De persoonsvorm is een werkwoord dat in iedere zin voorkomt. Dit werkwoord hoort bij het onderwerp in een zin. Het geeft namelijk aan wat het onderwerp is of doet. Een zin kan nooit meer dan één persoonsvorm hebben.
Zinnen zonder persoonsvorm of onderwerp worden soms gebruikt om een tekst dynamischer te maken. In wervende teksten bijvoorbeeld wordt dat weleens gedaan, als bewuste stijlkeuze. Bijvoorbeeld: Natuur is belangrijk.
De persoonsvorm hoort bij het onderwerp van de zin, en past zich ook aan het onderwerp aan. Als het onderwerp bijvoorbeeld een enkelvoud is, zoals hij, dan is de persoonsvorm dat ook: hij loopt. Is het onderwerp een meervoud, bijvoorbeeld wij, dan is de persoonsvorm dat ook: wij lopen.
Een zin heeft altijd maar één persoonsvorm, tenzij het een samengestelde zin is. Samengestelde zinnen kunnen twee persoonsvormen bevatten. Bij redekundig ontleden is het belangrijk dat je kind eerst op zoek gaat naar de persoonsvorm. Zonder dit zinsdeel is het namelijk lastig om de andere zinsdelen te benoemen.
Bij het ontleden van zinnen krijgt je kind te maken met de persoonsvorm. Iedere zin bevat namelijk een persoonsvorm. Dit is altijd een werkwoord. De persoonsvorm helpt je kind om te bepalen in welke tijd een zin staat.
De persoonsvorm is altijd een werkwoord, dus iets dat je kan doen, bijvoorbeeld: eten, rennen, leren, chatten. Er zijn twee strategieën om de persoonsvorm te vinden. De eerste manier is om de zin vragend te maken. Als je een zin vragend maakt dan komt de persoonsvorm vooraan te staan.
In een bijzin staat de persoonsvorm niet vooraan, maar juist achteraan (helemaal achteraan of als een van de laatste woorden). Hoofd- en bijzinnen kunnen met elkaar verbonden worden door onderschikkende voegwoorden, zoals: dat, als, daardoor, hoewel, indien, nadat, omdat, terwijl, toen, wanneer, zodat, zodra, of, wat.
Een persoonsvorm (zal, heeft, enz.)kan in een bijzin voor of achter een ander werkwoord staan. 1. Hij zegt dat hij zal komen of komen zal.
Er kunnen meerdere persoonsvormen in een zin staan, je hebt dan te maken met een samengestelde zin met twee hoofdzinnen. Onze taal kent ook scheidbaar samengestelde werkwoorden. De persoonsvorm kan in dit geval gescheiden in de zin voorkomen.
Stap 3: alles voor de persoonsvorm is 1 zinsdeel
Alles wat vóór de persoonsvorm staat, is namelijk ook een zinsdeel. In de vorige voorbeeldzin staat er maar 1 woord voor de persoonsvorm: 'Jill'. Maar soms staan er voor de persoonsvorm een heleboel woorden! Toch vormen die samen altijd maar 1 zinsdeel.
De persoonsvorm geeft informatie over wie en wanneer iemand iets is/doet. In het NL hebben we daarvoor ook nog andere middelen, maar in sommige talen is dat cruciaal. Ik eet speelt zich in een andere tijd af dan Ik at. De persoonsvorm is de spil in de Nederlandse zin.
Een zin met één persoonsvorm noem je een enkelvoudige zin. Samengestelde zinnen kunnen bestaan uit meerdere hoofdzinnen of een combinatie van hoofdzinnen en bijzinnen. Een samengestelde zin met alleen hoofdzinnen wordt ook een nevengeschikte zin genoemd.
De vraagproef: maak een vragende zin, het werkwoord dat vooraan komt te staan is de persoonsvorm. De tijdproef: verander de tijd van de zin, het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm. De getalproef: verander het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp, het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.
' Andere zinnen zonder onderwerp of zonder werkwoorden heten onvolledige of elliptische zinnen.
Is of zijn is de persoonsvorm van de zin De doelgroep is/zijn jongeren. De persoonsvorm congrueert met het onderwerp. Om te bepalen of de persoonsvorm enkelvoudig of meervoudig is, moet bepaald worden wat het onderwerp van de zin is: jongeren of de doelgroep.
Het werkwoord willen geven we in de derde persoon enkelvoud geen -t: hij wil, wil hij. De vorm hij wilt* (of wilt hij*) is niet correct.
' Beide zinnen zijn juist en dus is zowel 'je wil' als 'je wilt' mogelijk. Vaak wordt 'je wil' als informeler gezien dan 'je wilt'. Je wil komt vaker voor in de spreektaal en bij informele gesprekken, zoals in appjes of informele mails.
De persoonsvorm is de vorm van het werkwoord die zich aanpast aan de persoon (eerste, tweede, derde) en het getal (enkelvoud of meervoud) van het onderwerp. De persoonsvorm drukt ook uit in welke tijd de zin staat, bijvoorbeeld de tegenwoordige of verleden tijd.
Plaats van persoonsvorm en onderwerp
Er is nog een verschil tussen hoofdzinnen en bijzinnen. In een hoofdzin staan de persoonsvorm en het onderwerp altijd naast elkaar. In een bijzin staan de persoonsvorm en het onderwerp meestal niet naast elkaar. We laten je deze verschillen weer zien met een voorbeeld.
Een samengestelde zin kan uit twee hoofdzinnen bestaan, maar ook uit een hoofdzin en één of meerdere bijzinnen.
Is het onderwerp meervoud, dan geldt ook hetzelfde voor de persoonsvorm. Voor de vervoeging van de persoonsvorm is de hoeveelheid mensen in het onderwerp dus bepaald. Een infinitief heeft deze eigenschap niet.Die is altijd hetzelfde en niet vervoegd.
Persoonsvorm, infinitief en voltooid deelwoord. Naast de persoonsvorm kunnen er infinitieven en voltooid deelwoorden in het werkwoordelijk gezegde zitten. Dat zijn allebei soorten werkwoorden. Een infinitief is hetzelfde als het hele werkwoord.
Waar plaats je de persoonsvorm? In een hoofdzin staat de persoonsvorm altijd op de tweede plek. In een vragende hoofdzin die je alleen met ja of nee kunt beantwoorden staat de persoonsvorm altijd vooraan. In de gebiedende wijs staat de persoonsvorm ook op de eerste plek.