De ziekte van Lyme is een ziekte die met name door de teek wordt overgedragen op de mens, maar er zijn ook andere dieren die de bacterie kunnen overdragen. Naast teken vormen ook vliegen, muggen en vlooien een bedreiging en zelfs spinnen, vogels en knaagdieren kunnen de mensen besmetten met Lyme.
Overdracht door bloedzuigende insecten zoals muggen
Het is bekend dat verschillende bijtende insecten waaronder steekmuggen, bijtende vliegen (zoals horzels en dazen), mijten, luizen en vlooien geïnfecteerd kunnen zijn met de Borrelia bacterie en tal van andere ziekteverwekkers.
De ziekte van Lyme wordt overgedragen door teken. Teken zijn kleine, spinachtige diertjes die in struiken en hoog gras leven. De teek bijt zich vast in de huid van mensen of dieren en voedt zich met bloed. Daarbij kan de teek de ziekmakende bacterie Borrelia aan de mens of dier doorgeven.
Kun je de ziekte van Lyme hebben zonder dat je een rode ring of een teek hebt gezien? Ja. Niet alle mensen die de ziekte van Lyme hebben, hebben eerst een rode ring gezien. En slechts een derde van de mensen met de ziekte van Lyme herinnert zich een tekenbeet.
De ziekte van Lyme is een bacteriële infectie die opgelopen kan worden na een beet van een teek. De ziekte brengt verschillende klachten met zich mee en kan in zeer zeldzame gevallen zelfs dodelijk zijn. Gelukkig is de ziekte goed te behandelen en daardoor genezen de meeste mensen wel van deze ziekte.
De huiduitslag door de ziekte van Lyme is niet altijd een karakteristieke 'rode ring', maar kan ook een egaal gekleurde vlek zijn. Bij 1 op de 3 mensen met een huiduitslag door de ziekte van Lyme ontstaat zo'n egaal gekleurde vlek.
De meest gebruikte laboratoriumtest voor de ziekte van Lyme is een serologische test. Deze test meet niet of je ziek bent, maar meet de reactie van het lichaam op de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Een “positieve” uitslag betekent dat je lichaam antistoffen heeft die deze bacterie herkent.
Wanneer de diagnose Lyme-Borreliose gesteld is, zou er behandeld moeten worden zolang de symptomen blijven voortduren. Wanneer er sprake is van terugkeer van symptomen na behandeling, moet weer met antibiotica behandeld worden.
De ziekte van Lyme is chronisch geworden als je langer dan een jaar besmet bent met de ziekte. In dit stadium blijven alle symptomen aanhouden en worden de klachten soms zelfs erger. Als de ziekte van Lyme zich bevindt in een chronisch stadium, dan treden problemen op met het zenuwstelsel.
De ziekte van Lyme komt door een tekenbeet. Het eerste verschijnsel (dagen tot 3 maanden na de tekenbeet) is meestal een rode of roodblauwe vlek die groter wordt. Bij een donkere huid kan de vlek gelig of blauwig zijn. Bij zo'n vlek is het vrijwel zeker dat u Lyme heeft.
De ziekte van Lyme ontwikkelt zich vaak traag: verschillende symptomen kunnen in de loop van weken tot maanden na een tekenbeet ontstaan, maar soms ook pas jaren erna.
Je kunt een tekenbeet herkennen aan een minuscuul zwart puntje, dat op je huid ligt. Vaak ontstaat daar binnen drie dagen een rood vlekje omheen. Dit vlekje verdwijnt na een week weer.
Hierdoor weten we nu dat de kans op ziekte van Lyme na een tekenbeet gemiddeld twee tot drie procent is, ondanks het feit dat twintig procent van de teken besmet is met de Lymebacterie. Als je de teek snel verwijdert (binnen enkele uren), dan halveert deze kans.
Tijdens de beet boort de mug een capillair , waardoor ze het bloed naar binnen zuigt. In dit bloed spuit ze een antistollingsmiddel, zodat ze het rustig kan opzuigen zonder dat het stolt. Ons immuunsysteem reageert op dit middel en geeft een allergische reactie af. Daardoor ontstaat de rode bult en vooral: veel jeuk.
Muggen kunnen veel verschillende virussen overdragen. Bijvoorbeeld Zika, Chikungunya, Gele koorts en Dengue. Malaria wordt ook overgedragen door muggen, maar Malaria is een parasiet en geen virus.
Na een tekenbeet is vaak een bultje of vlekje op de huid te zien, met in het midden het rode puntje waar de teek zat. Dit is niet de rode kring of het “erythema migrans” waar men het over heeft bij de ziekte van Lyme.
Eenmaal op een mens of dier aangekomen kruipt de teek over het lichaam (met ongeveer dezelfde loopsnelheid als een lieveheersbeestje) op zoek naar een geschikte plek om zich vervolgens - doorgaans zonder dat je het voelt - in de huid vast te gaan bijten. Lees ook: Hoe voorkom je een tekenbeet?
De ziekte van Lyme kan een ernstig invaliderende ziekte zijn, die vaak gepaard gaat met ernstige klachten en grote vermoeidheid (uitputting). Patiënten die hiermee te maken hebben, kunnen meestal geen normaal leven meer leiden. Werken en naar school gaan kan voor hen een groot probleem of zelfs onmogelijk zijn.
Heb je de ziekte van Lyme, dan kun je last krijgen van een vlek of kring rondom de plek van de tekenbeet. Andere mogelijke verschijnselen zijn koorts en eventueel spier- en gewrichtspijn. Op lange termijn krijg je soms andere huidklachten, zenuwklachten, gewrichtsklachten of hartklachten.
Slechts bij een klein deel van de mensen leidt een tekenbeet tot de ziekte van Lyme. Bij veel patiënten geneest de ziekte volledig door een antibioticakuur van tien dagen tot vier weken.
Bij deze tests zoekt men naar antistoffen tegen de Borrelia bacterie in het bloed van de patient. De antistoffen verschijnen pas enige tijd na de infectie (eerst IgM, later IgG) en zijn na minimaal 3-8 weken redelijk betrouwbaar te meten; testen kort na infectie heeft dus geen zin.
De standaard bloedtest om de ziekte van Lyme vast te stellen, heet de ELISA-test. Dit is een bloedtest die moet aantonen of het lichaam antistoffen heeft aangemaakt tegen de Borrelia-bacterie. In Nederland wordt deze Lyme test maar liefst 500.000 keer per jaar uitgevoerd.
Maak een afspraak bij uw huisarts (dit hoeft niet dezelfde dag) als u klachten krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme: als er binnen enkele dagen tot 3 maanden rond de tekenbeet een rode of blauwrode vlek of ring ontstaat van 5 centimeter of groter; bij een donkere huid kan de vlek er gelig of blauwig uitzien.
Schrijf antibiotische profylaxe alleen voor: binnen 3 dagen (d.w.z. 72 uur) na verwijdering van de teek; bij patiënten van 8 jaar of ouder, zonder symptomen van de ziekte van Lyme; wanneer er geen contra-indicaties zijn voor doxycycline (zoals zwangerschap).