Bij nat weer zet hout uit doordat het vocht opneemt. In de zomer droogt het hout en gaat het weer krimpen. Aangezien buitentoepassingen onderhevig zijn aan het weer, zal hout blijven uitzetten en krimpen. De vochtigheid en elasticiteit (de werking) zal wel iets minder worden naarmate hout ouder wordt.
Hout is hygroscopisch
Dit betekent dat hout vocht opneemt uit de lucht, maar ook snel vocht kan afgeven onder invloed van de weersomstandigheden. Het uitzetten en krimpen van hout komt relatief veel voor in Nederland omdat de schommelingen in de luchtvochtigheid groot zijn.
Het krimpen en uiteenzetten van hout
De mate waarin hout uitzet en krimpt hangt grotendeels af van de houtsoort. Over het algemeen is er een tangens krimping van 8 tot 10 procent, een radiale krimping van 4 tot 5 procent en haast geen verandering in de lengte.
Onder het 'werken' van hout verstaan we het krimpen en zwellen van luchtdroog hout als gevolg van normale veranderingen in de relatieve vochtigheid. Wanneer het hout vanaf het vezelverzadigingspunt nog meer vocht kwijtraakt moet dit dus uit de celwanden komen, waardoor deze gaan vervormen. Het hout gaat dan krimpen.
Ventileren van je huis
Het is belangrijk om je huis te ventileren om zo het krimpen of uitzetten van hout tegen te gaan. Ventileren is wat anders dan luchten. Zet nooit de mechanische ventilatie uit. Heb je geen mechanische ventilatie?
Is het erg als mijn haardhout nat regent? Voor het droogproces is het niet heel erg. Hout droogt van buiten naar binnen waarbij de sapstromen langzaam afsterven en drogen. Indien het hout nat regent, trekt het vocht enkel via de buitenkant iets in het hout.
Zo is beukenhout een houtsoort dat relatief veel krimpt tijdens de droging. Dit is dus een houtsoort dat veel kan gaan werken. Daarentegen is taekhout een houtsoort dat het minste krimpt tijdens de droging. Taekhout wordt dan ook een “stabiele” houtsoort genoemd.
In tegenstelling tot metaal, gaat hout niet werken door de temperatuurverschillen maar door vocht. In de zomer zal hout krimpen en in de winter zal hout gaan uitzetten.
Zet douglas hout uit? Je zult nu misschien denken, dat het bijna onmogelijk is voor douglas hout om uit te zetten, gezien de hardheid en de duurzaamheid. Er bestaat echter niet zoiets als ontastbaar hout. Welke soort hout je ook gebruikt, het is en blijft een natuurproduct.
Onvoldoende ruimte voor zwel en krimp.
Ten gevolge van verschillen in temperatuur en luchtvochtigheid kan hout 0,5 tot 1% in de breedte variëren.
Hoelang het hout precies moet drogen hangt af van het vochtgehalte bij het begin, het soort hout, het weer en de stukgrootte. Gekliefd hout in standaardmaat droogt tot ongeveer 28% in één jaar en tot onder de 20% bij twee jaar drogen.
Het brandhout mag een vochtigheidspercentage hebben tot maximaal 20 procent. Vers gekapt hout heeft een vochtigheidsgehalte van ongeveer 50 procent. Na een jaar drogen daalt dit tot ongeveer 28 procent en na 2 tot 3 jaar drogen heeft het hout het geschikte vochtigheidspercentage van 20 procent of minder.
Door de manier van hout zagen zijn de effecten van het werken te verminderen. Kwartier gezaagd hout (spaaksgewijs ten opzichte van de kern) krimpt en zwelt minder.
Hout moest namelijk eerst drogen om te voorkomen dat het gaat trekken of krimpen. Als vuistregel hanteert men wel een jaar voor elke centimeter die het hout dik is. Planken worden bijvoorbeeld smaller gedurende het droogproces.
Bij een te grote luchtvochtigheid in uw huis, boven de 70%, kan parket gaan werken. Dit heeft als gevolg dat het parket uitzet, wat voornamelijk in de zomer periode plaats vindt. Wanneer de kachel aan gaat wordt ook de luchtvochtigheid verlaagt tot wel onder de 45%. Hierdoor ontstaat krimp.
Het verschil tussen Douglas hout en hardhout zit hem ook in de duurzaamheidsklasse. Douglashout heeft duurzaamheidsklasse 3 en gaat wel 10 tot 15 jaar mee! Hardhout heeft een duurzaamheidsklasse 1 is gaat zo'n 25 jaar mee.
Beide houtsoorten zijn redelijk tot goed te impregneren (grenen beter dan Douglas) waardoor het hout langer beschermd blijft. Omdat Grenen houtdelen vaak meer spinthout bevat dan Douglas hout, zijn deze onbehandeld juist iets minder duurzaam en moet deze altijd worden geïmpregneerd worden voor buitentoepassingen.
Kromtrekken | Een natuurlijke eigenschap van douglas is dat het kan kromtrekken of torderen. Dit heeft geen invloed op de kwaliteit van het hout, het materiaal kan gewoon toegepast worden.
Eiken kan wel tot 10% krimpen. Maar omdat er in dikke balken scheurtjes ontstaan, zal de buitenmaat minder krimpen. Bij een plank is dat weer anders. Ook met kamertemperatuur moet je rekening houden met krimp en uitzetten.
Droog het hout op een koele plek. Dus niet vlak bij een kachel, verwarming of in de volle zon. Een plekje buiten (uit de regen, uit de zon) is prima, of in een onverwarmde schuur. Dan droogt het hout langzamer en dat is het beste tegen scheurtjes.
Berken multiplex bestaat meerdere dunne laagjes massief hout, ook wel fineerlagen genoemd. Bij berken multiplex zijn de laagjes dunner dan bij veel andere soorten multiplex. Hierdoor is de plaat oersterk en trekt het nauwelijks krom.
Droog het hout altijd buiten. Ideaal is een open plek in je tuin zodat de wind langs alle kanten door het hout blaast. Plaats het hout liever niet tegen een muur tenzij het niet anders kan. Vermijd zeker de garage.
Lariks/Douglashout
Het is een naaldhout, dat vaak een zachthout wordt genoemd, maar kenmerkend aan het hout van de Lariksboom is dat het juist erg hard en massief is. Douglas hout is daarom hardhout.