De pijp aan Maarten geven betekent 'het opgeven, het bijltje erbij neergooien, ergens mee stoppen' en 'doodgaan'. De herkomst van deze uitdrukking is helaas niet bekend. Ze komt zeker al vanaf de negentiende eeuw voor. Het lijkt erop dat de pijp aan Marten geven de oudste variant is.
De pijp uit gaan betekent 'doodgaan'.Met pijp wordt hier waarschijnlijk oorspronkelijk een konijnenhol bedoeld. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat een konijn dat 'de pijp uit gaat' terwijl er jagers in de buurt zijn, er nooit meer terugkeert omdat het wordt afgeschoten, en dus sterft.
Meestal krijg je te horen dat die uitdrukking al gebruikt werd in de middeleeuwen toen we nog met een ganzenveer op perkament geschreven werd. Na het schrijven werd zand over het perkament gestrooid om de inkt sneller te laten drogen. Het was fijn zand zoals je dat aan zee vindt.
Van Dale meent dat lik-op-stuk vermoedelijk “een verkorting is van een lik uit de pan krijgen, dat weer een variant is van een veeg uit de pan krijgen ('zijn deel krijgen, een schimpscheut ontvangen'). Stukin lik op stuk zou de oorspronkelijke betekenis 'zaak, punt, daad' hebben.
Zweten als een otter
Een otter zweet echter helemaal niet dus waarom deze uitdrukking? Simpel: de otter, een waterdier, heeft een vettige vacht en wanneer hij uit het water komt houdt zijn vacht water vast waardoor het lijkt alsof hij hevig zweet.
Een waslijst is een lijst waarop vroeger werd bijgehouden hoeveel stuks vuil wasgoed naar het 'washuis' (de wasserij) werden gestuurd. De was doen was vroeger - voordat er wasmachines waren - een grote en zware klus, die vaak werd uitbesteed.
Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) zegt: "De uitdrukking verwijst naar het beeld van iemand die iets zwaars aan een touw ophijst of weer laat zakken, en hierbij het touw een aantal keer om de arm heeft gewonden, om te voorkomen dat het uit zijn handen glipt." Wie een slag om de arm hield, was ...
Deze uitdrukking gaat terug op het feit dat het vroeger gunstig was als je paard vier witte voeten had. Dan hoefde je namelijk geen tol te betalen, aldus het Groot Uitdrukkingenwoordenboek.
Volgens etymologiebank.nl is de uitdrukking ontstaan doordat iemand die een beetje ziek is 'opgelapt' moet worden: hij of zij ligt in de bak met lapwerk. Sterkte aan iedereen die met mij in de lappenmand zit!
De uitdrukking werd gebruikt vanwege de penny-in-the-slot gokautomaat in 1980. Veel mensen hadden geen idee hoe deze gokautomaat werkte en wisten daarom niet dat zij een klepje van de automaat omhoog moesten doen. Pas als ze dat doorhebben, was het kwartje gevallen.
Ook ontstaan moderne spreekwoorden op basis van bewust bedachte persoonlijke wijsheden en uitingen over de beproevingen van het leven, zoals bepaalde lijfspreuken, motto's en stelregels. Bovendien komt het voor dat bestaande spreekwoorden expres worden aangepast, waardoor de betekenis anders wordt.
De hedendaagse Pijp
De naam 'buurt YY' kwam doordat Amsterdam in de 19e eeuw was verdeeld in 50 buurten, die met letters werden aangeduid. Gesloten bouwblokken aan de Ruysdaelkade en Albert Cuypstraat. De Pijp zou haar hedendaagse naam te danken hebben aan haar functie als 'doorstroom-pijp'.
Roken als een ketter betekent 'heel veel roken', 'roken als een schoorsteen' en vloeken als een ketter betekent 'heel veel vloeken', 'grof in de mond zijn'. Het woord ketter is afgeleid van de Katharen, de benaming van een Franse elfde- en twaalfde-eeuwse religieuze gemeenschap.
