nesten kunnen bouwen. Bijen hebben bloemen nodig, nectar om van te eten en stuifmeel om aan hun jongen te geven.
Dit jaar is de Nationale Bijentelling voor het eerst verlengd tot een tiendaagse telling. Tussen 15 en 24 april kan iedereen meedoen door een half uurtje wilde bijen te tellen. Dat kan overal; in je tuin, op je balkon, of ieder ander groen plekje in de buurt.
Bijensterfte kan meerdere oorzaken hebben. Als er sprake is van sterfte in het groeiseizoen, dan kan dit veroorzaakt worden door spuitschade of bepaalde ziekten zoals Nosema en Acarapis.Maar ook voedselgebrek kan dit veroorzaken.
Daarbij scheurt de angel los, samen met een deel van het achterlijfje. Hierin zitten de klieren die het gif in je huid blijven pompen. De bij kan helaas niet doorleven met een afgescheurd achterlijf, en gaat dus inderdaad dood.
In een bijenvolk zijn alle bijen dochters en zonen van die ene bevruchte koningin die een volk rijk is. Het zijn dus de genen van die koningin en de genen van de zaadcellen die ze haar leven lang in haar spermatheek bij zich draagt, die bepalen of het volk zachtaardig dan wel agressief is.
Uit de resultaten blijkt dat meer dan 30% van de bijenvolken de winter van 2022-2023 niet overleefde. Vooral bijenvolken die op eigen honing leefden, hebben een hogere sterfte. Bee Foundation stelt vast dat de meest natuurlijk gehouden bijen het meest getroffen zijn.
Resultaten 2024. Wauw, dit jaar werden er ondanks het onstuimige weer ruim 41.000 bestuivers geteld door ruim 2.300 tellers! Dankzij die gegevens kunnen we de bijen beter beschermen.
Ons voedsel zonder bijen
Het verbouwen van voedsel zal zonder de bestuiving van insecten sterk in productie dalen. Als de bestuiving van insecten volledig weg zou vallen zal de wereldwijde voedselproductie met ongeveer 10% verminderen. Met een steeds groeiende wereldbevolking wordt dit al snel een probleem.
Zonder bijen zouden we geen groenten, fruit, noten, chocola en koffie meer hebben. Bijen zorgen voor de bestuiving van 70% van de gewassen. Albert Einstein voorspelde het al: wanneer de bij verdwijnt, zal de mens in 4 jaar tijd ook verdwijnen.
Schade en ziekte bij bijen veroorzaakt door de Varroamijt
Omdat de Varroamijt zich voedt met lichaamssappen van larven, poppen en volwassen bijen, verzwakt de bijenpopulatie. Daarnaast draagt de Varroamijt diverse ziekten mee bijvoorbeeld Deformed Wing Virus (DWV) en Varroatose.
In plaats van de bijen en wespen lokken naar een andere plek, kun je ze ook juist wegjagen van de plek waar je ze niet wil hebben. Dit kun je doen door gebruik te maken van bepaalde geuren. Zo houden ze niet van koffie, ui, kruidnagel, azijn en wierook.
Bijen en andere insectenbestuivers zijn immers essentieel voor ons ecosysteem en onze biodiversiteit. Een vermindering van bestuivers betekent dat veel plantensoorten mogelijk zullen verdwijnen, samen met andere organismen die direct of indirect van hen afhankelijk zijn.
Bijen en andere bestuivers over de hele wereld worden geconfronteerd met talloze uitdagingen die hun populaties bedreigen, waaronder klimaatverandering, verlies van leefgebied, pesticiden en ziektes . Het is cruciaal dat we actie ondernemen om hen en hun leefgebieden te beschermen om te voorkomen dat hun aantallen afnemen.
Bijen zorgen voor de bestuiving van 70% van de gewassen. Hoewel de verstening van tuinen en terrassen een van de redenen is waarom er steeds minder bijen in Nederland wonen, zijn natuurlijke vijanden zoals de Varroamijt ook een groot probleem.
In de Verenigde Staten leven de meeste bijensoorten, maar er zijn ook gebieden in bijvoorbeeld Afrika en het Midden-Oosten waar de diversiteit nog veel groter is dan ooit tevoren.
Zonder koningin kan een bijenvolk niet voortbestaan. Er moet dus een opvolgster komen. Als de koningin met een zwerm vertrokken is, dan komt de nieuwe koningin uit een zwermcel.
Eigenlijk weten we precies hoeveel bijenvolken we in 2022 in Amerika hebben. Dat zijn er 3.800.015 , volgens de uiterst gedetailleerde Census of Agriculture.
Wat is er aan de hand met de bijen? In de afgelopen 25 jaar is het aantal bijen in Nederland fors gedaald. De helft van de Nederlandse bijensoorten staat op de rode lijst. Van de 358 bijensoorten die in Nederland leven, zijn 181 bedreigd.
Om de larven groot te brengen, gaat de hommel volop op zoek naar nectar en stuifmeel. De eerste weken na de winterslaap vragen dan ook heel veel energie van haar. Als het voedselaanbod dan te schaars is en de buitentemperatuur te laag om haar vleugels op te warmen, kan de hommel uitgeput raken.
"Bij te weinig nectar kunnen honingbijen geen honing produceren voor tijdens de winter." "En sommige bijen kunnen in aanraking gekomen met bestrijdingsmiddelen die insecten doden, die worden gebruikt in de land- en tuinbouw. Maar ook onkruidbestrijder is veel schadelijker voor bijen dan gedacht.
Er zijn twee soorten wasmotten, de grote wasmot (Galleria mellonella) die bij ons het meest voorkomt en de kleine wasmot (Archroea grisella). Motten vliegen vooral 's nachts en trachten de bijenkast binnen te dringen.
Bijen houden niet van uien, koffie, kruidnagel of azijn. Je kan op tafel altijd een schaaltje met azijn plaatsen om ze weg te houden.
Meestal is er een reden achter een geagiteerde bijenkorf - een verloren of stervende koningin, invasieve plagen, menselijke verstoringen of berovende bijen die proberen honingvoorraden te stelen . Als u de oorzaak kunt identificeren, kunt u erachter komen hoe u het probleem kunt oplossen en uw bijen weer in hun normale, rustige staat kunt krijgen.