De deksel is het schaakbord, dat aan de binnenkast is bekleed met vilt. Er zitten in de doos schaakstukken en damstenen, net genoeg om op het schaakbord te dammen.
De kleine damborden zijn precies hetzelfde als schaakborden. Met 8 x 8 vakjes dus. Op een dambord met 64 vakjes wordt checkers gespeeld.
Je hebt alleen de gewone schaakstukken nodig en een dambord met 10×10 vakjes. Vaak bevindt zo'n dambord zich aan de achterzijde van een schaakbord. Op onderstaande foto is te zien hoe de schaakstukken opgesteld worden. Om een partij te kunnen noteren, is het aantal lijnen uitgebreid met de i-lijn en de j-lijn.
„Je kunt niet zeggen dat schaken moeilijker is dan dammen of andersom. Het zijn verschillende sporten. Omdat je verschillende stukken hebt zit er misschien wat meer in schaken. Dat is ook een sport waarmee je altijd bezig moet blijven.
Gaat damslag voor? Nee, damslag gaat niet vóór! Als je zowel met een schijf als een dam kunt slaan, mag je kiezen. Dat geldt uiteraard alleen als het aantal stukken dat je kunt slaan gelijk is, want meerslag gaat vóór.
Dammen behoort tot de oudste spellen die ons bekend zijn. De spelregels ervan zijn gemakkelijk te leren, kinderen vanaf 5 jaar leren het zo en de mogelijkheden zijn oneindig.
Als je de koning van de tegenstander schaak zet, dan moet je dit ook zeggen: "Schaak!" Dit is een waarschuwing. De tegenstander moet proberen om tegen het schaak iets te doen. Dit is verplicht. Lukt dit niet, dan heeft hij verloren (dát is schaakmat).
Schaak antwoorden. Je kan nooit de andere koning slaan met je eigen koning. Dit komt door de regel dat aan het einde van je beurt de koning nooit schaak mag staan.
Dammen is een bordspel. Het bord bestaat uit 100 vakjes, velden genaamd, in 10 rijen van 10, waarbij de velden afwisselend wit en zwart zijn. Er wordt gespeeld met damschijven.
Als je het bord apart van de stukken koopt, moet je de grootte van de stukken voor de vierkanten overeenkomen. Idealiter zou de basis van de koning 75% van een vierkant op het schaakbord moeten vullen. Als je het bord en de stukken samen koopt, hoef je je geen zorgen te maken. Deze zijn namelijk op elkaar afgestemd.
Je vindt al plastic schaaksets voor minder dan 20 €, en houten schaaksets voor een paar euro meer. Als je een iets beter model wilt kopen, met Staunton stukken en een professioneel bord, zal de prijs niet lager zijn dan 60 €. Voor ongeveer 60 of 70 euro kun je een schaakspel van goede kwaliteit kopen.
Indeling van het bord
Een schaakbord is ingedeeld in 64 gelijke vierkanten (velden), in acht rijen en kolommen. Deze velden zijn afwisselend in de kleuren zwart en wit.
Promotiestukken. Het is na promotie mogelijk dat een speler twee of meer dames heeft, of twee lopers op dezelfde kleur of drie paarden. Een gewone set schaakstukken bevat alleen de stukken die bij de aanvang van de partij nodig zijn, en dat kan dus onvoldoende zijn. Er bestaan sets met extra dames.
De rokade in het schaken is de zet waarmee je in één keer de toren en de koning verplaatst. De koning gaat twee stapjes naar links of naar rechts. De toren springt er overheen en gaat op het veld naast de koning staan. Je kunt op twee manieren rokeren: kort en lang.
Onthoud met schaken altijd dat je niet verplicht moet slaan, behalve in zeer specifieke situaties. Als je koning schaak staat, en de enige manier er uit te geraken is door een stuk te slaan, dan moet je slaan. Dit is een gevolg van de regel dat je koning niet schaak mag blijven staan.
Men mag bij het slaan eventueel hoeken van 90 graden maken, en zelfs afwisselend achteruit en vooruit slaan. De geslagen schijven en dammen mogen echter pas van het bord weggenomen worden na het uitvoeren van de hele slag. Bovendien geldt dat niet tweemaal dezelfde schijf of dam geslagen mag worden.
Elke speler begint het spel met 12 schijven en ze worden op 12 donkere velden geplaats die het dichtst bij hem of haar liggen. Zwarte opent altijd het spel, daarna wisselen de spelers hun beurt af. De spelers bepalen willekeurig wie met zwart mag spelen.
Het verhaal gaat dat Napoleon en zijn soldaten het een geweldig spel vonden en meenamen op hun veldtochten. Zo werd het Pools dammen een internationaal bekend damspel. In Nederland wordt sinds de 16e eeuw Engels gedamd, later werd er ook Pools gedamd. Wie het precies heeft uitgevonden, is dus niet bekend.
Slaan met de dam
Een dam mag namelijk net zo ver schuiven als hij kan op de schuine lijnen, waar hij op staat. De witte dam in het plaatje mag bijvoorbeeld naar veld 11, 7, 2, 21, 27, 32, 38, 43 en 49. Hij mag dus zowel vooruit als achteruit.
Slaan mag vooruit en ook achteruit. Normaliter mag je geen steen achteruit verplaatsen, maar dus wel als je kan slaan. Het kan ook voorkomen dat je meer dan één steen kan slaan in een enkele beurt. Dit is verplicht en een meerslag gaat altijd voor op een enkele slag.
Zo moet het dambord liggen: linksonder een donker vakje. Wit speelt van onder naar boven en zwart van boven naar onder. De velden zijn genummerd van 1 tot en met 50. Wit begint.
Bij dammen worden alleen de donkere vakjes gebruikt om op te spelen. In het begin staan er 40 schijven op het bord. 20 Voor de partij die met wit speelt en 20 voor de partij die met zwart speelt. Je zet je schijven dus op de vier rijen die aan jouw kant liggen en je gebruikt dus alleen de zwarte vakken.
AlphaZero ging in moordend tempo tegen zichzelf schaken en werd met het uur beter. Van de 100 partijen tegen de Stockfish 8, de beste schaakcomputer ter wereld, werden er 27 door AlphaZero gewonnen.