In Nederland bestaat zo'n wet niet. Dus ongastvrij of niet: een horecagelegenheid mag in ons land weigeren gratis leidingwater te serveren.
Restaurants en andere eet- en drinkgelegenheden zijn wettelijk gezien niet verplicht om kraanwater te leveren als dat wordt besteld. Indien een horecaondernemer - bijvoorbeeld uit commerciële overwegingen - weigert 'kraan- of leidingwater' te leveren, dan mag dat wettelijk gezien.
Gratis kraanwater: niet verplicht
Momenteel is er geen enkele wet of richtlijn die u als horeca-uitbater verplicht om gratis kraanwater aan te bieden. Doet u dat wel, dan is dit uit welwillendheid om uw klanten een extra service aan te bieden.
Er is geen specifieke wet die stelt dat werkgevers in Nederland hun werknemers van water moeten voorzien, maar de meeste werkgevers doen dit wel, mede omdat ze daarmee (deels) voldoen aan de verplichting gezonde werkomstandigheden te faciliteren.
Een gast die bij een betaald drankje – zoals een kop koffie – een glaasje water bestelt, die krijgt het water gratis. Net als iemand die een glas water besteld om medicijnen in te nemen. Maar een gast die besluit om de hele avond alleen maar kraanwater te nuttigen, moet gewoon betalen.
Laten we beginnen met de kostprijs van een glas kraanwater in de horeca. Het kraanwater alleen in Nederland is vrij goedkoop. Voor ongeveer 30 eurocent krijg je gemiddeld ongeveer 200 liter water. Uitgaande van 200ml per glas water kom je dus uit op 0,03 eurocent per glas.
Watertappunten komen overal in Nederland voor. De drinkwaterbedrijven en organisaties zoals Join the Pipe hebben verschillende modellen geplaatst. NS heeft watertappunten op bijna alle stations. Verder kun je meestal bij begraafplaatsen water tappen en op steeds meer schoolpleinen staat een watertappunt.
Alle kinderen hebben recht op toegang tot schoon drinkwater. Dit is een eerste levensbehoefte die kinderen nodig hebben om zich zo gezond mogelijk te kunnen ontwikkelen en om ziektes te voorkomen. In Nederland hebben niet alle kinderen toegang tot voldoende schoon drinkwater.
Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid stelt in haar 'Hygiënerichtlijn voor evenementen' (2014) dat er voldoende gratis drinkwater moet zijn bij: dance-events, evenementen waar deelnemers hoge inspanningen leveren (sportevenementen), evenementen waar de temperatuur boven de 25° Celsius is.
De kosten voor het serveren van kraanwater in de horeca zitten dan ook niet zozeer in het water zelf maar in het personeel dat moet bedienen, spoelen en koelen. Dat geldt net zo hard voor bronwater als voor kraanwater.
Wat is het gemiddelde drinkwatertarief in Nederland? Huishoudens betalen in 2024 gemiddeld € 2,39 per m3 (1.000 liter) voor drinkwater. Dat is 20 cent meer dan in 2023, toen de gemiddelde prijs €2,19 was. Die stijging van 9,4 procent komt door de inflatie en hogere kosten.
Zo dient kraantjeswater bijvoorbeeld vrij te zijn van Escherichia coli, een bacterie die toont dat het water in contact is geweest met uitwerpselen. Daarnaast gelden er limieten voor de aanwezigheid van chemische stoffen als pesticiden, fosfaten en nitraten.
Nieuwe horecagebouwen hebben 1 toilet nodig als er maximaal 15 personen gebruik van maken. Bij meer mensen moeten er 2 toiletten zijn.
Hier is het kraanwater drinkbaar
Onder deze landen vallen: Andorra, Oostenrijk, België, Duitsland, Luxemburg, Finland, Noorwegen, Zweden, Engeland, Kroatië, Spanje, Frankrijk, Italië, Portugal, Tsjechië, Denemarken, Estland, IJsland, Ierland, Litouwen, Macedonië, Malta, Polen, Slowakije, Slovenië en Zwitserland.
Hoe zit het met waterverbruik in de horeca
Uiteraard hangt het gemiddelde waterverbruik van je restaurant af van verschillende factoren zoals de grootte van de horecazaak, het type keukenapparatuur en het aantal couverts. Gemiddeld verbruikt een klein tot middelgroot horecabedrijf 100 tot 300 euro per maand aan water.
Een gast die bij een betaald drankje – zoals een kop koffie – een glaasje water bestelt, die krijgt het water gratis. Net als iemand die een glas water besteld om medicijnen in te nemen. Maar een gast die besluit om de hele avond alleen maar kraanwater te nuttigen, moet gewoon betalen.
Flessenwater is ook gebruikelijk op raves: ravers drinken veel water om hun lichaam gehydrateerd te houden en hun lichaamstemperatuur laag te houden . Flessenwater verkopen op raves kan zeer winstgevend zijn.
Tomorrowland biedt een uitgebreide catering met veggie en veganistische opties. Er kan gratis water worden getapt bij de Refreshment Points en er is een ruim aanbod aan niet-alcoholische bieren, mocktails en vruchtensappen.
De internationale gemeenschap heeft vooral sinds 2002 het recht op water erkend als een mensenrecht.
De VS onthielden zich zelfs van stemming bij de VN-stemming die water tot een mensenrecht maakte . Ze betoogden zelfs dat water geen mensenrecht was, ondanks dat het noodzakelijk is voor overleving, gezondheid en menselijke bloei.
Hoe is FreeWater gratis? FreeWater wordt betaald door advertenties die rechtstreeks op aluminium flessen en papieren dozen worden gedrukt . Tien cent per drankje wordt gedoneerd aan een goed doel om de wereldwijde watercrisis te bestrijden. Verzenden jullie FreeWater naar mij?
Indirecte kosten van een glaasje kraanwater
Bij niemand stroomt het water gratis uit de kraan. We betalen in Nederland ongeveer 30 eurocent voor 200 liter water. Een glas kraanwater komt dus qua inkoop op 0,03 eurocent per glas.
Water uit de kraan kun je in een schone glazen fles of kan (met deksel) in de koelkast wel een week bewaren. De kwaliteit van het water wordt wel minder als het water buiten de koelkast wordt bewaard. Of als het flesje niet schoon is en/of als er direct uit de fles wordt gedronken, want dan komen er bacteriën in.