Schizofrenie wordt een hersenziekte genoemd omdat er een verstoring is opgetreden in de informatieverwerking in de hersencellen. Deze verstoring wordt ook wel neurobiologische ontwikkelingsstoornis genoemd.
Schizofrenie, soms ook wel 'psychosegevoeligheidssyndroom' genoemd, valt onder de psychotische stoornissen. Een psychose is een toestand waarbij iemand zijn grip op de realiteit kwijt is.
Schizofrenie is een hersenaandoening waarbij je last hebt van psychoses. Tijdens een psychose zie, hoor, voel, proef of ruik je dingen die er niet zijn. Je hersenen houden je voor de gek.
Bij sommige schizofrene mensen laten hersenscans en onderzoek na overlijden afwijkingen in de hersenen zien. Onderzoekers zien onder andere vergrote met vocht gevulde holtes (ventrikels), en een krimping van de hersenwindingen (vouwen).
Geen dubbele persoonlijkheid
Het woord schizofrenie komt uit het Grieks en betekent 'gespleten geest'. Mensen met schizofrenie hebben echter geen meerdere persoonlijkheden. De ziekte wordt verward met een andere aandoening, namelijk de meervoudige persoonlijkheidsstoornis (MPS).
Uit de resultaten komt naar voren dat schizofrenie geassocieerd blijkt met een kortere levensverwachting: mannen bereiken een voorspelde leeftijd van gemiddeld 59,9 jaar, terwijl dat bij vrouwen 67,6 jaar is. De metabole ontregeling wordt, zoals gezegd, als belangrijke oorzaak gezien van de kortere levensverwachting.
Het antwoord is: nee. Harde cijfers tonen aan dat de meeste mensen met de diagnose van schizofrenie herstellen of leren leven met hun kwetsbaarheid. Ook al is er geen medisch herstel (Menezes et al., 2006), dan is herstel van perspectief toch altijd mogelijk.
Patiënten met schizofrenie kunnen een arbeidsongeschiktheidsuitkering bij het UWV aanvragen. Mensen zonder arbeidverleden kunnen een beroep doen op de Wajong als zij voor hun 17e levensjaar of tijdens hun studie arbeidsongeschikt zijn geworden.
Schizofrenie is een multifactoriële aandoening: zowel genetische als omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan. Schizofrenie is naar schatting voor 60-80% erfelijk bepaald. (zie ook de achtergrondinformatie over psychiatrische aandoeningen.)
Positieve symptomen zijn wanen en hallucinaties. Negatieve symptomen zijn dingen die iemand mist zoals energie, initiatief en inspiratie. Cognitieve symptomen zijn problemen met denken, geheugen, plannen en het organiseren van werkzaamheden. Daarnaast kan ook sprake zijn van vervlakte of inadequate emoties.
Wat is het? Schizofrenie is een ernstige en chronische psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door langdurige of terugkerende psychoses. Een psychose is een toestand waarbij een persoon het normale contact met de werkelijkheid verliest. Schizofrenie heeft vaak een veranderlijk verloop.
Voorbeelden zijn broomperidol, chloorprotixeen, flupentixol, fluspirileen, haloperidol, penfluridol, perfenazine, pimozide, pipamperon en zuclopentixol. Atypische antipsychotica zijn middelen die in de hersenen het effect van natuurlijk voorkomende stoffen dopamine en serotonine verminderen.
U kunt heel angstig of somber zijn van de belevingen die u ervaart en het feit dat anderen u niet begrijpen of zeggen dat uw belevingen niet kloppen. Hierdoor gaat u zich vaak isoleren en contacten mijden. Verder kan u zichzelf of uw woonomgeving verwaarlozen. Hulp weert u vaak af.
Schizofrenie is volgens de recente inzichten een progressief verlopende ontwikkelingsstoornis, een hersenziekte met een complexe genetische basis. Risicofactoren voor het ontstaan zijn rhesusantagonisme en het influenzavirus in het tweede trimester van de zwangerschap en ondervoeding in het eerste trimester.
Bij schizofrenie spreekt men over positieve en negatieve symptomen. Bij de positieve symptomen gaat het om psychotische verschijnselen als hallucinaties, wanen en verward denken. Negatieve symptomen zijn gedragspatronen die er voorheen wel waren.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Ze kunnen schreeuwen of heel zachtjes praten. Ze kunnen een paar woorden zeggen of urenlang doorpraten. Sommige mensen hebben de ervaring dat ze met hun stemmen gesprekken kunnen hebben, anderen niet. Bij sommige mensen zeggen de stemmen fijne dingen, bij anderen juist nare.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
Behalve op effectieve rehabilitatieprogramma's moeten patiënten in het beschermd en begeleid zelfstandig wonen een beroep kunnen doen op goede psychologische, psychiatrische en somatische behandeling. Daarvoor moeten goede verbindingen worden gelegd met het ambulante ggz-behandelaanbod voor mensen met schizofrenie.
De stadia van schizofrenie
Zoals wij in het vorige hoofdstuk al hebben gezien, is schizofrenie waarschijnlijk een levenslang bestaande aandoening die al voor de geboorte begint als een stoornis in de ontwikkeling van de hersenen.
Het vermindert in de hersenen het effect van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust. Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, bewegingsstoornissen, manie, depressie en onrust.
Gemiddeld krijgt iets minder dan 1% van de bevolking de diagnose schizofrenie. In Nederland gaat het om circa 130.000 mensen. Het moge duidelijk zijn dat deze mensen niet allemaal gevaarlijk zijn. Integendeel, mensen met schizofrenie zijn vaker slachtoffer dan dader van moord en geweld.