De oorsprong van kritisch op jezelf worden En dat betrekken ze eerst op zichzelf: kennelijk is er iets mis met me. Dat is veiliger dan denken dat je ouders tekortschieten. Van hen ben je afhankelijk. (Bij veel narcisten is dit gevoel te sterk geweest, zij zijn het gaan externaliseren: er is iets mis met anderen).
Oorzaken van het persoonlijk opvatten van kritiek (altijd voor anderen klaar staan, negatieve zaken onder het vergrootglas leggen, perfectionisme, negatief zelfbeeld, gevoelens van onzekerheid, zelfreflectie, energiehuishouding, gevoeligheid). Waarom kritiek ontvangen moeilijk is.
Overkritisch: altijd kritiek en commentaar hebben.
Valkuil. Jouw valkuil is dat je over-kritisch wordt of veroordelend. Dat je met jouw scherpe pen of tong de vloer aanveegt met jouw mening en zienswijze. Jouw valkuil kan zijn dat je pietluttig wordt, op alle slakken zout legt, spijkers op laag water zoekt, gaat muggenziften of dat je negatief kritisch wordt.
De heftigheid waarmee kritiek kan aankomen, heeft vaak te maken met je gevoel van eigenwaarde. Wie weinig zelfvertrouwen heeft, ziet door kritiek zijn of haar negatieve zelfbeeld bevestigd en kan vaak veel moeilijker met kritiek omgaan. Bedenk dat niet de ander, maar jij zelf je grootste tegenstander bent.
Wie iets streng beoordeelt, is kritisch.In de betekenis 'beslissend als het gaat om leven of dood' is kritiek juist: 'Ze lag in kritieke toestand in het ziekenhuis. '
Hetzelfde kan gebeuren als mensen in je omgeving kritiek hebben geleverd op je gedrag of prestaties, of als je bent gepest. Ook dit zijn oorzaken waardoor je aan jezelf kunt gaan twijfelen en dingen uit de weg kunt gaan, waardoor je zelfvertrouwen afneemt of zich niet genoeg ontwikkelt.
Dit kan om twee reden ontstaan. Je kunt een erg gevoelig persoon zijn; je wordt dan al snel geraakt door alles om je heen. Het kan ook dat je juist erg streng naar jezelf bent, waardoor je je gevoel steeds probeert te onderdrukken met gedachtes over dat je nergens last van mag ervaren.
Alles op jezelf betrekken, alles persoonlijk nemen. Als iemand zich verveelt, dan ben jij saai. Wanneer mensen kritiek hebben of klagen, voel jij je direct persoonlijk aangevallen; ook moet je vaak anderen verdedigen; jezelf negatief vergelijken met anderen: die zijn intelligenter, slimmer, knapper.
Mild zijn voor jezelf is jezelf aanvaarden. En dat is nodig om je goed in je vel te voelen. Om mild te zijn voor jezelf moet je eerst een stap terugzetten om jezelf te observeren en te begrijpen. Dat kan a.d.h.v. mindfulness.
Gevolgen negatief zelfbeeld
Zoals faalangst of sociale angst. Als je vooral kritiek hebt op hoe je eruit ziet, dan kan je ook een eetprobleem ontwikkelen. Door de constante angst voor afwijzing, onderneem je ook steeds minder. Je maakt jezelf steeds kleiner, durft steeds minder en isoleert jezelf.
Geef meer aandacht aan onderwerpen die niks met uzelf of met psychologie te maken hebben – bijvoorbeeld wat er om u heen gebeurt of welke film u mooi vindt. En kijk eens of u iets voor anderen kunt doen; ook dat helpt om niet te veel met uzelf bezig te zijn. Maak u geen zorgen: het komt goed.
Gevoeligheid voor kritiek kan ontstaan zijn doordat men als kind niet voldoende in zijn eigenheid erkend en gewaardeerd is. Een minder sensitief iemand kan zich hier misschien wat beter voor afsluiten, maar kan er toch ook veel last van hebben.
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is tweezijdig. Aan de ene kant staat een opgeblazen gevoel van zelfbelang en zucht naar bewondering centraal, en aan de andere kant is er sprake van een extreem gevoel van minderwaardigheid en onzekerheid. Narcistisch gedrag is vaak lastig te herkennen.
Zorg dat je de kritiek begrijpt, dat je precies weet wat de ander bedoelt en waar die persoon niet tevreden over is. Heb je te maken met onterechte kritiek? Vraag dan om opheldering, vraag om bewijs.Geef anderen niet de kans om zomaar botte kritiek te verspreiden, maar dwing die persoon om specifiek te worden.
De kritische denker kenmerkt zich door een open, onderzoekende houding – ook ten aanzien van zijn eigen opvattingen – en neemt niets op voorhand aan; hij is gericht op waarheid, bereid te wikken en te wegen in het opbouwen van een eigen betoog en in het beoordelen van andermans redenering.
Kritisch zijn is meestal een positieve eigenschap. Het is een teken dat je zorgvuldig bent en bovendien betrokken.
In het kort is kritisch denken het vermogen om door logisch redeneren zelfstandig tot weloverwogen en beargumenteerde afwegingen, oordelen en beslissingen te komen. Je herkent iemand die kritisch denkt aan een sceptische houding zonder cynisch te zijn.
Onzekerheid en negatief zelfbeeld behandelen
De meest gebruikte therapie bij onzekerheid en een negatief zelfbeeld is cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie richt zich op het veranderen van (onrealistische) negatieve denk- en gedragspatronen die je onzekerheid en lage zelfbeeld in stand houden.