Vogelgriep komt vooral voor watervogels maar ook kraaien, buizerds, lijsterachtige en weidevogels kunnen het krijgen. Als een vogel één of meerdere van de volgende verschijnselen vertoond neem dan contact met uw lokale dierenambulance op.
Vooral risico's bij pluimvee, watervogels en loopvogels
Wilde vogels kunnen besmet worden, maar vertonen dan vaak geen verschijnselen van vogelgriep. Op die manier kan het virus zich verspreiden onder wilde vogels en een bron van besmetting vormen voor gehouden vogels.
Vogelgriep is een besmettelijke ziekte die voorkomt bij pluimvee (zoals kippen of kalkoenen) en andere wilde vogelsoorten (zoals eenden, duiven en zwanen). Vogelgriep kan door veel verschillende griepvirussen(virustypen) worden veroorzaakt. In zeldzame gevallen kunnen sommige virustypen overgaan van dier naar mens.
Vogelgriep komt voor bij allerlei vogels zoals eenden, ganzen, zwanen, roofvogels, kauwen, kraaien en meeuwen. "Het is heel belangrijk dat de dieren niet opgepakt of aangeraakt worden. De vogelgriep is besmettelijk ook voor mensen.
Kan mijn hond of kat vogelgriep krijgen? Honden of katten kunnen gevoelig zijn voor het vogelgriepvirus wanneer ze in aanraking komen met een besmette dode vogel, bijvoorbeeld door deze op te eten. Het is daarom belangrijk om je hond aan te lijnen in een waterrijk gebied waar mogelijk dode vogels liggen.
Vogelgriep en de kat
Inmiddels is ook bekend dat ook de kat besmet kan worden met het vogelgriepvirus na contact met zieke of gestorven vogels met een vogelgriepinfectie, hoewel het risico zeer klein is. In landen waar veel zwerfkatten leven in de buurt van pluimveestallen of -markten is besmetting ook aangetoond.
Dodelijke vogelgriep overleeft in wilde vogels en verspreidt zich daardoor makkelijker. Al bijna een half miljoen vogels op Nederlandse boerderijen werden dit najaar geruimd vanwege de vogelgriep. De ziekte overleeft in wilde vogelpopulaties, en kan overspringen op de mens.
Ook al zijn kip en eieren met vogelgriep veilig om te eten, om het risico op verdere verspreiding van de griep zo klein mogelijk te maken wordt er voor gekozen om kippen met vogelgriep te ruimen. Voor het slachten wordt de gezondheid van alle dieren gekeurd.
Vossen, honden en katten kunnen na het eten van met vogelgriep besmette kadavers vogelgriep oplopen. Ze kunnen dan koorts krijgen en laten vooral zenuwverschijnselen zien. Hijgen, benauwdheid, speekselen, sloom worden en trillen en wankel lopen kunnen dan optreden. Soms wordt oog- en neusuitvloeiing gezien.
Veel vogels kunnen in een periode van 2-3 weken herstellen. Er kan ook sprake zijn van grote sterfte waarbij de vogels binnen 1-2 dagen doodgaan veelal met inwendige bloedingen. Het Influenza A virus is bij papegaaiachtigen gevonden zonder dat er ziekteverschijnselen aanwezig waren.
Wat doet de overheid tegen verspreiding van vogelgriep? Wanneer het risico op introductie van HPAI virus bij pluimvee hoog is, dan kan de overheid maatregelen instellen om verspreiding te voorkomen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een bezoekverbod, ophok- en afschermplicht en extra regels voor vervoer.
De wilde vogelsoorten in Europa en Azië waarin H5N1 virus tot nu toe is gevonden, zijn voornamelijk watervogels (zwanen, ganzen, eenden) en niet de vogelsoorten (mezen, mussen, merels, andere kleine vogels in en om tuinen) waarmee katten normaliter in aanraking komen.
Vogels die vatbaar zijn voor vogelgriep zijn: kippen, kalkoenen, parelhoenders, eenden, ganzen, pauwen, duiven met uitzondering van postduiven, kwartels, fazanten, patrijzen en roofvogels. Wilde watervogels kunnen besmet zijn, maar worden meestal niet ziek.
Ze hadden zenuwverschijnselen. Waarschijnlijk hebben ze vogelgriep opgelopen door het eten van dode wilde vogels. Ook honden en katten kunnen gevoelig zijn voor vogelgriep, waarschijnlijk vooral via het eten van dode vogels. Daarom wordt aangeraden om honden aan te lijnen op plaatsen waar dode vogels liggen.
Vaak al binnen enkele uren tot 3 dagen. De eerste symptomen zijn: algehele duidelijke sloomheid; de dieren maken geen geluid meer.
Hoogpathogene vogelgriep leidt tot ernstige ziekte of overlijden bij (water)vogels. Laagpathogene vogelgriep verloopt juist mild of zelfs zonder ziekteverschijnselen. Van hoogpathogene vogelgriep hoeven mensen niet ernstig ziek te worden. Hoog- of laag pathogeen voor vogels zegt weinig over de risico's voor mensen.
Vogels, inclusief pluimvee, kunnen op diverse manieren vogelgriep oplopen: Via direct of indirect contact met besmette vogels; besmette vogels verspreiden het virus via luchtwegen, oogvocht en uitwerpselen.
De vogel kan het virus ook via gastheren verspreiden." Bredenbeek wijst daarbij als voorbeeld op het koolmeesje dat hij stevig in zijn hand geklemd heeft. "Het vogelvirus kan via de uitwerpselen van watervogels overgebracht worden op de andere vogels die er zelf niet aan dood gaan, maar het wel verder verspreiden."
Vlees of ei van besmette dieren komt niet in de winkel terecht. Maar ook al zou je toch een stuk besmet kip of kalkoen eten of een besmet ei: er zijn geen aanwijzingen dat je daardoor vogelgriep kan krijgen. Vogelgriep komt bij mensen nauwelijks voor.
Je kunt vogelgriep bij een dode vogel niet herkennen, daarvoor moet deze worden onderzocht. Dode watervogels (ganzen, zwanen, eenden, steltlopers, meeuwen en sterns, ooievaars) maar ook roofvogels zijn nu verdacht.
Als een kat honger heeft, zal ze haar prooi vrijwel helemaal opeten. Vrijwel niets blijft over. Na het verorberen van een vogel resten slechts veren, de snavel en de pootjes.
Kwetteren is het geluid dat je kat maakt wanneer hij een vogel ziet. Ze doen dit niet alleen bij vogels, maar ook bij het zien van een vlinder of ander vliegend insect. Katten trekken hun lippen op, 'kwispelen' met hun staart en maken hierbij een nogal komisch geluid.
Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat zowel katten als honden dankzij hun sterk ontwikkelde reukzin kanker kunnen detecteren bij soortgenoten, maar ook bij mensen (zie kaderstuk).
Bent u hobbyhouder? Dan geldt er sinds 26 oktober 2021 een landelijke afschermplicht. Vanwege uitbraken van vogelgriep moet u verplicht uw pluimvee (kippen), watervogels en loopvogels afschermen. U moet dan voorkomen dat uw dieren in contact komen met zieke wilde vogels of hun uitwerpselen.