Overwinteren in tropisch Afrika, zoals Congo en Angola, via een aantal tussenstops trekken ze daarheen. Koekoeken trekken in zuidwestelijke tot zuidoostelijke richting weg naar Afrika. Sommige vogels vliegen daarbij via Spanje over de Straat van Gibraltar, andere nemen de route over Italië.
De koekoek (Cuculus canorus) is een vogelsoort uit de familie van de koekoeken (Cuculidae). Hij plant zich in de zomer voort in een groot deel van het Palearctisch gebied en overwintert in het Afrotropisch gebied en het Oriëntaals gebied.
Koekoek heeft diverse figuurlijke betekenissen. Zoals 'iemand die vreemdgaat' maar ook 'bedrogen echtgenoot', een betekenis die berust op het verschijnsel dat de koekoek er een gewoonte van maakt haar eieren in het nest van een andere vogel te leggen.
De koekoek is een trekvogel die grote afstanden aflegt en bij ons in de tweede helft van april aankomt. In augustus vliegt de koekoek alweer terug naar zijn winterkwartier, dat zich in Afrika bevindt.
Koekoeken komen wat later naar Nederland dan de meeste vogels. Ze komen pas aan als de pleegouders van hun kinderen al een nest hebben gebouwd. De koekoek staat er om bekend dat het vrouwtje haar eieren in de nesten van andere vogels legt.
Koekoeken uit Wit-Rusland gaan via Turkije en Egypte. In Nederland keren ze terug rond half april. Volwassen koekoeken trekken weg na de eileg in juni/juli.Jonge vogels veel later, in september en oktober.
Aantal: Tussen de 6.000 en 8.000 (Dit is het aantal vrouwtjes. Aantal mannetjes is onbekend). De stand van de koekoek als broedvogel neemt al zeker sinds 1985 af.
Zit bij het roepen vaak op opvallende plek: speur dus zeker weidepaaltjes, prikkeldraden, de uitstekende takken van dode bomen, struik- en boomtoppen af. De koekoek reageert ook vrij goed op zijn nagebootst gezang, waardoor deze vogel zich redelijk gemakkelijk laat lokken.
Tussen half april en begin juni komt de koekoek, vanuit zijn winterverblijf in Afrika, naar Europa. Volwassen vogels houden het echter al snel weer gezien in hun overzomeringsgebied en na de eerste eileg trekken zij weer naar Afrika. Hun jongen volgen meestal veel later, tot in september aan toe.
Vinken, spreeuwen, graspiepers, koperwieken, kolganzen, kievieten, kokmeeuwen, boerenzwaluwen, aalscholvers, veldleeuweriken, zanglijsters en nog veel meer. Met miljoenen gaan ze op de vleugels. Maar er zijn vogels die al veel eerder vertrekken.
De pleegouders voeden het koekoeksjong op als hun eigen kind. Een ei in andermans nest leggen heeft voordelen. Omdat de koekoek zich niet om het uitbroeden van eieren en grootbrengen van jongen bekommert, heeft ze tijd voor het leggen van meer eieren. Twaalf eieren of meer zijn heel gebruikelijk!
In dit geval betekent Koekoek de duivel. In vroegere godvrezende tijden wilde men de naam van de duivel niet uitspreken. Zo kreeg hij andere namen zoals: Koekoek, Joost, De drommel, en ratsmodee. De koekoek is waarschijnlijk gekozen omdat deze vogel bij Thor hoorde, een Noorse god die de christenen als de duivel zagen.
De koekoek ook wel, maar niet zo vroeg als zij. Vaak zijn ze dan net te laat bij de nesten, of de pleegouders hebben het zelf door en gooien het ei eruit. Niet alle eieren komen dus uit.
De bewoners worden geholpen bij alles wat ze zelf niet meer kunnen. Bijvoorbeeld bij het wassen, aankleden, eten, naar het toilet gaan en naar bed gaan.
Eksters roven regelmatig eieren en jongen van andere vogels, vooral om er hun eigen jongen mee te voeden. Toch vormen eieren en nestjongen slechts een fractie van het voedsel dat jonge eksters krijgen.
Vanaf de oudheid weet men al dat de koekoek niet zelf een nest bouwt, maar zijn eieren legt in de nesten van andere vogels. Het koekoeksvrouwtje let scherp op kleine vogels die hun nest aan het bouwen zijn.
Krekel geluid
Krekels strijken hun nachtconcert. Keer op keer maken ze een 'krrrrrrrrrrr'-geluid door hun vleugels heel snel over elkaar te wrijven. Alleen de krekel mannetjes maken dit geluid. Dat doen ze om de aandacht van vrouwtjes te trekken.
De koekoeken imiteren het geluid van een sperwer om vogels uit hun nest te jagen en hun eieren ongehinderd achter te kunnen laten.
Hoewel de goedkoopste moderne koekoeksklokken al vanaf €50,- worden aangeboden, beginnen onze aparte design klokken vanaf €135,-.
Het bedrog begint bij het ei: de koekoek bouwt niet zelf een nest, maar legt zijn eieren in de nesten van andere vogels. Zo zoekt het koekoeksvrouwtje kleine vogels op die hun nest aan het bouwen zijn. Op een onbewaakt ogenblik steelt de koekoek een ei uit het nest, laat het vallen of eet het ei zelf op.
De Huismus blijft het hele jaar in de buurt van het nest, dat in de winter als slaapplaats gebruikt wordt. Het rommelige, overdekte nest wordt gemaakt van stro en twijgjes en wordt bekleed met zachte materialen zoals schapenwol, paardenhaar en vruchtpluis van paardebloemen.
Een grutto heeft het officieuze record non-stop vliegen verbroken. De trekvogel, die gevolgd werd met een zender, vloog in één keer van Alaska naar Nieuw-Zeeland. Dat is 12.200 kilometer.