De naam 'oorworm´ is misleidend, omdat het geen wormen zijn, en ze ook niet in het oor van de mens kruipen. Ondanks zijn naam en de indrukwekkend uitziende tang aan hun achterlijf zijn oorwormen volkomen onschadelijk voor de mens. Ze bijten of knijpen niet en richten binnenshuis ook geen schade aan.
Insecten als motten, kakkerlakken, lieveheersbeestjes en kevers kunnen in je oren kruipen wanneer je slaapt of buiten iets aan het doen bent. Entomologen vermoeden dat insecten in de gehoorgang kruipen om warm of veilig te blijven. Wat de reden ook is, het is niet leuk om een insect in je oor te hebben.
De gewone oorworm is de meest algemeen voorkomende soort in Nederland en wordt in de volksmond ook wel eens oorkruiper genoemd. Er bestaat namelijk een legende dat oorwormen in oren kunnen kruipen en zo het trommelvlies kunnen beschadigen. Dit is onjuist; oorwormen zijn volkomen onschadelijk voor de mens.
Toen de spin eenmaal uit het oor kwam, bleek hij zo groot als een muntstuk. De Chinese heeft geen oorschade opgelopen. Het komt vaker voor dat diertjes in een menselijk oor kruipen.
Oorwormen zijn omnivoren en hebben een voorkeur voor een vochtige omgeving met rottend organisch materiaal. Ze verblijven vaak in composthopen en andere rustige plaatsen waar ze (dode) insecten en plantenresten kunnen vinden. Oorwormen jagen voornamelijk 's nachts op insecten maar worden aangetrokken door licht.
De oorworm wordt ongeveer 2 centimeter lang en heeft een bruine kleur. De oorworm heeft op zijn rug twee vleugeltjes die hij opgevouwen heeft en onder zijn dekschilden heeft verborgen. Oorwormen kunnen goed vliegen. Aan zijn achterlijf heeft de oorworm opvallende, tang-achtige uitsteeksels aan de achterzijde.
Wil je oorwormen aantrekken, hang dan een omgekeerde bloempot op gevuld met stro. Je kan de bloempot ook omgekeerd op de grond leggen, met een takje onder de rand als toeganspoort.
Insecten kunnen vast komen te zitten in de gehoorgang wanneer er plakkerig oorsmeer in de gehoorgang zit. Ook kruipen sommige insecten het liefst zo ver mogelijk in het oor, opzoek naar een schuilplaats. Door wat lauwe olie of lauw water in het oor te gieten, zal het insect verdrinken.
Dat er iets in het oor terecht komt kan gebeuren. Zo kan er bijvoorbeeld na het schoonmaken met een wattenstaafjes iets achterblijven, wat zorgt voor gehoorverlies of pijn. Bij kinderen is het vaak lastiger te ontdekken, omdat kinderen niet altijd aangeven wanneer er iets met het oor gebeurd is.
Oorwormen verschillen van veel gevleugelde insecten doordat ze geen ocelli hebben. Deze structuren komen wel voor bij enkele grote insectengroepen zoals de kevers, de vliesvleugeligen, de rechtvleugeligen en de libellen. Ocelli zijn drie kleine 'bij-oogjes' aan de bovenzijde van de kop.
Van oorwormen moeten de meeste mensen niets hebben. De langwerpige insecten met de vervaarlijke tangen aan het achterlijf doen echter geen vlieg kwaad. Ze hebben een hekel aan licht en verschuilen zich daarom overdag in hoeken en gaten. 'Hij trekt een gezicht als een oorworm'.
Voedsel Een oorworm is een echte opruimer, hij eet alles. Plantaardig voedsel, dierlijk voedsel, dood of levend, het maakt eigenlijk niet uit. Daarom kunnen ze bijzonder goed overleven. Als de ene soort voedsel opraakt, kunnen ze heel makkelijk overschakelen op een andere.
Soms stopt het ene kind tijdens het spelen een voorwerp in het oor van een ander kind. Ook kan een insect in het oor kruipen of vliegen. Ook insecten kunnen schade veroorzaken.
Verwijderen van oorsmeer
Het wattenstaafje mag niet dieper dan dit in het oor! Alleen oorsmeer dat zichtbaar is in de opening van de gehoorgang mag worden verwijderd. U kunt dat het beste doen met een wattenstokje. Als leidraad kan gelden dat het wattenpluimpje (zie foto) altijd in zijn geheel zichtbaar moet blijven.
Dit kunt u opheffen door de neus dicht te knijpen, druk te zetten en via die buis van Eustachius lucht in het oor te blazen. Dat doet u in situaties waarbij er drukverschillen ontstaan; zoals bij vliegen en bij duiken.
Bij stijgen en dalen veranderd de luchtdruk in de cabine en dat voelt u in het oor; de meeste mensen brengen het middenoor dan op de goede druk door het oor “te klaren”. Wanneer de buis van Eustachius niet goed functioneert kunnen de volgende klachten ontstaan: dichtklappende, krakende of klikkende oren.
Wanneer je toch last blijft houden van veel oorsmeer, kun je gedurende twee of drie dagen een klein beetje lauwe slaolie of olijfolie in je oor druppelen. Zo wordt het oorsmeer wat zachter, waardoor hardnekkig oorsmeer loslaat van de gehoorgang. Overtollig oorsmeer komt vervolgens vanzelf naar buiten.
Is je oorsmeer erg stug en brokkeling? Doe dan af en toe 1 of 2 druppels sla- of olijfolie in je oor. Ga nadat je wat olie in je oor hebt gedruppeld even op je zij liggen, zodat de druppels tijd hebben om naar binnen te lopen. Daardoor wordt je oorsmeer dunner en kan het gemakkelijker naar buiten.
Een oorwurm heet een oorwurm, omdat mensen heel vroeger dachten dat ze doofheid konden genezen. Oorwormen werden gedroogd en vermalen als geneesmiddel. Ook dachten mensen dat oorwormen graag in je oor kruipen, maar dat is niet zo.
Een natuurlijk onderkomen voor oorwormen is onder bladerhopen of hooi, of tussen de richels van de bast van een boom of onder takken die op de grond liggen. Maar je kunt ook een oorwormhuisje maken. Of direct een aantal. Deze huisjes voor oorwormen kun je ophangen of neerzetten.
Zorg voor een gevarieerde beplanting in je tuin. Meidoorn, linde en hazelaar zijn populair bij lieveheersbeestjes. Bloeiende planten in je tuin bezorgen lieveheersbeestjes pollen en nectar. Nectarplanten trekken gelijk ook vlinders, bijen en andere insecten aan.
Alhoewel de gewone oorworm goed ontwikkelde vleugels heeft, ziet men ze zelden vliegen. Een reden hiervoor kan zijn dat het ze te veel moeite kost om de vleugels weer op te vouwen. De in onze streken zeldzamere kleine oorworm (Labia minor) vliegt wel graag en komt 's nachts wel eens op het licht af.