Mijn vader, mijn moeder, mijn opa hoor je in Brabant niet veel. Ze zeggen daar: 'ons mam of ons oma'. Aangereden betekent in Brabant dat je bent vertrokken en onderweg bent naar de plaats van je bestemming.
Oké, Brabanter klinkt niet. Maar dat komt doordat we inmiddels gewend zijn aan het woord Brabander.
Typisch Brabant
Natuurlijk, het befaamde Brabantse worstenbroodje. En de Bossche bol, die kent ook iedereen. Eveneens vermaard zijn de Tilburgse Schrobbelèr, het Chaamse hoen, de Oosterhoutse kaneelstok en de Peijnenburg ontbijtkoek uit Geldrop. Balkenbrij en zure zult, asperges en varkenswangetjes.
Het Brabants is een van de vele streektalen van Nederland en het verdient alle aandacht vanwege de belangrijke rol van taal in onze cultuur, identiteit en samenleving.
durske , durske , zelfstandig naamwoord , deerntje, meidje. Algemeen bekend woord, dat in onze contreien echter heel weinig wordt gebruikt. Bij ons is mèdje gebruikelijk. durske , dùrske , meisje.
Op straat is het vooral hallo en hoi wat de toon slaat, en uiteraard mag daarbij de hand worden opgestoken. Nemen mensen afscheid van elkaar, dan is het bekende houdoe (eventueel gevolgd door hè of war) de standaard uitdrukking.
Mijn vader, mijn moeder, mijn opa hoor je in Brabant niet veel. Ze zeggen daar: 'ons mam of ons oma'. Aangereden betekent in Brabant dat je bent vertrokken en onderweg bent naar de plaats van je bestemming. No worries, je date ligt dus niet onder een auto.
goedemorgen , gounmörgen , gounmör'n, gommörgen, g'nmörgen, gommör'n, gemörge , goeden morgen! goedemorgen , goeiemèrrige , goede morgen.
Houdoe (met klemtoon op de eerste lettergreep) is een Brabants woord dat in grote delen van Noord-Brabant, het zuiden van Gelderland, Limburg en in delen van noord Antwerpen gebruikt wordt als afscheidsgroet.
In Limburg zeggen ze 'Haje'. Dan heb je nog doei, doeg, dag enz.
De naam Prullekes Spullekes is echt Brabants, Prulleke een koosnaam voor 'meisje'.
"Keigezellig"
“Kei is geen woord, een kei is een steen”, aldus iedereen boven de rivieren. Kei is voor Brabanders echter wat 'vet' is voor de rest van Nederland.
Bienske. Voor de dames: als je zo genoemd wordt is dat een groot compliment. Dan ben je namelijk een mooie verschijning!
Een Brabander wordt meteen herkend door de zachte g en de afscheidsgroet houdoe. Deze kenmerken in de taal die wijzen op iemands herkomst heten sjibbolets. Ook binnen onze provincie, dus op kleinere schaal, kennen we sjibbolets. Denk jij dat je een sjibbolet uit je eigen regio kan uitspreken als geen ander?
(...) De oorspronkelijke vorm (...) is derhalve Brabanter; doch reeds vroeg (...) is, denkelijk naar analogie van Hollander enz., Brabander in gebruik gekomen, en deze vorm is tot den huidigen dag in de volkstaal van zowel Noord- als Zuid-Nederland in zwang gebleven.
Ik begin met het woordje bekant, want dit wordt in Brabant in bekant elke zin gebruikt, en het betekent: bijna, maar niet helemaal. Voorbeeldje: Ik ga bekant over mijn nek –> ik moet bijna overgeven. Ook gebruiken we vaak de zin: das zund en dat betekent: dat is echt jammer.
Het Brabantse dialectgebied komt grotendeels overeen met de Nederlandse provincie Noord-Brabant en de Belgische provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. Ook in de Oost-Vlaamse Denderstreek echter wordt er Brabants gesproken, net als in de Limburgse streek rond Lommel en Tessenderlo.
kuieren * [op zijn gemak lopen, keuvelen] {coyeren [keuvelen, wandelen] 1480} oostmiddelnederlands cod(e)ren [babbelen], van coder [halskwab, kossem]; voor beide betekenissen zal het uitgangspunt zijn: gezapig op en neer, c.q. heen en weer gaan, vgl. kwebbelen, dat samenhangt met kwab.
Deze uitroep is niet uniek voor Limburgers: ook in andere gebieden beneden de rivieren gebruiken ze (och) germ. Het komt voort uit 'och arme', dat weer evolueerde tot 'och erme' en vervolgens in spreektaal werd vervormd tot 'och germ'. Je gebruikt het dus als je je medelijden wil uitspreken.
Mokke is informeel Vlaams voor een meisje of jonge vrouw, vergelijkbaar met het Nederlandse woord "mokkel". Er zijn verschillende producten die de naam "Mokke" dragen, hoewel niet per se in dezelfde betekenis: Mokke, een blond bier van de Belgische brouwerij Pirlot.
Deze uitroep is niet uniek voor Limburgers. Ook Brabanders hoor ik (och) germ zeggen. Etymologisch gezien vrij makkelijk te verklaren: och arme wordt och erme, en al samengetrokken krijg je dan (och) germ. Je gebruikt het dus als je medelijden hebt met iemand.
De beste vertalingen van mooi in het woordenboek Nederlands - Limburgs zijn: sjoen .