Zitten de uitzaaiingen maar in een paar lymfeklieren, dan is een behandeling met bestraling mogelijk. Met de straling uit het bestralingsapparaat kan de radiotherapeut (bestralingsarts) de uitgezaaide kankercellen doden.
De bestraling is erop gericht om de klachten van de uitzaaiingen te behandelen, de groei van de tumor te beperken en/of te zorgen dat op die plek alle tumorcellen worden uitgeschakeld. Dit kan door middel van bestraling van de gehele hersenen of door bestraling lokaal op de hersenmetastasen.
Wanneer de kanker is uitgezaaid bij diagnose
Bij uitzaaiingen van kanker zitten er kankercellen op andere plekken in het lichaam. In 2016 werden bij ongeveer 20% van de mensen met kanker uitzaaiingen gevonden. Bij uitgezaaide kanker is genezing meestal niet meer mogelijk. Dit heeft effect op de overleving.
De meerwaarde van chemotherapie is het effect op afstand. Bestraling is plaatselijk en zorgt voor een afweerreactie rond de tumor, maar chemotherapie reist het hele lichaam door. Op die manier kan het kankercellen op afstand vernietigen en ook daar afweercellen naartoe lokken.
Bij de meeste patiënten met lymfeklierkanker passen we uitwendige bestraling toe. Bij uitwendige bestraling komt de straling uit een bestralingstoestel. De tumor wordt door de huid heen bestraald. Een behandeling bestaat meestal uit een serie bestralingen.
Een gebruikelijk behandelschema (cursus) omvatte historisch gezien één bestralingsbehandeling per dag, vijf dagen per week (meestal van maandag tot en met vrijdag), gedurende vijf of zes weken. Deze cursus wordt nog steeds veel gebruikt bij mensen die bestraling van de lymfeklieren nodig hebben .
Wanneer de uitzaaiingen beperkt zijn tot de hals is behandeling en genezing meestal nog mogelijk. Indien lymfekliermetastasen in de hals niet behandeld worden, kunnen ze verder uitgroeien. Uiteindelijk zijn ze dan niet behandelbaar meer, of er vindt uitzaaiing plaats naar de rest van het lichaam.
De tumor in de borst kan door de chemotherapie kleiner worden. Dat geldt ook voor uitzaaiingen, die kunnen door chemotherapie zelfs verdwijnen.
Vanaf 10 jaar na bestraling is er een verhoogde kans op nieuwe tumoren, zoals huid-, maag-, darm- en alvleesklierkanker. Dit kan zich uiten in pijn in de bovenbuik, eetlustverlies, gewichtsverlies en risico op bloedbraken.
Alvleesklierkanker heeft slechtste overlevingscijfers van alle kankersoorten. Op 15 november is het Wereldalvleesklierkankerdag. Alvleesklierkanker heeft de slechtste overlevingscijfers van alle soorten kanker in Nederland.
Zo komen vermoeidheid, pijn, benauwdheid en verlies van eetlust veel voor. In de terminale fase komen ook symptomen als gewichtsverlies, sufheid en verwardheid vaak voor.
De kans op overleving is fors toegenomen bij darmkanker, nierkanker, slokdarmkanker en ook bij veel soorten bloed- en lymfeklierkanker. Kankersoorten met een 5-jaarsoverleving hoger dan 80% zijn huidkanker, borstkanker, prostaatkanker en minder vaak voorkomende kankersoorten zoals hodgkinlymfoom en zaadbalkanker.
Je kunt moe zijn door chemotherapie of bestraling
Behandelingen als chemotherapie en bestraling maken kankercellen kapot. Maar soms beschadigen ze ook gezonde cellen. Beschadigde cellen moeten weer herstellen en dode kankercellen moeten opgeruimd worden. En dat kost het lichaam energie.
Achtergrond: De term 'solitaire botmetastase' wordt in de huidige studie gedefinieerd als een enkele botmetastase afkomstig van een primaire kanker zonder metastasen naar viscerale organen .
Botpijn komt voor als er uitzaaiingen zijn in een van de botten van het skelet. Botpijn wordt vaak omschreven als een diepe, doffe pijn (zoals groeipijn) die je niet echt kunt 'aanraken'. Tumoren en uitzaaiingen scheiden ook chemische stoffen af die soms ook rechtstreeks pijnzenuwen prikkelen en dus pijn veroorzaken.
Voor patiënten met uitgezaaide kanker kan leven en dood dicht bij elkaar liggen. Er is soms een kans op genezing en soms een mogelijkheid om met (innovatieve) behandeling nog vele jaren te leven. Maar als een behandeling niet aanslaat kan het ook snel aflopen.
Wanneer krijgt u een PET-CT scan
Zo wordt het onderzoek gebruikt voor het ontdekken van eventueel blijvend letsel bij hart- en vaatziekten en om bepaalde tumoren en uitzaaiingen te vinden. Ook is exacte plaatsbepaling van het behandelgebied door radiotherapie mogelijk.
Het hangt bijvoorbeeld af van hoeveel uitzaaiingen u heeft en hoe groot ze zijn. Als u in verschillende organen uitzaaiingen heeft, kunt u meestal niet genezen. U kunt ook kiezen om geen behandeling te krijgen die kans geeft om te genezen. U kunt dan wel behandelingen krijgen tegen uw klachten.
Als je bijvoorbeeld twijfelt over bestraling, praat dan ook met de bestralingsarts. Twijfel je over chemotherapie, vraag dan een gesprek aan met een oncoloog. Laat je goed informeren en neem de tijd voor een keuze. Goed om te weten: je kunt ook een gesprek aanvragen met je huisarts of met een verpleegkundige.
Als de uitzaaiing in de wervelkolom zit, heet dat een werveluitzaaiing (wervelmetastase). Meestal komen werveluitzaaiingen voor bij prostaatkanker, longkanker en borstkanker.
De kans op schade aan je organen is bij bestraling vaak kleiner dan bij een operatie. Soms is het risico op complicaties of bijwerkingen ook kleiner dan bij een operatie. De arts kan ook andere redenen hebben om bestraling te adviseren als alternatief voor een operatie.
Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam. Als er sprake is van uitzaaiing naar het hersenweefsel, dan spreekt men van “hersenmetastasen”, bij uitzaaiing naar de wervelkolom van “wervelmetastasen”.
Het eerste symptoom van lymfeklierkanker – zowel hodgkin als non-hodgkin lymfoom – is vaak een voelbare zwelling:van één of meer lymfeklieren in de hals. in één van de oksels. in één van beide liezen.
Uitzaaiingen komen doorgaans later in beeld, vaak pas jaren nadat de primaire tumor behandeld is. Maar dat wil niet zeggen dat uitzaaiingen bij die eerste behandeling geen rol spelen.