Monkeypox, ook vaak apenpokken genoemd, is een virusinfectie die oorspronkelijk vooral in West- en Midden-Afrika voorkwam. Soms komt er een reiziger uit die regio naar Europa met deze ziekte. Het is een zoönose (ziekte die van dier op mens kan overgaan) waar vooral knaagdieren in Afrika de bron van zijn.
Mensen kunnen door een dier worden besmet via een beet of door direct contact met de lichaamsvloeistoffen van een besmet dier. Het virus kan zich ook van mens op mens verspreiden, door contact via de lucht of door contact met de lichaamsvloeistoffen van een besmette persoon.
Het monkeypoxvirus is nu vooral gevonden bij mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Je krijgt het virus als je dicht bij elkaar bent. Of je homo, hetero, vrouw of man bent, maakt niet uit.
Voorkomen van besmettingen
Door minder of geen risicovolle contacten te hebben, kun je de kans verlagen om monkeypox te krijgen. Hoe minder seks- en knuffelcontacten, hoe minder kans op besmetting.
Wat kan ik doen om te voorkomen dat ik monkeypox krijg? Monkeypox komt tot nu toe vooral voor bij MSM (mannen die seks hebben met mannen) die vaak seks hebben en meerdere partners hebben. Door minder of geen risicovolle contacten te hebben, kun je dus de kans verlagen om monkeypox te krijgen.
Toch is het apenpokkenvirus geen soa: het verspreidt zich via nauw huidcontact, zoals bijvoorbeeld bij knuffelen, maar dus ook bij seks. In principe kan iedereen het virus dus krijgen.
Apenpokken zijn nu een medische noodsituatie, omdat de ziekte zich heeft verspreid naar de rest van de wereld, ook in een aantal West-Europese landen zoals België, Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
Het aantal mensen dat sinds de uitbraak in Nederland besmet is geraakt met monkeypox bedraagt 818, waarvan 6 vrouwen. Iedereen kan monkeypox krijgen en het virus komt voor in alle leeftijdscategorieën.
Daar het apenpokkenvirus nauw verwant is met pokkenvirus, biedt het pokkenvaccin vermoedelijk ook een goede bescherming tegen apenpokken. De routinevaccinatie tegen pokken werd in de jaren '70 gestaakt in België. Mogelijks biedt vaccinatie op kinderleeftijd nog enige bescherming tegen apenpokken.
Symptomen van monkeypox (apenpokken)
koorts. hoofdpijn. spierpijn. gezwollen lymfeklieren.
Na 1 tot 3 dagen ontstaan bultjes op de huid die veranderen in blaasjes; vaak eerst in het gezicht. Tot na 2 à 3 weken de korstjes van de blaasjes zijn afgevallen, zijn mensen besmettelijk. Apenpokken zijn zelden dodelijk.
Wie krijgt een uitnodiging voor vaccinatie
Het RIVM bepaalt welke groepen het monkeypoxvaccin krijgen. Het gaat om mannen die seks hebben met mannen (MSM) en transgender personen die: PrEP gebruiken via het Centrum voor Seksuele Gezondheid of vóór 25 juli 2022 al op de wachtlijst stonden voor PrEP.
De ziekte begint vaak met koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid, meldt het RIVM. Na een tot drie dagen krijg je een uitslag die meestal in het gezicht begint en die daarna over het hele lichaam verschijnt. Deze uitslag begint met vlekken die overgaan in blaasjes.
Apenpokken genezen meestal spontaan na een drietal weken. Gedurende die tijd blijft je het best in isolatie.
Van ongeveer negenduizend mensen is de seksuele geaardheid bekend, en bij ongeveer 97 procent van hen gaat het om mannen die seks hebben met mannen. Iets meer dan drieduizend positief geteste mensen hebben ook hiv. Bij ruim tweehonderd vrouwen is het apenpokkenvirus vastgesteld.
Apenpokken doet een beetje aan dat andere pokkenvirus, de waterpokken. Bijna elk kind krijgt die ziekte wel een keer. De symptomen lijken op die van apenpokken. Als je waterpokken hebt krijg je vlekjes, blaasjes en korstjes over je hele lichaam.
Meestal niet gevaarlijk
Het virus lijkt voor de meeste mensen niet gevaarlijk, maar kan dodelijk zijn voor mensen met een heel zwakke afweer. Dat komt in Europa bijna nooit voor. Je kunt er wel een tijdje goed ziek van zijn. Na een paar weken genees je vanzelf.
Bij wie komen apenpokken voor? Apenpokken kunnen op elke leeftijd voorkomen. In Afrika blijken kinderen en jongeren onder de 16 jaar en mensen met een afweerstoornis kwetsbaarder om ziek te worden van een besmetting met de apenpokken.
In Nederland komt het virus vooral voor bij mannen die seks met mannen hebben gehad. Dat is ook in Duitsland het geval. Het Duitse Robert Koch Institut gaf eerder deze maand het advies om risicogroepen preventief te vaccineren. Het uit Afrika stammende virus dook vorige maand op in Nederland.
Symptomen van monkeypox (apenpokken)
hoofdpijn. spierpijn. gezwollen lymfeklieren. rillingen.
De blaasjes lijken op die van waterpokken, maar zijn nog iets groter. Nadat de blaasjes zijn ingedroogd blijven er korstjes over die na circa 2 tot 3 weken van de huid afvallen. Soms kunnen er littekens ontstaan.
Apenpokken is besmettelijk. U kunt het van iemand anders krijgen en aan iemand anders geven. Maar dit gebeurt niet zo snel. Het virus zit in de blaasjes, korstjes en wondjes van iemand met apenpokken.
MonkeypoxV wordt matig overgedragen van mens-op-mens. Overdracht is mogelijk bij slijmvliescontact (inclusief seksueel contact) of via nauw contact met leasies van besmette personen of met monkeypoxV besmet materiaal. Transmissie kan daarnaast ook respiratoir plaatsvinden via druppelcontact.
Apenpokken kan je krijgen door: Direct contact met de huidletsels die veel virus bevatten. Bijvoorbeeld door langdurig huid-op-huid-contact of door seksueel contact. Contact met lichaamsvochten of slijmvliezen van een besmet persoon.
Inmiddels zijn er wereldwijd ruim 16.000 gevallen van monkeypox (apenpokken) vastgesteld die verspreid zijn over 75 landen. Zowel het aantal gevallen als het aantal landen met ziektegevallen blijven stijgen.