De Koude Oorlog was een periode van politieke spanning en militaire dreiging tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, die duurde van het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991.
De Koude Oorlog (1945-1991) is een fase uit de wereldgeschiedenis waarin sprake was van een gewapende vrede tussen de kapitalistische wereld (met de Verenigde Staten als aanvoerder) en communistische landen die onder invloed van de Sovjet-Unie stonden.
Tijdens de Koude Oorlog was de wereld in de ban van een conflict tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Beide landen hebben in deze fase van de wereldgeschiedenis hun eigen invloedssferen gecreëerd, respectievelijk het kapitalistische blok en het communistische blok.
De Duitse stad werd het strijdtoneel tussen ideologieën. Maar niet alleen in Berlijn kwam het tot een conflict. Ook in Afrika, Azië en Zuid-Amerika werd de Koude Oorlog uitgevochten, zoals historici dit conflict gingen noemen. De oorlog wordt 'koud' genoemd, omdat er niet letterlijk werd gevochten.
De Communistische Partij van de Sovjet-Unie kon de veranderingen niet tegenhouden en verloor halverwege 1991 de macht in het land. Hierdoor viel de Sovjet-Unie aan het einde van 1991 uit elkaar. De Verenigde Staten zagen zich daarom als winnaar van de Koude Oorlog.
Er werden in Latijns-Amerika, Afrika en Azië bloedige proxyoorlogen gevoerd en zowel de door de VS aangevoerde kapitalistische landen als het door Sovjets geleide communistische blok streefden mondiale dominantie na. De Koude Oorlog duurde bijna een halve eeuw.
Na de Tweede Wereldoorlog komen Amerika en de Sovjetunie lijnrecht tegenover elkaar te staan.Er ontstaat een botsing tussen het Amerikaanse kapitalisme en het Russische communisme. De spanningen lopen op en leiden tot de Koude Oorlog.
De koude oorlog is vooral ontstaan door de verschillen in ideologie tussen de Verenigde Staten van Amerika (VS) en de Sovjetunie. Allebei wilden ze na de Tweede Wereldoorlog vrede en veiligheid, maar dat wilden ze allebei op hun eigen manier.
Vietnam is eerst onderdeel van de Franse kolonie Indochina. Na de Eerste Indochinese Oorlog wordt het opgedeeld in het communistische Noord-Vietnam en anticommunistische Zuid-Vietnam. Met als doel oprukkend communisme tegen te gaan, neemt de betrokkenheid van de Amerikanen in Vietnam toe. Dit luidt de Vietnamoorlog in.
Het totaalaantal doden van de complete Vietnamoorlog – burgers inclusief militairen – wordt geschat op 3,5 tot 4 miljoen. De Amerikanen verloren tussen de 47.000 en 58.000 soldaten, de Noord- en Zuid-Vietnamezen hadden een geschatte 380.000 tot 900.000 doden te betreuren.
Vier decennia lang heeft de Koude Oorlog op verschillende manieren doorgewerkt in Nederland. In de buitenlandse politiek oriënteerde ons land zich op de Verenigde Staten en spande het zich in voor de Europese integratie; in Nederland zelf probeerde men de communistische dreiging te keren door de welvaart te vergroten.
Crises zoals de Russische blokkade van Berlijn (1948-1949), de Hongaarse Opstand (1956), de Cubacrisis (1962) en de Praagse Lente (1968) voedden de angst. De Koude Oorlog eindigde met de val van de Berlijnse Muur (1989) en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.
Het is de Britse premier Winston Churchill die de scheidslijn tussen Duitsland en Europa het IJzeren Gordijn noemt.
Van Stettin aan de Oostzee tot Triëst aan de Adriatische Zee, is een 'ijzeren gordijn' neergelaten dwars door het Europese continent. Achter die lijn liggen alle hoofdsteden van de oude staten van Centraal- en Oost-Europa.
Van de 22 miljoen mensen die sinds 1945 in oorlogen werden gedood, schat men dat het in 84 procent burgers betreft (2). Na het eind van de Koude Oorlog werd het totale aantal militairen gereduceerd met 4.6 miljoen. Toch blijven er nog steeds 22.4 miljoen mannen, vrouwen en kindsoldaten onder de wapens.
De val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 wordt veelal geïdentificeerd als het einde van de Koude Oorlog.
Stalin zorgt er na WO II voor dat communisten en Sovjet-gezinden in Oost-Europese landen de macht krijgen. Direct na de Tweede Wereldoorlog besluit Stalin tot het uitbreiden van zijn communistische invloedssfeer, om zo de Sovjet-Unie beter te beschermen in tijden van nieuwe oorlogen op zijn grondgebied.
Na de Tweede Wereldoorlog zochten de geallieerden een manier om Duitsland te weerhouden om op korte termijn weer een oorlog te beginnen. In tegenstelling tot de Eerste Wereldoorlog zocht men deze maal geen heil in een streng verdrag zoals het Verdrag van Versailles, maar in de opdeling van Duitsland.
Partijleider. Na de dood van Stalin in maart 1953 ontstond een interne richtingenstrijd. Chroesjtsjov won deze en hij werd in september 1953 aangeduid als partijleider.
De Berlijnse Muur is een symbool van verdeeldheid. In augustus 1961 bouwt de DDR deze muur om de aanhoudende toevloed van mensen uit Oost-Berlijn naar het Westen tegen te gaan. De “muur van schaamte”, zoals die dan in het Westen wordt genoemd, moet beide delen van de stad volledig afsluiten.
Eind april 1945 ontmoeten Amerikaanse en Russische soldaten elkaar bij de Oost-Duitse rivier de Elbe. In mei 1945 is Duitsland verslagen en Europa bevrijd. Amerika en de Sovjet-Unie zijn de grote winnaars van de oorlog. Beide landen hebben een sterk leger en willen niet voor elkaar onder doen.
Tijdens de 335 jaar die volgden na de Nederlandse oorlogsverklaring, werd er bij de Scilly-eilanden geen enkel schot gelost. Hiermee is de 335-jarige oorlog, ofwel de Scilly War, de langste oorlog uit de geschiedenis geworden zonder dodelijke slachtoffers.
Om te vermijden dat nog meer burgers van oost naar west zouden trekken, werd vanaf de nacht van 12 op 13 augustus 1961 door het communistische regime van Oost-Duitsland stelselmatig een muur van meer dan 2 meter opgetrokken in Berlijn.