De werkgever heeft, volgens de wet, een 'instructiebevoegdheid'. Dat is ook logisch: zou een werkgever zijn medewerkers niets mogen verplichten, dan heeft hij niets aan zijn werknemers. Die blijven dan thuis, omdat het niet mogelijk is om ze te verplichten op het werk te verschijnen.
Het uitgangspunt is dat een werkgever alleen datgene mag vragen en registeren wat zij noodzakelijkerwijs zou moeten weten om te bepalen hoe het verder moet met de werkzaamheden van de werknemer, en een werkgever mag informatie hebben om te beoordelen of zij loon moet doorbetalen aan de werknemer.
Een werknemer mag weigeren een redelijke opdracht uit te voeren indien hij daar een gerechtvaardigd belang voor heeft. Hiervan is sprake als zijn gezondheid of veiligheid in het geding is. Dit is in elk geval zo wanneer er sprake is van strijd met de Arbeidsomstandighedenwet of de Arbeidstijdenwet.
Eenzijdige wijziging alleen bij zwaarwegend belang
Met een eenzijdig wijzigingsbeding heeft uw werkgever het recht om de arbeidsovereenkomst eenzijdig te wijzigen. Uw werkgever mag echter niet zomaar eenzijdig een aanpassing doen in uw arbeidsvoorwaarden. Er moet namelijk sprake zijn van zwaarwichtige belangen.
Wil uw werkgever u een andere functie geven omdat de organisatie verandert? Dan kan dat alleen als u het daarmee eens bent. In uw contract, collectieve arbeidsovereenkomst (cao) of bedrijfsreglement kan staan dat uw werkgever uw arbeidsvoorwaarden zonder uw toestemming mag wijzigen.
Zwaarwichtig belang
Van een dergelijk “zwaarwegend belang” kan sprake zijn wanneer het financieel erg slecht gaat met het bedrijf waardoor er gesneden moet worden in de bijvoorbeeld de loonkosten of het personeelsbestand. In zo'n geval is het dus mogelijk om een arbeidsovereenkomst eenzijdig te wijzigen.
Je kunt in de regel ontslagen worden wanneer je werk weigert. Werkweigering kan een dringende reden zijn voor ontslag. Je werkgever heeft een instructierecht. Dat betekent dat hij je de opdracht mag geven om bepaalde werkzaamheden te verrichten.
Mocht er een situatie ontstaan waarin de werknemer toch redelijke instructies weigert van de werkgever, dan i s er sprake van werkweigering en kan dit gevolgen hebben voor de werknemer. De werkgever kan in ernstige en hardnekkige situaties het loon stopzetten of zelfs ontslag op staande voet geven.
Werkweigering is het door de werknemer hardnekkig weigeren van een redelijke opdracht van de werkgever. Potentieel kan werkweigering grote gevolgen hebben: van het inhouden van loon, tot ontslag zonder ww-rechten. Ook voor de werkgever kunnen grote gevolgen aan werkweigering zitten.
Veelvuldig ziekteverzuim is op zich geen reden voor ontslag. Maar als de gevolgen voor het bedrijf te ernstig zijn, kunt u de kantonrechter vragen om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Bijvoorbeeld als de voortgang van het productieproces in gevaar komt. Of als de werkdruk voor de andere werknemers te hoog wordt.
Volgens de wet is het de werkgever niet toegestaan te vragen naar medische klachten, symptomen of naar de aard of oorzaak van de ziekte. Griep, migraine, nekklachten, een blaasontsteking, een burn-out of iets anders ergs.
Je werkgever mag geen medische informatie van je vragen. Ook niet of je bij de huisarts bent geweest. Je werkgever mag wel vragen of je adequate behandeling hebt gezocht. En ook mag je werkgever vragen of de ziekte een gevolg is van een arbeidsongeval.
Wie bepaalt of je arbeidsongeschikt bent? Belangrijk om te weten is dat je werkgever niet kan én mag bepalen of je wel of niet ziek bent. En of je dus (weer) moet komen werken. Jouw werkgever is namelijk geen arts.
Je bent niet verplicht om in het weekend te werken. Behalve als je dit vooraf met je werkgever hebt afgesproken. Werk je wel in het weekend, dan heb je ieder jaar recht op tenminste 13 vrije zondagen. Je mag in ieder geval weigeren om meer dan 40 zondagen te werken.
Begin je zin met 'Ik' en wees duidelijk en bondig, tipt Linda Houthoff. 'Als je collega bijvoorbeeld ziek is en je manager gaat er zomaar vanuit dat je ook haar werk verricht, kun je zeggen: ik vind het toch niet prettig dat je aanneemt dat ik al haar werk erbij ga doen. '
U kunt een contract met uw werkgever per direct opzeggen als daar een dringende reden voor is. Dat heet een ontslag op staande voet.
Een verstoorde arbeidsverhouding betekent dat de werknemer in beginsel wel geschikt is om de werkzaamheden te verrichten, maar dat de relatie tussen beiden partijen zodanig is verstoord dat het nog langer uitzitten van de arbeidsovereenkomst eigenlijk voor niemand echt goed is.
De meldingsfrequentie van verzuim per medewerker binnen Nederland ligt rond de één keer per jaar. Dit betekent dus dat werknemers gemiddeld één keer per jaar ziek zijn. Hoe hoger de meldingsfrequentie hoe groter de kans is dat de medewerker langdurig gaat uitvallen.
Sommige gedragingen zijn zo ernstig, dat elke werknemer wel weet dat hij fout zit. In die gevallen kan een werkgever zelfs zonder waarschuwing tot ontslag overgaan. Het gaat dan om gedragingen die reden kunnen zijn voor ontslag op staande voet.
Geen eenzijdig wijzigingsbeding in contract
Het uitgangspunt is dat partijen elkaar houden aan de gemaakte afspraken en de arbeidsvoorwaarden. Slechts bij uitzondering mag uw werkgever een voorstel doen om uw arbeidsvoorwaarden te veranderen. Bijvoorbeeld omdat anders een onacceptabele situatie op het werk ontstaat.
Per 1 augustus 2022 mag je voor opleidingen die verplicht zijn op basis van de wet of de cao geen studiekostenbeding meer afspreken. Verplichte opleidingen zijn: opleidingen die uit het nationaal recht, het Europees recht, een cao of een rechtspositieregeling voortvloeien.
Een eenzijdig wijzigingsbeding is een bepaling, meestal opgenomen in de individuele arbeidsovereenkomst, waarmee de werkgever zich het recht voorbehoudt om zonder instemming van de werknemer een of meerdere arbeidsvoorwaarden te wijzigen.