Lange tijd heeft men gedacht dat vissen geen pijn kunnen voelen. Inmiddels staat onomstotelijk vast dat vissen gevoelens van pijn en stress kunnen ervaren.
Alle situaties die leiden tot angst of vluchtgedrag bij de vissen veroorzaken stress bij de vissen. Vaak is dit niet alleen zichtbaar aan het (vlucht)gedrag van de vis, maar ook aan verlies van kleurintensiteit waardoor de vis lichter (fletser) wordt, of juist donkerder van kleur.
Mocht je graag je hengel uitgooien, dan hebben we slecht nieuws voor je: vissen hebben gevoel. Tenminste: ze ervaren vooral stress, blijkt uit onderzoek. Dankzij het ontbreken van belangrijke hersencellen en de kleine omvang van hun schedel, worden vissen vaak gezien als domme, gevoelloze diertjes.
Dan heeft u geluk, want Brits wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat het kijken naar rondzwemmende vissen stressverlagend werkt. Geen aquarium? Geen zorgen, het bekijken van vissen op een beeldscherm heeft hetzelfde effect.
Vissen voldoen dus aan die eerste stap van bewustzijn. Ze verzamelen informatie om geïnformeerde beslissingen te maken over, bijvoorbeeld, te zwemmen routes, of met welke soortgenoot wel en niet de strijd aan te gaan. Om vissen als sentiënt - wezens met gevoel - te erkennen, moeten ze emoties kunnen ervaren.
Helaas zijn er nog steeds dierenliefhebbers die moeite hebben om te geloven dat vissen zelfbewust zijn en gevoelens hebben. Ze lijken namelijk expressieloos (net zoals veel katten). Voor wetenschappers is het echter duidelijk dat vissen niet alleen emoties hebben, maar ook zeker vatbaar zijn voor een depressie.
Vissen zijn hoogontwikkelde gewervelde dieren met gevoel en bewustzijn, die pijn en angst kunnen ervaren. Voor de vissen is hengelen dan ook een pijnlijke en levensbedreigende activiteit. De vishaak, waarmee de vis wordt gevangen, veroorzaakt de eerste verwonding.
Een vis die scheef (op zijn zij) of ondersteboven zwemt, heeft normaal gesproken last van een zwemblaas aandoening of zwemblaas probleem. Een zwemblaas is een met gas en soms met olie gevulde blaas in de vis. Het orgaan helpt de vis om de juiste diepte in het water te behouden en is te vinden in de meeste vissen.
Een nieuwe vis laten wennen
Als er al vissen in het aquarium of de vijver zitten, dan zet je de nieuwe vissen eerst enkele weken apart in een quarantaineaquarium. Zo voorkom je dat eventueel aanwezige ziektes overgedragen worden. Als de nieuwe vissen gezond zijn, kan je ze introduceren bij de andere.
Regelmatig water verversen.
Beter kun je elke week 25-50% van het water verversen. Wel consequent blijven doen! Zorg er bij de waterverversing voor dat de temperatuur van de het water in de kom, en het toegevoegde water van dezelfde temperatuur is.
“Of je vis depressief is, kan je niet echt weten” zegt biologe Gudrun De Boeck van de Universiteit Antwerpen “maar wel kan je zien of hij zich goed of niet goed voelt.” Een vis die niet lekker in zijn vissenvel zit, zweeft bijvoorbeeld net boven de bodem en beweegt weinig.
Het beste antwoord. voor veel dieren geldt dat als ze minder actief worden dat een veeg teken is. is ook wel logisch dat een groepsvis zich onveilig en ongelukkig voelt alleen. door de stress zal ook de weerstand verminderen, en wordt je vis vatbaarder voor ziektes.
Vissen hebben een beter geheugen dan gedacht wordt
Verschillende wetenschappers hebben onderzoek gedaan naar het geheugen van goudvissen. Uit deze onderzoeken blijkt dat de diertjes zich dingen kunnen herinneren, zelfs van meer dan drie maanden geleden.
Oude vissen die op sterven liggen vertonen in de dagen daarvoor echter heel wat subtiele gedragsveranderingen. Zo zal een vis die altijd als eerste de lekkerste brokjes mysis uitpikt, nu niet meer de eerste zijn. De eetreflex vermindert, en na enkele dagen stopt het dier volledig met eten.
Vissen kunnen elkaar behoorlijk pesten en intimideren. Vissen die hier slachtoffer van worden voelen zich erg ongelukkig en gestrest. Dit leidt vaak tot ziekte en overlijden. Let goed op de onderlinge verstandhouding.
Bij een aquarium met te koud water zullen de vissen minder actief worden en gaan vaak stil liggen op de bodem van het aquarium om energie te besparen. Aan de andere kant is te warm water ook weer niet goed. In warm water kan namelijk minder zuurstof opgenomen worden.
Zolang mag de vis in de zak blijven
Afhankelijk van het aantal vissen maar ook hoe groot de zak is kan de vis 1 tot 6 uur in de transportzak blijven. Moet je langere afstanden reizen kies dan zeker voor een grote transportzak en doe je maximaal twee vissen in.
Het wordt aangeraden om je vissen 1 tot 2 keer per dag te voeren. Zorg dat je kleine hoeveelheden voert als je meerdere keren per dag voert. Over het algemeen kun je beter een dagje wat minder geven dan dat je teveel voert. De precieze hoeveelheid die je moet voeren voor jouw aquarium is een ervaringsproces.
Zuurstofproblemen uiten zich het meest zichtbaar bij de vissen: ze houden zich boven in het water op, happen naar “lucht” en zijn traag in hun bewegingen. Ze blijven ook rondhangen op de plekken waar zich de meeste toevoer van zuurstof bevindt, bijvoorbeeld de uitloop van een waterval.
Een volwassen vis kan ruim 7 tot 14 dagen zonder eten afhankelijk van het soort. Jonge vissen kunnen hooguit een aantal dagen zonder eten en moeten het liefst dagelijks gevoed worden. Door de juiste voorbereidingen te treffen kunnen vissen enige tijd overleven zonder te eten.
Je kan een zwemblaas probleem herkennen doordat hij steeds meer vertikaal begint te zwemmen. Hij hangt ondersteboven en hapt snel naar lucht. De vis raakt zijn totale balans kwijt. Bij zo'n zwemblaas probleem is het dan ook al vaak snel een afgelopen zaak.
Een nieuwe studie van de University of Liverpool komt tot de conclusie dat de veel gehoorde uitspraak van vissers dat "vissen geen pijn voelen", niet klopt. Vissen voelen hoogstwaarschijnlijk wel pijn, en dat op een gelijkaardige manier als zoogdieren en dus ook mensen, zegt de studie.
De enige goede reden om een vis te doden, is wanneer de vis ernstig lijdt en niet meer te redden is door eventueel medicijnen en/of goede zorgen. Ongeneeslijke zieke, misvormde en/of verzwakte vissen kunnen zo snel en pijnloos mogelijk uit hun lijden worden verlost.
Hengelen is een vorm van dierenmishandeling en zou eigenlijk verboden moeten worden. Zolang dat niet gebeurt zouden de sportvissers op z'n minst de verplichting opgelegd moeten krijgen het door hen veroorzaakte dierenleed actief tegen te gaan.