Wetenschappelijk onderzoek geeft antwoord: verslaving is een chronische hersenziekte die iedereen kan treffen. Het is een ziekte die niet simpelweg te genezen valt met wilskracht alleen. Verslaafden moeten dan ook niet gezien worden als zwakke mensen die niet flink genoeg zijn om met hun middelenmisbruik te stoppen.
Verslaving aan middelen behoort met een prevalentie van 1 op de 20 tot een van de meest voorkomende psychiatrische stoornissen. Voor mildere vormen van problematisch middelengebruik ligt de prevalentie nog hoger.
Alcoholisme is een ziekte
Alcoholisme kan gedefinieerd worden als een ziekte met een dwangmatig verlangen naar alcohol, verlies van controle en een verminderd oordeelsvermogen. Als gevolg van zwaar en continu drinken ontstaan er na verloop van tijd psychologische, lichamelijke en neurologische veranderingen.
Mensen blijven verslaafd omdat verslaving een stoornis of ziekte is die door het voortdurende gebruik continu gevoed wordt. Verslaving kan de hersenen veranderen.
Er bestaan twee soorten verslavingen: aan stoffen (alcohol en drugs zoals cocaïne) en gedrag (gok- en gameverslaving). Alcohol- en drugsverslaving bestaan al eeuwen, de afgelopen jaren zijn daar nieuwe vormen bijgekomen, denk aan gamen en medicijn.
Volgens een ranking door experts uit 2009 zijn de meest verslavende drugs heroïne en crack gevolgd door tabak, methamfetamine, cocaïne, alcohol, amfetamine, benzodiazepinen, GHB, cannabis, ketamine, Qat, XTC, Paddo's en LSD.
Meestal ontstaat een verslaving doordat iemand een middel of een bezigheid al heel prettig vindt. Wanneer iemand verslaafd raakt gebeuren er meerdere dingen tegelijk; het kan zijn dat de omstandigheden van deze persoon zo zijn veranderd dat hij/zij meer behoefte krijgt aan het middel en meer gaat gebruiken.
Iemands persoonlijke eigenschappen of het hebben van persoonlijke problemen kunnen ook van invloed zijn op het verslaafd raken. Bijvoorbeeld: als je negatieve gevoelens sterk ervaart en moeite heeft om daar goed mee om te gaan, dan kan dat een rol spelen bij het ontstaan van verslaving.
Het systeem werkt snel, op basis van indrukken, ingevingen en gevoelens. Je moet er niet bewust bij nadenken, het kost dus weinig moeite. Maar het systeem is daardoor soms moeilijk onder controle houden. Het bewuste systeem zet gedrag in gang na een beslissing.
Ben je verslaafd geraakt aan harddrugs als cocaïne, heroïne of GHB? Ook dan kun je thuis afkicken. Soms is een korte opname in een kliniek nodig, bijvoorbeeld voor een detoxbehandeling om lichamelijk van het verslavende middel af te komen.
Ongeveer 75% van de mensen met hersenschade herstelt in een bepaalde mate als ze de juiste behandeling krijgen. Naar schatting herstelt 25% uiteindelijk helemaal, 25% gedeeltelijk en nog eens 25% enigszins (Cox et al., 2004). 25% van de mensen met alcoholgerelateerde hersenschade herstelt - ondanks behandeling - niet.
Het aantal glazen alcohol dat je per dag drinkt, kan wijzen op een drankprobleem of een alcoholverslaving. Drink je meer dan 1 à 2 glazen alcohol per dag en minder dan 2 dagen in de week geen alcohol, dan drink je sowieso teveel. Een excessieve (mannelijke) drinker drinkt wekelijks meer dan 21 glazen alcohol per week.
Signalen van alcoholisme zijn: overmatig drinken - je drinkt meer dan 7 (vrouw) of 14 (man) standaardglazen alcohol per week. binge-drinken - je drinkt veel in korte tijd; binnen twee uur drink je 4 (vrouw) of 6 (man) standaardglazen alcohol.
Wat is een verslaving? Verslaving wordt vastgesteld aan de hand van 11 criteria die in de DSM-5 staan. Dit is een diagnostisch boek waarin alle psychiatrische aandoeningen vermeld staan. Bij verslaving wordt er een onderscheid gemaakt tussen lichamelijke en geestelijke verslaving (afhankelijkheid).
Om een diagnose te stellen bekijken we welke problemen u ondervindt op diverse levensgebieden. Diagnostiek van verslaving bestaat onder andere uit: Inventarisatie van gebruik van middelen, klachten en leefomstandigheden. Indien noodzakelijk psychodiagnostiek.
Wat is verslaving volgens de nieuwe DSM? De DSM spreekt niet van alcoholisme of verslaving maar van 'stoornissen in het gebruik van middelen' (substance abuse disorders).
Je raakt niet zomaar verslaafd. Het is een proces dat soms jarenlang duurt. Er is niet 1 middel of spel dat bij eenmalig gebruik gelijk tot verslaving leidt. Iemand met opzet verslaafd maken, door bijvoorbeeld 'iets' in zijn of haar drankje te doen, bestaat niet.
Gedragsverslaving. Mensen kunnen niet alleen verslaafd raken aan middelen, maar kunnen ook verslaafd raken aan bijvoorbeeld gokken en gamen, of zelfs aan eten of seks. Deze verslavingen worden gedragsverslavingen genoemd. Bij een gedragsverslaving worden er geen drugs ingenomen.
Wat is junkiegedrag? Typische kenmerken van junkiegedrag zijn: manipuleren, liegen en bedriegen, sociale contacten verwaarlozen en weinig oog hebben voor de eigen gezondheid. Ook het ontkennen van de verslaving komt vaak voor. Je kunt dit gedrag ook in een breder verband plaatsen.
Uit een onderzoek dat over 3 jaar tijd is uitgevoerd blijkt dat de kans op herstel van alcoholafhankelijkheid zonder hulp vrij hoog ligt: 67 – 74% van de mensen met een probleem herstelt binnen ongeveer 3 jaar.
Eens verslaafd betekent altijd verslaafd. Het enige wat je hoeft te doen in je leven om clean te blijven, is één ding veranderen en dat is alles.
Heroïne staat op nummer één in de lijst van de verslavende middelen top 10. Lichamelijke afhankelijkheid van heroïne treedt erg snel op, maar het middel is ook geestelijk erg verslavend.
Heroïne en crack blijken samen met alcohol en tabak relatief het meest schadelijk te zijn. Paddo's, LSD en khat scoren relatief laag op deze lijst.
Soms zien we dat mensen met een alcoholverslaving erg mager zijn. Dat komt omdat zij slecht gaan eten, maar ook doordat alcohol de darmwand beschadigt, waardoor het lichaam voedsel slechter opneemt. Met de caloriemeter kun je nagaan hoeveel calorieën je dagelijks nodig hebt.
Alcohol werkt ook als vasodilatator, wat betekent dat het de bloedvaten in gezicht en lichaam verwijdt. Overmatige alcoholconsumptie zorgt ervoor dat de bloedvaten steeds wijder worden. Na verloop van tijd resulterend in verlies van huidskleur en blijvende roodheid van het gezicht.