Citroensap vind je eigenlijk terug in alle recepten voor jam, omdat ze ervoor zorgt dat je jam zich tot een goede gel transformeert n omdat het helpt de bacteriën te doden. Daarnaast is het ook gewoon een lekkere toevoeging aan de smaak van je jam. Je kunt het zo gek maken als je wilt.
Citroen is onze ab-so-lute favoriet als we zelf confituur willen maken. Dit gele vruchtje versterkt niet alleen de smaak, het is ook een natuurlijke pectine-bom, waardoor de confituur vanzelf dikker wordt. En alsof dat niet genoeg is, zorgt citroen er ook voor dat de kleur van het fruit goed behouden blijft.
Ben je na 3 dagen nog steeds niet tevreden over de dikte, breng de te dunne jam of gelei opnieuw aan de kook. Voeg een klein beetje (0,5 tot 1 theelepeltje) pectinepoeder toe en laat 1 tot 2 minuten koken. Controleer de dikte van de jam of gelei met een suikerthermometer of op een koud schoteltje.
Jam is dik door de pectine die in vruchten voorkomt. Pectine komt vrij als het fruit wordt gekookt. Niet alle fruitsoorten zijn rijk aan pectine. Aardbeien, frambozen en perziken bevatten weinig pectine.
Voor het maken van jam heb je naast de vruchten suiker nodig. De meeste mensen gebruiken geleisuiker, wat een mengsel is van suiker, pectine en citroenzuur. Veel goedkoper is het om zelf pectine en citroenzuur toe te voegen. Reken op 2 – 4 gram pectine en 5 – 15 gram citroenzuur (per kilo suiker).
Jam is dik genoeg als de borrelende fruitmassa (tijdens het inkoken na het toevoegen van de suiker) 105 °C is. Dit kun je meten met een jam- of suikerthermometer. Heb je die niet? Doe dan de stollingsproef, ook wel de rimpel- of schoteltjestest genoemd.
Stap 1: Spoel het fruit schoon en breng het in een hoge pan aan de kook met (gelei)suiker en eventueel citroensap. Stap 2: Laat het 15 tot 25 minuten inkoken, totdat de jam een temperatuur heeft van 105 °C en het de gewenste dikte heeft. Je kunt dit meten met een keukenthermometer.
Is je confituur te lopend? Doe 'm dan uit de bokaaltjes, breng 'm opnieuw aan de kook en voeg er wat extra pectinepoeder en een scheutje citroensap aan toe. Let goed op de kooktijd die aangeduid staat op de verpakking van het pectinepoeder: als de pectine te lang of te kort meekookt, werkt hij niet.
Aan 1 kilogram schoongemaakt fruit voeg je dus 750 gram suiker toe. Als je deze algemene richtlijn aanhoudt, heeft je jam aan het einde van het kookproces een suikerpercentage van 65 procent. Bij dit percentage wordt je jam voldoende dik en is deze lang houdbaar: 6 maanden tot een jaar.
Jam bevat geen vet, maar wel veel suiker. Als je het als broodbeleg gebruikt, weegt dat laagje jam ongeveer 15 gram, dus dan valt de hoeveelheid suiker die je binnenkrijgt best mee: 7-8 gram. Dat is een stuk minder dan in een paar koekjes, een portie vruchtenyoghurt of een glas frisdrank/sap zit.
Dit doe je door een klein bordje in de koelkast te zetten voordat je begint. Haal het bordje uit de koelkast en schep er een eetlepel hete jam op. Laat de jam 1 tot 2 minuten afkoelen en hou het bordje schuin. Als de jam een vaste consistentie heeft dan is deze voldoende ingekookt.
Met 1 pak geleisuiker en 1 kg schoongemaakt fruit maakt u 4 grote potten heerlijke jam. Reken voor zacht fruit als aardbeien en frambozen op 900 g schoongemaakt fruit per kilo geleisuiker. Deze fruitsoorten bevatten zelf weinig pectine en hebben dus wat meer suiker nodig om goed te geleren.
Ik had van een kilo aardbeien jam gemaakt en dat zijn wel vijf jampotjes vol. Wellicht kan ik iemand anders hier een plezier mee doen. Even een leuk etiket erop plakken en je hebt een homemade cadeautje voor iemand. Natuurlijk kan je het recept ook halveren en maak je 2 1/2 jampotjes.
Je kunt een zoetstof gebruiken, maar als je ook die niet wil dan kan het ook zonder. Gebruik dan bv Van Gilse Geleipoeder voor het geleren of Marmello, een geleermiddel op basis van citruspectine. Omdat er geen suiker in zit moet je dus een andere manier vinden om het houdbaar te maken.
Het is een natuurlijk bindmiddel, dat zich in de celwanden van fruit en planten bevindt. Bij verhitting in combinatie met suiker vormt pectine een gelei. Pectine is daarom een ideaal bindmiddel voor het maken van jam. Voeg pectine in combinatie met suiker toe bij het inkoken van de jam.
Pectine rijke vruchten zijn; aalbes (rode bes), appel, braam, citrusvruchten, kruisbes, kweepeer en zwarte bes. Pectine arme vruchten zijn de aardbei, abrikoos, ananas, druif, framboos, kers, meloen, peer, perzik, pruim (verschilt per soort) en rabarber.
Waarom jam altijd 'extra' jam is
'Extra' is een beschermende term die de hoeveelheid fruit weergeeft per kilo jam. Vroeger waren er verschillende kwaliteiten jam. De populairste was de zogenoemde huishoudjam die 350 gram vruchten per kilo jam bevatte. Extra jam was duurder.
Patricia heeft het antwoord: Het verschil is eigenlijk dat jam gepureerd fruit is waarbij confituur meer uit grovere stukjes bestaat. Het is daarbij wel afhankelijk van het soort fruit dat gebruikt wordt want een aardbei is na het koken veel minder in stukjes te houden dan bijvoorbeeld een appel of een bes.
Tips bij het maken van jam
De verhouding fruit/suiker is 1:1, zodat de jam de juiste dikte krijgt. Wil je een minder zoete jam? Dan kun je naar smaak geleisuiker toevoegen en de laatste 3 minuten van de kooktijd een beetje maïzena losgeroerd met water door de jam roeren.
Wat is geleisuiker? Geleisuiker is kristalsuiker met natuurlijke, smaakloze appelpectine en citroenzuur. Dit zorgt ervoor dat bij het maken van jam, de jam verdikt, zonder dat de jam lang ingekookt hoeft te worden.
Geleisuiker heeft, door de aanwezige pectine, een betere conserverende werking dan gewone suiker. Maar ook met kristalsuiker of Zusto kan je confituur maken. Rietsuiker heeft een gistende werking en gebruik je dus beter niet.
Waarom moet je jampotten op de kop zetten? Doordat je de jampot omdraait gaat de zuurstof naar boven. In dit geval gaat de zuurstof naar de bodem van de jampot omdat de jampot op de kop staat.
Bokaaltjes met een klemsluiting kun je niet ondersteboven zetten, maar bij bokalen met een schroefdeksel is dit wel aan te raden. Waarom? Wanneer je de bokaal ondersteboven zet, loopt de confituur naar het deksel, en komt er bij de bodem van de pot, die nu bovenaan zit, ruimte vrij.
Een geopende pot jam, marmelade, confituur, of gelei, moet je dus in de koelkast bewaren. Natuurlijk wel afdekken met de deksel. Een nog niet geopende pot kun je het beste bij kamertemperatuur bewaren. Bij sommige soorten zelf gemaakte jam, vaak zonder suiker, wordt aangeraden dit in de koelkast te bewaren.