WATERSCHAARSTE WERELDWIJD Het rapport “Thirsting for a Future” van Unicef laat zien dat er momenteel 36 landen een extreem tekort hebben aan water. Onlangs kampten grote steden als São Paulo (Brazilië), Chennai (India) en Kaapstad (Zuid-Afrika) met acute watertekorten.
De droogte neemt af. Hoewel er regionaal nog grote verschillen zijn, is er landelijk geen sprake meer van een grotere vraag dan aanbod van zoet water. Daarom wordt nu overgegaan van het niveau 'feitelijk watertekort' (niveau 2) naar 'dreigend watertekort' (niveau 1).
De vraag naar drinkwater zal tot zeker 2030 stijgen. Door klimaatverandering en verontreiniging staat het aanbod ervan onder druk. Nu al komen er regionaal tekorten voor. Zonder maatregelen zullen er in 2030 in heel Nederland tekorten ontstaan.
Waterschaarste wordt veroorzaakt door een complex geheel aan fluctuerende, op elkaar inwerkende menselijke en ecologische factoren. De groeiende wereldbevolking, verbeterende levensstandaarden, veranderende consumptiepatronen en steeds toenemende irrigatie van landbouwgronden zorgen voor een stijgende vraag naar water.
Ook als de droogte lang duurt, is er in het algemeen geen probleem met de drinkwatervoorziening. Er zijn grote voorraden en die worden continu aangevuld. De natuur en landbouw hebben veel water nodig. Vergeleken daarmee is wat we nodig hebben voor drinkwater maar erg weinig.
Schimmels en bacteriën kunnen niet in je flesje water, zolang deze gesloten blijft. Je hoeft je dus geen zorgen te maken over de verlopen tht-datum op een ongeopende waterfles, omdat het volgens de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA) ook daarna nog veilig te drinken is.
Omdat de totale hoeveelheid water op aarde niet verandert, kan het water dus nooit opraken. Dat is anders dan bij olie of gas dat in de aardbodem zit. Die hoeveelheden kunnen wel opraken. In de badkamer, in de keuken en waarschijnlijk ook een in de wc.
In een waterrijk land als Nederland vinden we het soms moeilijk te geloven, maar water – en dan vooral drinkwater – is een schaars goed. Zeker in bepaalde delen van Nederland, denk aan Overijssel en Gelderland.
Bij watertekorten kunnen Rijkswaterstaat en de waterschappen het waterpeil tijdelijk verhogen. Bijvoorbeeld door via een gemaal meer water in het gebied te pompen. Hierdoor ontstaan tijdelijke voorraden zoet water. Het waterpeil kan niet onbeperkt worden verhoogd.
Van die vier miljard mensen merkt een groot deel direct de gevolgen van die waterschaarste. Vooral in Mexico, West-VS, Noord- en Zuid-Afrika, Zuid-Europa, Midden-Oosten, India, China en Australië is er regelmatig een direct tekort aan drinkwater of komen industrie en boeren in de problemen.
Het antwoord is nee. In heel Nederland hoeven we ons geen zorgen te maken over een dreigend drinkwatertekort. Er is voldoende voorraad, laat een woordvoerder van de Vereniging van drinkwaterbedrijven (Vewin) deze week weten aan de Volkskrant.
We kunnen ook in 2040 nog voldoende en schoon drinkwater leveren aan alle inwoners van onze provincie. Een aandachtspunt is wel dat onze bronnen schoon blijven zodat het water betaalbaar blijft. Exclusief belastingen en vastrecht kost 1000 liter in onze provincie nu € 0,648.
Oorzaken van droogte en tekort aan water
Veel verdamping door hoge temperaturen en veel zonlicht. Minder aanvoer van water door rivieren. Onder meer de Rijn en de Maas. Toenemende vraag naar water.
Op de Europese ranglijst die weergeeft hoe goed landen hun waterkwaliteit op orde hebben, staat Nederland helemaal onderaan. Vrijwel geen enkel water krijgt hier het predicaat 'goed' volgens de zogeheten Europese Kaderrichtlijn Water.
Oorzaken waterschaarste
“Dat komt door grote kans op aanhoudende droogte en neerslag die gaat vallen in meer intensievere buien. Hierdoor vult neerslag het oppervlaktewater en grondwater niet snel genoeg aan.” Ook staan bronnen voor drinkwater onder druk.
Het kraanwater in de Verenigde Staten, Canada, Nieuw-Zeeland is ook drinkbaar. Hetzelfde geldt voor Aruba, Bonaire en Curaçao, meldt de ANWB. Volgens een internationaal onderzoek uit 2022 (Engelstalig) heeft Finland het beste kraanwater.
Op aarde bevindt zich een grote hoeveelheid water. Die hoeveelheid verandert niet: er komt niets bij en er gaat niets af. En dat is al miljoenen jaren zo. Wel verandert dat water steeds van toestand.
In Nederland wordt er geen drinkwater uit zeewater gewonnen. De energie-intensieve ontzilting van zeewater kan hier niet concurreren met de gebruikelijke winning van drinkwater uit zoet oppervlakte- en grondwater.
De lage grondwaterstanden zijn grotendeels hersteld en op de meeste plekken in ons land zijn deze nu rond of boven gemiddeld. Ook de watervoorraad in Nederland ziet er goed uit. Er staat voldoende water in de kanalen, sloten en meren.
Vrije goederen zijn goederen die niet schaars zijn. Voorbeelden van vrije goederen zijn: zonlicht en wind. Zonlicht en wind zijn onbeperkt aanwezig. Dit betekent dat wanneer iemand zonnepanelen heeft die zonlicht nodig hebben, de zon niet opraakt en dat iedereen die dat wil nog steeds evenveel zonlicht kan gebruiken.
Tarief drinkwater stijgt
Dat komt doordat drinkwaterbedrijven steeds efficiënter werken en de investeringsbehoefte minder groot was dan nu. Naar verwachting lopen de kosten de komende jaren op, onder meer door de vervanging van leidingstelsels en behoefte aan nieuwe leidingnetwerken in nieuwbouwwijken.
Een schaars goed kan voor de eindgebruiker gratis zijn, ondanks dat de productie van het goed niet gratis is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het gratis gebruik kunnen maken van schoolboeken of het krijgen van een gratis monster bij een parfumerie.
Het korte antwoord is: ja, die is volgens experts relatief constant gebleven de afgelopen miljarden jaren. De reden daarvoor is de zogenaamde watercyclus. Water verdampt vanaf het aardoppervlak, gaat vervolgens de atmosfeer in, koelt af en condenseert tot regen of sneeuw.
Het grootste gedeelte van de aarde bestaat uit water, er is aan het oppervlak veel meer water dan land. Ongeveer 70% van het aardoppervlak is bedekt met water. Maar water bevindt zich ook in de lucht als damp en onder de grond in watervoerende lagen als grondwater.
Gemiddeld verblijft een watermolecuul na verdamping van het aardoppervlak zo'n negen dagen in de atmosfeer. In die negen dagen legt het vele duizenden kilometers af. Naarmate de aarde verder opwarmt, verblijft water steeds langer in de atmosfeer.