Armoede heeft vergaande gevolgen voor iemand zijn leven. Armoede zorgt bijvoorbeeld voor minder kans op een opleiding, heeft betrekking op je woonsituatie en je gezondheid. Schaamte, sociaal isolement, eenzaamheid, stress en depressies kunnen een gevolg zijn van armoede.
Ook persoonlijke factoren zoals een chronische ziekte of een licht verstandelijke beperking, stijgende kosten voor levensonderhoud, werk dat te weinig betaalt om van te kunnen leven of een te groot bestedingspatroon kunnen voor armoede zorgen.
Armoede kan zorgen voor een slechtere hersenontwikkeling, waaronder een slechtere emotieregulatie. Dat geldt vooral voor kinderen van ouders die behalve met armoede nog te maken hebben met andere problemen die stress geven. Kinderen uit arme gezinnen hebben vaak een minder voorspoedige schoolloopbaan.
Belangrijkste maatregelen van de Rijksoverheid tegen armoede
Lage inkomens aanvullen met toeslagen. Zoals een bijdrage voor kosten voor zorg, een huurwoning, kinderen en kinderopvang. Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen de kans geven om mee te doen in de samenleving. Zoals op schoolreis gaan en zwemles volgen.
De armoede uit zich onder meer in (zeer) beperkte financiële middelen, sociale uitsluiting, gezondheidsproblematiek en beperkte toegang tot onderwijs. In 2020 leefden ruim 900.000 mensen in een huishouden onder de lage-inkomensgrens, van wie 376.000 al ten minste vier jaar achtereen.
Rotterdam is de armste stad van Nederland. Bijna een vijfde van de Rotterdammers (18,7%) leeft onder de armoedegrens. Ook in Amsterdam (18,2%) en Den Haag (16,6%) wonen verhoudingsgewijs veel armen. In de top 10 staan verder middelgrote steden van buiten de Randstad zoals Enschede, Groningen, Leeuwarden en Arnhem.
Armste landen ter wereld
De meeste ontwikkelingslanden bevinden zich Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Azië. De allerarmste landen bevinden zich in Afrika: Centraal-Afrikaanse Republiek, Zuid-Soedan, DR Congo en Burundi behoren tot de armste landen ter wereld.
Rotterdam had het hoogste aandeel arme inwoners (10,9%), direct gevolgd door Amsterdam (10,5%) en Den Haag (10,3%). Deze hoge armoedepercentages hangen samen met de bevolkingssamenstelling in de drie steden.
Armoede is een wereldwijd probleem, ook in een welvarend land als Nederland. De cijfers van het CBS liegen er niet om: 1 op de 13 kinderen groeide in 2020 op in een gezin met geldproblemen. Deze huishoudens hebben een inkomen onder de lage-inkomensgrens.
Individuele armoede. Individuele armoede kan het gevolg zijn van een echtscheiding, juridische problemen, langdurige werkloosheid, ondernemingsfaillissement, ziekte, of verslaving aan gokken, kopen, alcohol of drugs. Hierdoor kan iemand van welstand tot armoede vervallen.
Iemand heeft een risico op armoede indien het inkomen lager is dan 60% van het mediaan inkomen. Zo ligt voor een alleenstaande de grens vandaag op 1.187 euro netto per maand. In het monitoringsrapport van de sociale zekerheid zitten ook mensen vervat die onder de risicogrens vallen.
De kinderen missen door geldgebrek thuis vaak dingen die belangrijk zijn voor hun ontwikkeling. Zoals leesboeken, uitjes naar een museum of een fijne, rustige slaapkamer. Hun ouders hebben hier simpelweg het geld niet voor. Ook moeten de kinderen het met minder tijd en aandacht van hun ouders doen.
Volwassenen met een bijstandsuitkering leven vaker met een lager inkomen dan werkenden en hebben het meeste risico op armoede. Zelfstandigen hebben een groter armoederisico dan mensen in loondienst. Daarnaast hebben niet-westerse migranten en statushouders vaker een laag inkomen en risico op armoede.
Mensen uit een huishouden met een inkomen onder de armoedegrens leven gemiddeld ongeveer 5 jaar korter dan mensen met een hoger inkomen. Het verschil in gezonde levensjaren bedraagt zelfs 14 jaar.
Kinderen die opgroeien in armoede hebben later minder kansen op de arbeidsmarkt en lopen zo een groter risico om zelf arme ouders te worden. Ze krijgen weinig ruimte om hun eigen talenten te ontwikkelen omdat ze vooral proberen in andere basisbehoeften te voorzien.
Waarom Gelderland 34 keer zo rijk is als Zeeland, de armste provincie van Nederland. Het eigen vermogen van de provincie Gelderland bedroeg vorig jaar 4,7 miljard euro, terwijl Zeeland slechts 139 miljoen euro aan reserves heeft. Daarmee is Gelderland bijna 34 keer zo rijk als Zeeland.
Het percentage van de bevolking dat in armoede leeft is volgens de Wereldbank het hoogst in Madagaskar (82 procent), Burundi (78 procent) en de Democratische Republiek Congo (77 procent). Maar ook in veel andere Afrikaanse landen leven nog steeds veel mensen in armoede.
Armoede die voor de samenleving niet goed zichtbaar is en die veelal veroorzaakt wordt doordat mensen niet of onvoldoende gebruikmaken van inkomensondersteunende voorzieningen.
Hoeveel geld is genoeg per maand? Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) deed een poging om een bedrag te noemen dat 'genoeg' is. En genoeg wil dan zeggen dat je geld genoeg hebt om van rond te komen. Volgens het SCP ligt het basisbehoeftenbudget van een zelfstandig huishouden op 971,-.
De Wereldbank definieert extreme armoede als het moeten leven van minder dan $ 1,90 per dag. De Wereldbank voorspelde dat door de pandemie het aantal mensen dat in extreme armoede leeft in 2022 met 198 miljoen mensen zou groeien.
Nederland staat met een gemiddeld netto-vermogen van bijna 129.000 euro per persoon op de vierde plek in de ranglijst van rijkste landen ter wereld. De lijst is samengesteld door de Duitse verzekeraar Allianz in het Global Wealth Report over 2020.
De derde wereld bestond uit staten in Latijns-Amerika, Afrika en Zuid-Azië. Tegenwoordig slaat de term op ontwikkelingslanden – niet-geïndustrialiseerde, arme landen.