Rotterdam, Schiedam en Rijswijk zijn de meest vervuilde steden als het gaat om uitstoot door verkeer en industrie. De gemeenten Nederweert, Ede en Barneveld, Velsen en Beverwijk hebben de hoogste concentraties fijnstof.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
Het is een verzamelnaam van deeltjes van verschillende grootte, tot maximaal 10 micrometer (µm) doorsnede. Deeltjes bestaand uit zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak vormen het grootste deel, ook elementair koolstof en koolstofverbindingen dragen bij aan fijnstof.
Fijnstof vergroot het risico op longontsteking, longkanker, ernstige longziekten, hersenbloedingen en hart- en vaatziekten.
Fijnstof kun je meten in huis met een fijnstofmeter. Met een fijnstofmeter tel je snel en nauwkeurig het aantal fijnstofdeeltjes in je binnenlucht.
Vervelend, onaangenaam en ongezond – iedereen in huis heeft te maken met huisstof. Veel mensen beseffen niet dat stofdeeltjes bestaan uit miljarden deeltjes en voor het merendeel uit fijnstof. Deze minuscule fijnstofdeeltjes zijn allesbehalve onschadelijk voor de gezondheid.
Het meeste fijnstof komt in de lucht door wat mensen doen. Fijnstof kan ontstaan uit bijvoorbeeld uitlaatgassen of ammoniak (secundair fijnstof). Natuurlijk fijnstof is bijvoorbeeld opwaaiend stof en zeezout. De luchtkwaliteit verbetert door de overstap naar elektrisch vervoer.
Maar een groot deel wordt veroorzaakt door verbranding van fossiele stoffen, dus wegverkeer, luchtverkeer en bedrijven die dat produceren. 3. Kunnen we het zien, ruiken of proeven? Nee, in principe zie je het niet en proef je het niet.
Een goede luchtreiniger fijnstof helpt goed bij het schoonmaken van lucht die verontreinigd is met fijnstof. Uiteraard kan dat alleen binnenshuis. Een luchtreiniger met HEPA filter (dat de kleinste stof deeltjes uit de lucht haalt) in combinatie met een ionisator zijn het meest effectief.
Wegverkeer, huishoudens, de industrie en de landbouw zijn in ons land de belangrijkste bronnen van luchtvervuiling. Van alle ongezonde deeltjes in de lucht veroorzaken fijnstof, stikstofdioxide (NO2) en ozon (zomersmog) de meeste schade aan de gezondheid.
In Nijmegen en Amsterdam is de luchtkwaliteit het slechtste. Ook Europees gezien scoort Groningen goed, maar de schoonste lucht wordt ingeademd door de inwoners van het Zweedse Umeå. In de Poolse stad Nowy Sacz is de slechtste luchtkwaliteit van Europa gemeten.
De schoonste lucht werd gevonden in Nieuw-Caledonië, een eilandengroep in de Grote Oceaan. Onder de ontwikkelde landen had Finland de beste luchtkwaliteit. Er waren wereldwijd wel 222 steden die het doel haalden. Het probleem zit in fijnstof dat kleiner is dan 2,5 micrometer per deeltje.
1. Zwitserland. iStock Ah, la Suisse! Zéker niet mis en de absolute nummer één wat zuivere lucht betreft!
Opmerkelijk: Hoogeveen staat wel in de top 3 van meest zwerfafvalboetes van het land. Van alle boetes in Nederland voor het dumpen van afval is tussen 2014 en 2020 1,7 procent uitgedeeld in de provincie Drenthe.
Tijdens het koken komt fijnstof vrij, vooral bij het braden van vlees en het wokken van groenten. Die fijnstof kan tot enkele uren na het koken in huis blijven hangen. Een afzuigkap is dan ook een must, het liefst met een kap die helemaal over het fornuis hangt, zodat de damp eronder blijft.
Bakluchten die vrijkomen bij het koken zijn niet alleen een geurprobleem. Er zitten ook deeltjes kleiner dan 1 µm in die een bijdrage vormen aan PM2,5. Beter bekend als fijnstof. Uit ons veldonderzoek in 9 woningen blijkt dat de concentratie fijnstof na het koken veel hoger is dan de buitenconcentratie.
De meest gebruikte meetmethoden voor fijn stof zijn die op basis van de verzwakking van ß-straling en van de oscillerende microbalans. Deze metingen geven informatie over de massa van het stof in lucht maar niet over de samenstelling ervan.
Het is niet bekend hoeveel mensen sterven aan de gevolgen. Het RIVM schat het aantal op 7.000 tot 12.000 doden per jaar. Volgens longartsen verkort fijnstof het leven van Nederlanders met 13 maanden.
De lucht in huis is een mengsel van allerlei stoffen. De meeste zijn onschadelijk, zolang de concentratie laag blijft. Hopen de stoffen zich op, dan groeit het risico op luchtwegklachten, allergieën en ziekten zoals longkanker. Daarom is luchtverversing belangrijk: dat houdt de concentraties zo laag mogelijk.
Het beste antwoord. Over het algemeen is huisstof zelf niet schadelijk voor de gezondheid. De stofdeeltjes zijn - bij inademing - redelijk groot en kunnen door de longen afgevoerd worden. Toegevoegd na 1 minuut: Voor mensen met allergieën en Astma geldt dit overigens niet.
Zelf al deze stoffen gaan meten is niet mogelijk. Voor stikstofdioxide, ozon en een deel van het fijnstof zijn sensoren en betaalbare meetapparaten beschikbaar. Bij de fijnstof moet worden bedacht dat de kleinere deeltjes, met diameters onder 0.5 miljoenste meter (micrometer), niet worden geregistreerd.
Voor het zelf meten van de luchtkwaliteit kunt u bijvoorbeeld kijken naar de stikstofdioxide, TVOC en een deel van fijnstof in de woning. Hiervoor zijn sensoren te koop. Houd bij het meten van fijnstof wel rekening dat er kleine deeltjes zijn waarvan een deel daarvan te klein is om te registreren.