De politie mag alleen preventief fouilleren in de daarvoor aangewezen veiligheidsrisicogebieden. Dit zijn gebieden met een hoog aantal wapenincidenten en/of een ernstige mate van (vuur)wapengebruik. In deze gebieden geldt ook een messenverbod.
Soms wordt mensen verzocht zich te laten fouilleren voordat ze ergens naar binnen mogen. Men is niet verplicht dit toe te staan, maar bij weigering kan wel de toegang ontzegd worden.
Fouilleren in het kader van de opsporing
In het kader van de opsporing van strafbare feiten mag een aangehouden verdachte aan zijn kleding en lichaam worden onderzocht. De enige uitzondering hierop is de Opiumwet en de Wet Wapens en Munitie.
Een agent mag alleen overgaan tot het preventief doorzoeken van kleding of een auto als daar in een concreet geval aanleiding voor is. Fouilleren enkel op basis van het stempel veiligheidsrisicosubject dat iemand vooraf en voor langere tijd krijgt, valt daar niet onder, oordeelt het hof.
Strenge regels rond bevoegdheid
Sommige bevoegdheden mag de politieagent zelf toepassen. Zwaardere opsporingsbevoegdheden, zoals een telefoon tappen, iemand observeren of een woning doorzoeken (huiszoeking) mogen pas worden toegepast na toestemming van de officier van justitie of de rechter-commissaris.
Tegenwoordig heerst er enige verwarring over wat men nou wel of niet mag zeggen tegen een agent. Een agent is een ambtenaar in functie en in beginsel is het strafbaar om deze te beledigen. Burgers mogen elkaar overigens ook niet beledigen, maar voor het beledigen van een agent geldt een hogere straf.
De politie mag alleen aanhouden als u verdachte bent van een strafbaar feit. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld bij een verdenking van terrorisme. Dan gaat het om zo'n ernstig strafbaar feit dat ook een aanwijzing genoeg is. Er hoeft dan nog geen duidelijk vermoeden te zijn.
De bevoegdheid van de beveiliging om te fouilleren moet van tevoren gecommuniceerd zijn en worden meegenomen in de huisregels. Zo is het bijvoorbeeld toegestaan bij bezoekers van voetbalwedstrijden of festivals. Binnen het fouilleren is er een scheiding, namelijk veiligheidsfouillering en gerechtelijke fouillering.
Ook mag de politie een woning binnen gaan om directe hulp te verlenen. Bijvoorbeeld als iemand gereanimeerd moet worden. De politie moet wel aan veel regels voldoen als ze een woning zonder uw toestemming binnen gaat. Zo moeten de agenten zich legitimeren en uitleggen waarom ze uw woning in willen.
Beveiligers mogen alleen een privaatrechtelijke oppervlakkige veiligheidsfouillering (POV) uitvoeren. Een POV is het oppervlakkig aftasten van kleding na toestemming van de bezoeker om voorwerpen op te sporen die een risico vormen voor de veiligheid in een gelegenheid.
Onder meer personen die in een veiligheidsrisicogebied wonen en/of werken kunnen als belanghebbenden worden aangemerkt. In het kader van het strafrechtelijke traject geldt echter dat weigering om mee te werken aan preventieve fouillering kan leiden tot strafrechtelijke vervolging.
Een burgemeester kan een gebied voor een bepaalde tijd aanwijzen als veiligheidsrisicogebied. De officier van justitie kan binnen zo'n gebied opleggen dat de politie preventief mag fouilleren en vervoermiddelen en bagage mag doorzoeken op de aanwezigheid van wapens.
Visiteren wordt regelmatig verward met fouilleren, maar de betekenis van deze twee begrippen is niet hetzelfde. Bij visitatie worden enkel de persoonlijke bezittingen gecontroleerd, terwijl bij fouillering ook kleding en lichaam onderzocht mogen worden.
Hiermee kunnen burgemeesters veiligheidsrisicogebieden aanwijzen waar personen preventief gefouilleerd kunnen worden en voertuigen, verpakkingen en bagage op wapens kunnen worden onderzocht. De doelen zijn wapenbezit terugdringen, wapenbezit en -gebruik voorkomen en de veiligheidsbeleving in het gebied vergroten.
strafrecht: in het belang van een strafrechtelijk onderzoek een persoon aan zijn kleding of lichaam onderzoeken.
Nadat een smartphone (rechtmatig) is ontgrendeld heeft de politie in beginsel toegang tot alle informatie op het apparaat. De gemiddelde smartphone bevat informatie over locaties en bezigheden van een verdachte. Op die manier kan er een enorme hoeveelheid privégegevens worden uitgelezen.
Ben je verplicht de agenten binnen te laten? Neen. Je mag bijvoorbeeld voorstellen jouw medewerking aan het onderzoek te verlenen door naar het politiebureau te komen. De politieagent mag wél jouw woning binnen als hij een huiszoekingsbevel op zak heeft van de onderzoeksrechter.
Nee. Alleen de ambtenaren die daarvoor geautoriseerd zijn door de politie. Omdat de politie zulke gevoelige persoonsgegevens verwerkt, stelt de wet strikte eisen aan het systeem dat regelt wie waar toegang toe heeft.
Wie mag visiteren? Dat mogen alleen medewerkers die daarvoor zijn aangewezen door de werkgever, of medewerkers van een door de werkgever inghuurd beveiligingsbedrijf.
Wat zijn de taken van een particuliere beveiliger? Een particuliere beveiliger bewaakt de veiligheid van personen en goederen en zorgt dat de orde en rust op terreinen en in gebouwen niet wordt verstoord. Een beveiliger doet dit in opdracht van burgers, bedrijven en overheidsinstanties.
U heeft het recht om te weten van welk strafbaar feit u wordt verdacht. U hoeft de vragen niet te beantwoorden (zwijgrecht). U heeft het recht om vóór het (eerste) verhoor vertrouwelijk met een advocaat te praten. U heeft recht op de aanwezigheid van een advocaat tijdens het verhoor om u bij te staan.
Een agent kan je buiten zijn normale diensturen en als hij in burger is toch verbaliseren. Hij mag dit in gans België doen. Wil je een proces-verbaal van een politieagent betwisten, dan is dat niet zo eenvoudig. Zo'n PV heeft namelijk een bijzondere bewijswaarde als het tijdig aan jou werd bezorgd.
Een burgerarrest of burgerarrestatie is het aanhouden van de verdachte van een strafbaar feit door een gewone burger (en niet door een politieagent of een andere wetshandhaver als onderdeel van zijn of haar taken).