In vroegere tijden zouden arme mensen een loden plaatje gekregen hebben van het stadsbestuur wanneer ze ziek werden. Hiermee konden ze zich dan melden bij het ziekenhuis en een behandeling krijgen. Toch overleden deze mensen vaak, waardoor het loodje leggen synoniem werd met de dood.
Van likmevestje
In het Nederlandse schrift is in 1896 voor het eerst de uitdrukking 'lik me vessie' aangetroffen. Met 'vessie' werd 'vestje' bedoeld en dit woord is weer afgeleid van het Franse woord 'fesse', dat bil betekent. Oorspronkelijk betekende dit dus zoiets als 'lik m'n r..t'.
Deze uitdrukking gaat terug op het feit dat het vroeger gunstig was als je paard vier witte voeten had. Dan hoefde je namelijk geen tol te betalen, aldus het Groot Uitdrukkingenwoordenboek.
Lotte van den Elsen
Wanneer je geen aandacht besteedt aan iemand kun je dit in het Nederlands uitdrukken door te zeggen dat je hem 'links laat liggen'. Dit komt omdat links oorspronkelijk werd gezien als 'de slechte kant', de term 'links' stond voor onhandigheid of zelfs ongeluk.
Wat betekent als een olifant in de porseleinkast en waar komt deze uitdrukking vandaan? Wie zich als een olifant in de (of een) porseleinkast gedraagt, heeft geen oog voor de gevoeligheden van anderen. Hij gaat lomp en ontactisch te werk en veroorzaakt daardoor vaak gekwetste gevoelens, verwarring en ruzie.
Wees duidelijk en zelfverzekerd. Als je nee zegt, is het belangrijk dat je zelfverzekerd overkomt. Dus rechtop staan, duidelijk praten en oogcontact maken. “Nee, dank je, ik rook niet.” Als je kind zeker van zichzelf is, zal niemand het raar vinden als je niet rookt.
Op veel plaatsen geldt inmiddels een rookverbod, zoals in openbare gebouwen en in de horeca. Dit is om de medewerkers tegen meeroken te beschermen. In de buitenlucht, in rookruimtes en in privéruimtes mag het wel. Dus ook in de tuin, op het balkon en in de eigen woning mag worden gerookt.
De wijk is mede populair door de trendy restaurants en cafés. De groeiende Amsterdamse bevolking betrof natuurlijk ook de groeiende Joods Amsterdamse bevolking en ook Joodse gezinnen trokken naar deze nieuwe wijk. De synagoge aan de Gerard Doustraat is daar een duidelijk spoor van.
Een buis en een pijp komen overeen in de betekenis 'koker', maar het verschil zit in het aspect 'buitenkant-binnenkant'. Dat zie je ook aan de maataanduiding. Voor de dikte van een buis is de buitendiameter de maat, voor de pijp de binnendiameter. En de wand van een buis is vaak gladder en dunner.
Qua diversiteit is De Pijp zelfs naar Amsterdamse begrippen bijzonder. Er is een aantrekkelijke mix van mensen met ontelbare nationaliteiten en van alle leeftijden. In de wijk vind je nog veel bewoners die er al hun hele leven (en soms zelfs meerdere generaties lang) wonen, maar ook veel expats en studenten.
Op de 3e en 4e dagen na het stoppen met roken zijn de ontwenningsverschijnselen het zwaarst. Dit zijn zonder twijfel de ergste dagen van het stoppen met roken. Je bent chagrijniger, sneller geïrriteerd en slaapt 's nachts minder goed.
En dat is toch juist wat je niet wilt? Bovendien is elke sigaret schadelijk voor het lichaam: ook als je er maar 1 rookt (of 2, of 3, …). Helemaal stoppen met roken zal zo ook steeds moeilijker worden. Je gaat er zo namelijk nooit écht voor.