Wecken (of inmaken) is een manier om levensmiddelen te conserveren. Thuis wecken is alleen een geschikte conserveermethode voor fruit. Vanwege het risico van botulisme, raadt het Voedingscentrum het af om zelf groente of vlees te wecken. Invriezen van groente of vlees is wel veilig.
Zoals gezegd is inmaken een techniek om eten langer houdbaar te maken. Van groente en fruit tot vlees en vis. Bijna alles kan worden ingemaakt. Inmaken werd vroeger gedaan om ook producten langer houdbaar te maken zodat men ook in de winter groente, fruit, vlees en vis kon genieten.
Bijna alle soorten fruit kun je wel wecken zoals: appels, peren, aardbeien, bramen, bessen, frambozen, druiven en perziken. Fruit kun je eenvoudig wecken. Het voedingszuur in deze producten zorgt ervoor dat bacteriën geen kans krijgen om te groeien.
Inmaken is de verzamelnaam voor het conserveren van voedsel in potten en flessen. Er zijn ruwweg twee methodes. De eerste is het steriliseren en vacumeren van al dan niet gekookt voedsel door verhitting van de pot of fles. Dit is het zogenaamde wecken.
Glazen potten met schroefdeksel (of jampotten) kunnen voor het inmaken ook gebruikt worden. Vooral als u jam of chutney's inmaakt is een jampot een goede oplossing. Het gebruik van een jampot is mogelijk als u jam inmaakt met geleisuiker. Geleisuiker heeft een bewarende werking en voorkomt dat de jam bederft.
Haal de weckpot na deze tijd met een speciale wecktang uit het water en zet deze ondersteboven op een schone theedoek op het aanrecht. Laat de pot 12 uur afkoelen, zodat alles goed vacuüm kan trekken. Als er geen lucht ontsnapt tijdens deze tijd is het wecken gelukt.
Ingemaakte of 'opgelegde' groenten in perfect gesteriliseerde bokalen zijn zeker een jaar houdbaar. Je hoeft ze helemaal niet in de koelkast bewaren. Een koele, donkere plek, bijvoorbeeld de kelder, is prima.
Het wecken van fruit is wel veilig omdat fruit veel voedingszuren bevat. De botulisme bacterie kan niet groeien in een zure omgeving. Sporen van de bacterie kunnen daardoor geen schade aanrichten in potten geweckt fruit of zelfgemaakte jam.
Inmaak bewaren. En tot slot; hoe lang kun je inmaak bewaren? In principe jaren, want als je goed hebt ingemaakt zijn er geen bacteriën en is de pot vacuüm en kan er dus nooit meer een bacterie in komen.
Als je wilt wecken zonder weckketel zal je een grote kookpot nodig hebben waarin je water kan koken en daarna de weckpot met voedsel hierin onderdompelen voor bepaalde tijd afhankelijk van het gerecht.
Zuur (zoals azijn) doet precies het omgekeerde, het verstevigt de celwanden waardoor groenten ingemaakt in zuur juist knapperig worden. Calcium- en magnesiumionen verstevigen de celwanden ook. Gebruik daarom ongeraffineerd zout (waarin deze mineralen voorkomen) voor het inmaken en fermenteren.
Zowel fruit als verschillende groenten zijn te wecken. De sleutel tot succes is brandschoon werken. Want elk micro-organisme dat toch in de weckfles terechtkomt, kan voor bederf zorgen. Was voor je begint je handen met desinfecterende zeep en maak dan alle potten, deksels en ringen goed schoon.
Indien u niet beschikt over een weckketel, kunt u ook wecken in een pan. In principe blijft het op dezelfde wijze gaan. Hou ten alle tijden de potten vrij van de bodem, dit kunt u doen door een weckroostertje onder in de pan te plaatsen maar een opgefrommelde theedoek onderin is ook een mogelijkheid.
Een te laag zoutgehalte in de pot is één van de factoren die ervoor zorgen dat de bacterie gifstoffen gaat produceren. Voeg daarom bij elke pot een theelepeltje zout toe op een pot van 1 liter. Bij verhitting boven 121,1 graden Celsius (250 graden F) gaan de sporen van de Clostridium botulinum kapot.
Nadelen van wecken
Omdat de gifstof niet kan overleven bij wecktemperaturen boven de 120 graden is dat in de industrie de norm. Het nadeel van deze hoge temperatuur is weer dat de groente vaak veel te zacht wordt. Bij steriliseren in gewoon kokend water van 100 graden is daarom de sterilisatietijd van belang.
Zet de inmaakketel aan op de juiste temperatuur. Heb je een volautomaat dan ook op de juiste tijd. In dit geval is dit 90 graden en 30 minuten. De wecktijd begint pas op het moment dat de temperatuur van het water 90 graden is.
Bij allebei de manieren van inmaken is het, het doel om bacteriën, schimmels en andere ongewenste diertjes te doden. Bij fermenteren zorgen micro-organismes juist voor het hele proces. In het geval van fermentatie wordt een omgeving gecreëerd waar de 'goede' micro-organismes in kunnen floreren.
Glazen inmaakpotten (mason jars) zijn ideaal voor het invriezen van etensresten. Het glas is gehard en kan de vriestemperatuur van de vriezer weerstaan. Glazen potten die zijn gekocht met voedsel erin, zijn ook gemaakt van gehard glas en kunnen veilig worden gebruikt om etensresten in te vriezen.
Bij wecken wordt voedsel geconserveerd in glazen potten of flessen. Door het voedsel in de glazen potten in een pan met water een bepaalde tijd te verwarmen tot een bepaalde temperatuur (afhankelijk van het voedsel wat geconserveerd moet worden) en daarna af te laten koelen ontstaat er in de pot een vacuüm.
Aardbeien weck je bijvoorbeeld 25 minuten op 80°C, bloemkool 90 minuten op 100°C en gebraad 85 minuten op 100°C. De wecktijd begint pas op het moment dat de temperatuur van het water 90 graden is. Wanneer dit klaar is, haal je de potten eruit en verwijder je de klemmen wanneer de pot volledig is afgekoeld.
Breng alles aan de kook op middelhoog vuur. Wanneer het water kookt zet je de kookwekker op 10 minuten (voor kleine potten) of 15 minuten (voor grotere potten) wecktijd. Als je goed kijkt zie je de lucht ontsnappen uit de potten.
Bijna alle desserts zijn geschikt om in een weckpot te stoppen, maar vooral die opgebouwd zijn in laagjes komen goed tot hun recht. Denk bijvoorbeeld aan tiramisu, panna cotta, triffle of een mousse met een topping. Als je het niet op kunt, kun je de deksel er weer op doen en voor een later moment bewaren.
Een weckpot steriliseren in de vaatwasser
Verwijder alle etiketten van de potten (eventueel door ze te laten weken). Plaats de lege jampotten en deksels voorzichtig in de vaatwasser en zorg ervoor dat ze allemaal stevig staan. Laat de vaatwasser op een heet wasprogramma draaien.