De achterkant van de maan wordt door astronomen gedefinieerd als het stuk van de maan dat nooit zichtbaar is vanaf de aarde. De achterkant dient niet te worden verward met de donkere kant van de maan (het halfrond dat niet door de zon wordt beschenen op een bepaald tijdstip).
Licht aan de dark side
De achterkant wordt foutief ook wel eens de Dark Side of the Moon genoemd. Dat is foutief, want ook daar wordt het gewoon volle maan. Het is er dus alleen donker als het er nieuwe maan is. In januari 2019 landde voor het eerst een ruimteschip op de achterkant van de maan, een Chinees ruimteschip.
De 'donkere kant' is het deel van de maan dat niet rechtstreeks wordt beschenen door de zon en alleen het veel zwakkere licht ontvangt dat door de aarde wordt gereflecteerd. Tijdens de periode van de nieuwe maan is dat licht het sterkst waarneembaar.
Geen voor- en achterkant
Maar eigenlijk heeft de maan geen voor of achterkant. Een voetbal heeft bijvoorbeeld ook geen voor- of achterkant. Toch was er een ruimtesonde nodig om eens een kijkje te nemen aan de andere kant van de maan. En wat blijkt: die ziet er ongeveer hetzelfde uit.
Op de maan is het altijd heel erg koud
De maan heeft geen atmosfeer en daarmee ook geen bescherming tegen de straling van de zon. In het zonlicht is het er 120°C boven nul. Zonder atmosfeer kan er op de maan ook geen warmte worden vastgehouden. Aan de nachtzijde is het dan ook meteen ijskoud, 170°C onder nul.
Het absolute nulpunt of nul Kelvin, is min 273 graden Celsius, de temperatuur waarop atomen in theorie volledig zouden moeten stoppen met bewegen. Met een temperatuur van 100 nanoKelvin zijn de BEC's in het ISS kouder dan de gemiddelde temperatuur in de ruimte, waar het zo'n 3 Kelvin is of -270 graden.
Na de vernietiging van de maan krijgt onze aarde een prachtige ring. Deze formatie duurt echter niet lang en dan beginnen de aardbewoners met moeilijkheden. Deze hele stapel puin zal op de aarde vallen en lijkt op een asteroïde aanval. Steden zullen worden vernietigd, veel mensen zullen sterven.
Vanaf de maan zie je in ieder geval helemaal niets. Althans, je ziet de aarde prachtig, maar geen enkel menselijk bouwwerk dat erop staat. De astronaut Alan Bean wandelde eind 1969 over de maan en zag de aarde als een voornamelijk witte bol, afgewisseld met wat blauw en geel. En af en toe zie je wat groene vegetatie.
Schijngestalte van de maan
Als de maan niet aan de zonkant staat, is hij alleen 's nachts te zien. Maar als de maan wel tussen de aarde en de zon in staat, zie je hem juist alleen overdag. En wanneer de maan aan een van de zijkanten staat, verschijnt hij een deel van de dag en een deel van de nacht aan de hemel.
De grote, donkere vlekken op de maan, die zelfs met het blote oog al te zien zijn (ze vormen samen het bekende 'mannetje in de maan'), zijn in feite kolossale inslagbekkens die geheel of gedeeltelijk zijn volgelopen met inmiddels gestolde lava.
Gemiddeld draait de maan met een snelheid van 3680 kilometer per uur om de aarde. De maan staat gemiddeld 384.400 kilometer van de aarde.
Zo'n 'gebonden' (of 'synchrone') rotatie is het gevolg van getijdenwerking. Overigens kunnen we vanaf de aarde toch net iets meer dan 50 procent van het maanoppervlak zien.
De wassende maan of wassenaar is de maan gedurende twee weken na nieuwe maan. Het woord wassen betekent hier 'toenemen' of 'groeien'. Na deze twee weken is het volle maan. De afnemende maan is de maan in de twee weken tussen volle en nieuwe maan.
Echter, de Maan draait ook om de Aarde. Het blijkt zo te zijn dat de rotatietijd van de Maan precies gelijk is aan de omlooptijd van de Maan om de Aarde. Hierdoor heffen deze twee rotaties, vanaf de Aarde gezien, elkaar op en is de Maan altijd met dezelfde kant naar de Aarde gekeerd.
Het blijkt dat de maan uit een vaste binnenkern bestaat van zo'n vierhonderd kilometer doorsnede met daaromheen een gesmolten laag van negentig kilometer dik. Daaromheen zit weer een half gesmolten mantel. Deze opbouw is ruwweg hetzelfde als bij de aarde.
Nieuwe maan
Wij zien dus geen maan. De helft van de maan die naar aarde staat gekeerd is ligt in de schaduw. De maan zal vanaf nu weer zichtbaar gaan worden. Dit noemen we een wassende maan.
Wanneer de Maan lager aan de hemel staat, is dit filteren sterker en krijgt de Maan een meer gele kleur, door het ontbreken van blauw licht. Wanneer de Maan ondergaat is de lichtweg door de atmosfeer het langst en wordt ook het grootste deel van het gele licht weggefilterd, waardoor de Maan rood van kleur wordt.
Het komt ook voor dat de maan heel snel lijkt te verdwijnen. Dan is er sprake van een maansverduistering. Een volle maan wordt ineens minder vol en het lijkt wel alsof er een hap uit genomen is. Een maansverduistering treedt op als de aarde precies tussen de zon en de maan in staat.
De maximale afstand is 400.000.000 km. 1 lichtjaar is 9.500.000.000.000 km. Maximale afstand van de aarde tot Mars in lichtjaren is dan 0,000042105 lichtjaren.
Boven de poolgebieden reikt de troposfeer tot ongeveer acht kilometer hoogte. In ons land reikt de laag tot zo'n tien kilometer hoogte en bij de evenaar tot achttien kilometer hoogte. In de troposfeer neemt de temperatuur af met de hoogte, gemiddeld tussen ongeveer 0,6 en 1,0 graden per honderd meter stijging.
Een reis naar onze ruimtebuur de Maan duurt drie dagen als we traditionele chemische raketten gebruiken. Mars, de planetoïden en de buitenste planeten staan maanden of zelfs jaren ver weg.
De planeet in ons zonnestelsel die het verst weg staat is Neptunus. Als je vanaf de zon reist duurt het heel lang voordat je er bent. Je komt dan eerst langs de zeven andere planeten in ons zonnestelsel. Neptunus is wel 57 keer zo groot als de aarde.
Wellicht zouden er zonder de maan ook meer planetoïden op aarde inslaan. De kraters op de maan getuigen van flink wat inslagen van stenen die anders wellicht op aarde zouden neerkomen. Maar zonder de maan zouden ook de dagen op aarde er heel anders uit zien. Ze zouden nóg korter zijn.