Spelt is dus een gezond graan en speltbrood past goed in een gezond voedingspatroon, maar is spelt ook glutenvrij? Helaas niet. Spelt bevat weliswaar minder gluten dan tarwe, maar het is absoluut niet glutenvrij!
Glutenvrij brood kan gemaakt zijn van graansoorten die van nature glutenvrij zijn, zoals boekweit, rijst, haver, quinoa, gierst, amaranth (kiwicha), teff, tapioca, sorghum of maïs (let op: 'gewoon' maïsbrood bevat meestal ook meel gemaakt van tarwe). Ook soja-, kastanje- en kikkererwtenmeel zijn glutenvrij.
Er zijn verschillende soorten glutenvrij meel, bekend zijn bijvoorbeeld amandelmeel, rijstmeel, kokosmeel, boekweitmeel, havermeel, quinoameel en kikkererwtenmeel.
Spelt pasta is niet glutenvrij. In spelt pasta zitten minder gluten als bij normale pasta, maar is niet glutenvrij. Glutenvrije pasta is vaak gemaakt van mais of rijst, niet van spelt. Omdat het beste verwarren kan zijn of spelt pats glutenvrij is, vertellen we je er wat meer over.
Haver is van nature glutenvrij. Maar in de Europese wetgeving via de Verordening EG Nr. 828/2014 staat dat haver een glutenbevattende graansoort is. Dat is opmerkelijk omdat haver van nature geen gluten bevat.
Speltbrood en tarwebrood zijn even gezond. In spelt en tarwe zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels. Ook speltbrood is verkrijgbaar in de varianten wit, bruin en volkoren. Volkoren is het gezondst.
Deze vraag krijgen wij regelmatig in ons glutenvrije restaurant te horen. Deze vraag komt vooral van mensen die eigenlijk niet weten wat gluten zijn en waar ze in zitten. Het antwoord dat wij dan geven is dat glutenvrij eten gelijk smaakt aan niet glutenvrij eten.
Het is rijk aan proteïnes, calcium en het aminozuur 'lysine'. Je kan het gebruiken om je volkorenbrood extra voedzaam te maken, want het levert dubbel zoveel ijzer als tarwe. Onbewerkt leveren glutenvrije granen minstens evenveel gezonde voedingsstoffen als tarwe of spelt.
Speltbrood niet glutenvrij!
Speltbrood wordt gebakken van het oergraan spelt (Triticum Spelta), welke nauw verwant is aan het huidige broodtarwe (Triticum Aestivum). De eiwitten van deze twee graanrassen lijken dus erg op elkaar. Om die reden kunnen veel mensen met een allergie voor tarwe ook geen spelt verdragen.
Roomboter, melk, naturel yoghurt of kwark, room, verse kaas zoals ricotta, mascarpone, mozzarella, Parmezaanse kaas, Nederlandse harde kazen van koe, geit of schaap zijn glutenvrij.
Gluten zit in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Een glutenvrij dieet is helemaal vrij van deze granen. Graanproducten zijn bijvoorbeeld brood, pasta, muesli en pizza. Lees het etiket op de verpakking voordat u een voedingsmiddel koopt of gebruikt.
Het fijnste brood voor je darmen is volkorenbrood. Van welk graan dan ook: tarwe, spelt, rogge. Als de hele graankorrel gebruikt wordt, bevat het brood namelijk meer gezonde voedingsstoffen en dus ook meer vezels.
Spelt vs tarwe
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zowel spelt als tarwe afstammen van emmertarwe. Dit betekent dat er genetisch geen verschil is. De hoeveelheid vezels, zetmeel, gluten en voedingswaarden zijn ongeveer hetzelfde. Omdat de verschillen zo minimaal zijn, is spelt dus niet gezonder dan tarwe.
Toegelaten: rogge, haver, gerst, spelt, maïs, rijst, soja, boekweit, maniok, sesam, quinoa en hun afgeleiden, tarwevrij brood, beschuit, muesli, havervlokken, koekjes. Niet toegelaten: tarwe(bloem) afgeleiden (zetmeel, griesmeel, vlokken, paneermeel), brood, beschuiten, gebak, koekjes (zoet of zout).
De gluten veroorzaken bij mensen met coeliakie een overgevoeligheidsreactie in de darm. Door die overgevoeligheidsreactie raakt het slijmvlies aan de binnenkant van de darm beschadigd. Voedingsstoffen kunnen dan minder goed worden opgenomen. Er ontstaan darmklachten, zoals buikpijn en diarree.
Op een enkele uitzondering na, ligt de hoeveelheid calorieën vrij dicht bij elkaar: tussen 337 en 350 kcal per 100 gram. Amandelmeel is met 633 calorieën per 100 gram een echte uitschieter, maar ook havermeel (408 kcal) en kikkererwtenmeel (387) zijn rijker aan calorieën dan de rest.
Ze hebben vaak een stinkende, vettige en schuimende ontlasting. Bij volwassenen zijn de klachten meestal wat minder duidelijk. Zij kunnen last hebben van diarree, verstopping, een opgezette buik, buikpijn, plakkerige ontlasting of gewichtsverlies.
Net als bij normaal brood, zijn bij glutenvrije broden de volkoren- en meergranenbroden gezonder dan witbrood. Bij witbrood zijn namelijk alle zemelen en kiemen eruit gezeefd, waardoor er ook een hoop goede voedingsstoffen worden verwijderd.
Brood is een bron van vitamines, mineralen, vezels en jodium en is daarom ook een mooie aanvulling in een gezond voedingspatroon. Glutenvrij brood is daarom per definitie niet gezonder dan gewoon brood. Mensen die een aantoonbare glutenintolerantie hebben (coeliakie) kunnen hier wel baat bij hebben.
Dat komt mede omdat tarwe meer opbrengst levert per hectare dan andere granen. Dat betekent dat je voor dezelfde hoeveelheid spelt een groter teeltoppervlakte nodig hebt. Daarbij komt dat de speltkorrel anders is dan de tarwekorrel. De speltkorrel moet eerst nog gepeld worden.
Eet je dus 8 sneetjes speltbrood of meer op een dag en daarnaast nog pasta, rijst of aardappels en wat snoep en snacks, dan zal het afvallen niet zo snel gaan. Het voordeel van spelt is wel dat het meer eiwitten en vetten bevat, hierdoor verzadigt het veel beter en heb je aan minder sneetjes genoeg.
Spelt bestaat uit een perfecte mengeling van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten, eiwitten en ballaststoffen. Spelt is rijk aan aminozuren. Deze wekken de productie van blij makende hormonen op. De gluten in spelt hebben een andere samenstelling dan die in tarwe.