Een fistel is een soort zweertje dat vanuit een zieke darm doordringt en een weg zoekt naar nabij gelegen organen of naar de huid. Zo ontstaat een met slijmvlies bedekt tunneltje waar etter of zelfs ontlasting doorheen loopt. Helaas zijn fistels niet altijd tegen te gaan, maar meestal wel te genezen.
Een fistel bij kanker kan ontstaan omdat de tumor in een orgaan doorgroeit. Of door complicaties van een behandeling van de tumor: operatie en/of bestraling. Een fistel komt vooral voor bij: kanker van de baarmoeder(hals), de vagina of de vulva.
Het loopt meestal vanuit het anale kanaal via de inwendige en/of uitwendige kringspier naar de huid rondom de anusopening. Dit noemen we dan een peri-anale fistel. Op de plaats van de fistel is een gaatje te zien in de huid. Een fistel is meestal ongevaarlijk maar gaat eigenlijk nooit vanzelf over.
Fistels kunnen je enorm belemmeren in je dagelijks leven. Ze kunnen leiden tot pijn, vocht- en pusverlies en daarmee tot ongemak en schaamte.
Een fistel verdwijnt niet vanzelf. Vrijwel altijd is er een operatie nodig. Alleen bij fistels die ontstaan door ontstekingsziekten, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, kunnen medicijnen de fistel soms genezen. Er zijn verschillende operaties mogelijk.
Uit een fistel komt meestal regelmatig vuil, bloed of vocht. Ook kan er af en toe een zwelling met een abcesje ontstaan, dat zich via de fistel ontlast. Dat veroorzaakt meestal pijn en druk. Een fistel gaat niet vanzelf over.
De eerste symptomen van een perianale fistel kunnen zijn: pijn op de bil, die voelt als de pijn bij een diepe blauwe plek; een koortsig gevoel waarbij u het afwisselend warm en koud heeft. Dit komt door ontstekingen in de fistel.
Vocht- of pusverlies: Meestal zijn er klachten van vocht of pusverlies uit een openingetje (vaak zichtbaar als een bultje) in de huid. Via de fistel komt vocht, slijm en ontlasting naar buiten. Daardoor kunt u zich vies en ongemakkelijk voelen. Ontsteking of zwelling: Onder de opening ontstaat wel eens een ontsteking.
Een fistel gaat bijna nooit vanzelf over. Meestal is een operatieve behandeling nodig. De behandeling zorgt ervoor dat pus wordt afgevoerd, dat er geen nieuwe ontstekingen komen en dat de fistel uiteindelijk dichtgroeit.
Oorzaak. Een fistel ontstaat meestal door een ontsteking in een anaalplooi of -kliertje. Dit kan bij iedereen gebeuren; een aanleiding is niet bekend. Wanneer deze ontsteking zich verder uitbreidt naar de sluitspier van de anus en vervolgens door de huid breekt, blijft er een fistel over.
U mag na de operatie meestal de zelfde dag weer naar huis. Als vervolg op de operatie krijgt u altijd een controle afspraak mee op de polikliniek. Het anale kanaal geneest niet heel snel, vaak heeft het enige tijd nodig voordat het heelt. Over het algemeen krijgt u een controle afspraak na 6 weken.
Wanneer de fistel door het onderste deel van de sluitspier van de anus loopt (wat meestal het geval is), wordt ook dit deel van de sluitspier opengelegd. Er blijft echter genoeg sluitspierweefsel over om incontinentie te voorkomen. De ingreep duurt gemiddeld ongeveer 30 minuten.
De klachten die de (peri)anale fistels veroorzaakten, nemen binnen een paar weken af. Het gemiddeld aantal dagen dat patiënten na een behandeling met Permacol Paste weer aan het werk kunnen is 7 dagen. Minimaal de eerste twee weken na de operatie kunt u echter zeker nog niet alles doen.
Meestal is dit van tijdelijke aard. Helaas kan echter in een klein aantal gevallen het verlies van deze controle blijvend zijn. Vooral het verlies van vocht kan dan hinderlijk zijn.
Soms zie je in de zwelling een kleine opening waaruit wat vuil vocht kan komen. Dit wijst op de aanwezigheid van een fistel tussen het abces en de huid. Omdat de fistel een open verbinding tussen de anus en de huid is, kan er langs deze 'tweede opening' vocht, etter, en soms zelfs ontlasting ontsnappen.
Een haarnestcyste (sinus pilonidalis) is een ontsteking in de huid van de bilnaad. Hierbij ontstaat vaak een kleine holte (cyste) onder de huid met open verbinding naar buiten. Van buiten zie je dan een gaatje of intrekking in de huid. Zo'n open verbinding heet een fistel.
Na operatief verwijderen fistel
Na het operatief verwijderen van de fistel wordt de wond rond de anus open gelaten. De eerste weken lekt deze wond wat bloed en vocht en is pijnlijk bij aanraken. Het is belangrijk dat u de wond drie keer per dag schoon spoelt met water, en altijd na de ontlasting.
Helaas kunt u zelf niets doen om fistels te voorkomen. Belangrijk is dat de arts altijd onderzoekt of er andere oorzaken dan een abces zijn. Er zal gevraagd worden naar uw klachten en naar ziektes in de familie. Ook het lichamelijk onderzoek hoort daarbij.
Meer uitleg krijgt u van uw chirurg. Elke fisteloperatie veroorzaakt een wondje aan de anus. Omdat er aan de anus heel veel bacteriën aanwezig zijn, is de kans op ontsteking hier wel groot. Daarom moet u bij toenemende pijn of koorts uw huisarts of chirurg contacteren.
Een abces is een holte gevuld met etter. In 30 tot 40% van de gevallen vormt er zich ook een fistel. Een fistel is een gangetje tussen de etter en de darm of de huid rond de aars. Abcessen ontstaan doorgaans vanuit een wondje in de endeldarm.
Is deze ziekte erfelijk? Als het kind alleen een tracheo-oesofageale fistel heeft, is deze waarschijnlijk multifactorieel erfelijk.
Bij ongeveer 4 van de 10 mensen die een perianaal abces hebben, ontstaat er een fistel. Dat is een gangetje tussen de darm en de huid rond de anus. Meestal geeft een fistel hinderlijke klachten, zoals het verlies van vocht. Hiervan kunt u jeuk hebben.
Er bestaan twee soorten abcessen: een koud abces en een warm abces. Oorzaken van een abces zijn onder andere een infectie van weefsel of een chronische ontstekingsziekte. Symptomen zijn onder andere koorts, en pijn en warmte op de plek van het abces. Een arts kan het abces openen en laten leeglopen ter behandeling.
Holle organen zijn bijvoorbeeld: maag, blaas, darmen en vagina. Het kan gebeuren dat er bij een ziekte (bijvoorbeeld door een abces) een verbinding, een soort buisje, ontstaat tussen twee holle organen, of tussen een hol orgaan en de buitenwereld. Zo'n verbinding noem je een fistel.
Door tijdig de aambeien te behandelen kan dikwijls een cryptitis, en bij uitbreiding een abces, vermeden worden: dus beter voorkomen dan het risico te lopen op een mogelijk fistelvorming.