De makkelijkste manier om wakker te blijven is door je zintuigen te prikkelen. Je kunt allerlei dingen doen om ervoor te zorgen dat je oren, je ogen en zelfs je neus alert en actief blijven. Hoe meer delen van je lichaam alert zijn, hoe kleiner de kans is dat je door de slaap overmeesterd zult worden.
Je slapeloosheid kan bijvoorbeeld ontstaan vanuit een periode van stress of door een emotionele gebeurtenis zoals het overlijden van een dierbare. Het begint met een paar nachten slecht slapen en vervolgens kan een vicieuze cirkel ontstaan. Hoe vaker je slecht slaapt, hoe gefrustreerder je hierover kan raken.
Het antwoord op de vraag 'hoe lang kan een mens zonder slaap' staat op 24 uur. Toch is er ooit iemand geweest die maar liefst 11 dagen niet geslapen heeft. Dit record is geplaatst in december 1963 door Randy Gardner en sindsdien nog nooit verbroken.
Denk aan verschillende soorten frisdrank, chocolade en zelfs voedingsmiddelen met een chocoladesmaak, zoals ijsjes en ontbijtgranen. Die kunnen genoeg cafeïne bevatten om je 's nachts wakker te houden.
Door de cortisol (stresshormoon) in je lichaam zal je dus wakker worden. Als je dan rond 3-4 uur wakker wordt gaan we vaak kijken hoe laat het is. Deze lichtbron zorgt naast je alertheid dat je brein een seintje krijgt voor een nieuwe dag.
Tussen 1 en 3 uur: Als je in deze uren wakker wordt dan kan het zijn dat er iets mis is met je lever. Geestelijk gezien kan het betekenen dat je boos bent of veel woede hebt die je niet op een goede manier kan verwerken. Tussen 3 en 5 uur: Op dit tijdstip heb je te maken met je longen.
Emeritus hoogleraar in psychofysiologie aan de Universiteit van Amsterdam Gerard Kerkhof vertelde aan de Volkskrant dat het daarom zeker nuttig om even te slapen, ook al is het maar een paar uur. Bij voorkeur tussen acht en tien uur in de avond.
De extra uren die je creëert door 's nachts hooguit 3 à 4 uur te slapen zijn extra waardevol. Het is namelijk geen lastige opgave om deze tijd nuttig te besteden. Omdat je veel vroeger dan normaal bent opgestaan en haast als enige wakker bent, kun je volledig ongestoord je gang gaan.
'Wanneer je twee uur slaapt zit je op het juiste moment van het circadiane ritme. In de eerste periode van dat ritme kom je in een diepe slaap terecht, en daarin breek je adenosine het snelst af. Na twee uur slaap heb je al meer dan 50 procent afgebroken.
Adem gedurende 4 seconden heel rustig in door je neus. Houd je adem 7 seconden in. Adem heel rustig uit door je mond gedurende 8 seconden.
Veel zwaar of eiwitrijk eten. Na een zware maaltijd met veel vlees word je gauw moe omdat je lichaam een groot deel van je energie aan je spijsverteringsstelsel levert, waardoor de rest minder energie krijgt.
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
Bovendien leidt een te grote maaltijd tot een sterke stijging van de lichaamstemperatuur, wat niet goed is om in slaap te vallen. Ook pikant eten kan je beter vermijden, net als koekjes, donuts, cake of bladerdeeg. Wat drinken betreft: beter niet te veel alcohol, en uiteraard ook liever geen cafeïne.
Kun je überhaupt bijslapen? Ja, maar een wijdverbreid misverstand is dat je de volgende nacht dan maar wat 'extra' moet slapen. Of dat je een en ander wel oplost met wat cafeïne of wat extra daglicht. Dit werkt slechts als een pleister op de wond.
Korte powernaps verlagen het stressniveau en verhogen de productiviteit. Een langer dutje van een uur herstelt je hersencapaciteit zodat je beter in staat bent om nieuwe informatie op te slaan. Slaap werkt beter en langer dan caffeïne, dus die kop koffie als alternatief kun je ook wegwuiven.
De meeste deskundigen raden een slaaptijd tussen 7 en 9 uur per nacht aan. Sommige mensen voelen zich na 7 uur al uitgeslapen, andere hebben wat meer nodig. Langer dan 9 uur slapen per nacht wordt door de wetenschap en slaapexperts beschouwd als te veel voor een volwassene.
Slecht slapen door stress
Slaapproblemen worden vaak veroorzaakt door stress. Stress kan ervoor zorgen dat we minder goed inslapen, maar ook dat we vaker wakker worden gedurende de nacht. Mensen die bijvoorbeeld te laat actief zijn op hun laptop, tablet of smartphone met werkgerelateerde zaken slapen minder diep.
Na een paar dagen zonder slaap kunnen de hersenen allerlei gekke hallucinaties gaan vormen. Dit is een gevaarlijk effect van te lang wakker blijven. Onderzoek toont aan dat de eerste hallucinaties beginnen na 72 uur wakker blijven. Hallucinaties worden ervaren in verschillende vormen, hieronder volgen een paar.
Mensen die een hele nacht wakker blijven presteren nogal altijd beter dan personen die elke nacht minder dan zes uur slapen. Dit hebben wetenschappers van de universiteit van Pennsylvania ontdekt. De wetenschappers lieten proefpersonen twee weken lang vier, zes of acht uur per nacht slapen.
Ga sporten en bewegen, overdag of vroeg in de avond. Neem 's avonds geen koffie, andere drank met cafeïne en nicotine. Stop een uur voor het slapengaan met kijken naar tv, tablet, computer en smartphone. Zorg een uur voor het slapengaan voor ontspanning (korte wandeling, warm bad, ontspanningsoefeningen, muziek).
Het tijdsinterval van 0.00 uur tot 1.00 uur, wordt ook vaak het spookuur genoemd ("Van twaalf tot één, zijn de spoken op de been"). Dit heeft te maken met het feit dat dit tijdstip het verst van de dag (het licht) vandaan ligt.
Oorzaken van problemen met doorslapen
Lichamelijke klachten als pijn, jeuk, benauwdheid (slaapapneu), hoesten, snurken, zuurbranden, hartkloppingen, kuitkramp of rusteloze benen. (Vaak) moeten plassen. Een snurkende partner. Zorgen aan het hoofd, door bijvoorbeeld werksituatie, ziekte, geld- of relatieproblemen.