Bodemenergie en aardwarmte zijn hernieuwbare energiebronnen. Die win je uit de ondergrond of diepere aardlagen (dieper dan 500 meter).
Kleine kans op trillingen: Bij het onderzoek en het boren van de putten bestaat een heel klein risico op aardtrillingen in de omgeving. Beperkte ervaring: nog geen aardwarmte-installatie heeft de geschatte levensduur van 30 jaar bereikt. Er is nog geen ervaring met de gehele levenscyclus van een aardwarmte-installatie.
Net zoals bij boringen naar olie en gas, brengt boren naar aardwarmte risico's met zich mee. Er bestaat kans op aardbevingen, vervuiling van het grondwater of onverwacht aanboren van olie of gas. Het Staatstoezicht op de Mijnen controleert of de veiligheidsregels worden nageleefd, om deze risico's te beperken.
Het afgekoelde water gaat terug de grond in en kan later weer worden gebruikt als de aarde het daar van nature weer heeft opgewarmd. 1 van de voordelen van aardwarmte is dat het dus nooit opraakt.
Geothermie, ook wel aardwarmte genoemd, is het gebruik van warmte uit de diepe ondergrond vanaf 500 meter en dieper voor het verwarmen van huizen, gebouwen, kassen en lichte industrie. Of geothermie mogelijk is hangt af van de bodemgesteldheid en -samenstelling.
Aardwarmte is warmte die in de ondergrond aanwezig is. In Nederland is op 100 meter diepte de temperatuur ongeveer 11-12 graden en constant. Deze warmte kan met aardwarmtepompen worden gewonnen door het water op te pompen.
Ondiepe bodemenergie (tot 500 meter diep)
Ondiepe bodemenergie is lage temperatuur warmte (15-20°C) en koude (6-10°C) uit de bodem. De warmte en koude worden gewonnen uit en opgeslagen in aquifers.
De 'ongestoorde' bodemtemperatuur (tussen de 2 en 200 meter diepte) ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord bedoelen we, zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie). Vaak zien we dat de temperatuur in stedelijke gebieden iets hoger ligt dan op het platteland.
Hoeveel voorraad is er? De voorraad aardwarmte in de aarde is onuitputtelijk. Een specifieke geothermische bron levert niet oneindig warmte; die koelt namelijk na verloop van tijd af. Een geothermische bron gaat circa 30 jaar mee, afhankelijk van de eigenschappen van de ondergrond.
De putten gaan tot een diepte van zo'n 2000 á 3000 meter. “In Nederland is het ongeveer elke 100 meter dieper 3,2 graden warmer. Je begint met een oppervlaktetemperatuur van 10 graden. Dus op 1 kilometer diepte is het 42 graden, op 2 km diepte 74 graden, en zo verder.”
De temperatuur van de aarde is op 150 meter diepte constant 8 à 10 graden. BEO staat voor: Boorgaten Energie Opslag. Een net van buizen waarin het water door de bodem gekoeld of verwarmd wordt, vormt als het ware een reusachtige chauffage onder de grond.
Gemiddeld bedraagt de geothermische gradiënt in Nederland ongeveer 30 °C per duizend meter. Op tweeduizend meter diepte bedraagt de gemiddelde temperatuur ongeveer 70 °C.
Een aardwarmtepomp is een stuk duurder dan een luchtwarmtepomp. Dat heeft alles te maken met de bron die aangelegd moet worden, die doorgaans tussen de € 3.000,- en € 5.000,- kost voor een gesloten bron. Bij hogere vermogens en een open bron, zijn de kosten minimaal € 10.000,-.
'De kosten voor de aanleg van de aardwarmte-installatie bedragen ca. € 20.000 euro, exclusief subsidie, vloerverwarming, inclusief bronboring, aanleg enz.).
Hoe diep gaat een warmtepomp de grond in? De diepte is afhankelijk van de captatietechniek: Horizontale captatie: ongeveer 1,2 meter diep, over een grote oppervlakte. Verticale captatie: tot 150 meter diep, op één of meerdere boorpunten.
Wat zijn de kosten van aardwarmte? De energie die opgeslagen zit in de aarde is een onuitputtelijke bron van duurzame energie. De aardwarmte zelf is gratis. Maar om deze te kunnen gebruiken heeft u een bron nodig en een warmtepomp die de aardwarmte omzet is warmte voor uw verwarming of warm tapwater.
De warmtewet bepaalt dat aardwarmte niet duurder mag zijn dan verwarming met aardgas. De kosten van aardwarmte zijn stabiel en voorspelbaar; de grootste kostenpost is de voorbereiding en aanleg van het systeem.
Door de boringen naar olie en gas zijn de diepten tussen 2 en 3 km in een groot deel van Nederland aardig bekend; de lagen tussen 2 en 3 km levert warmte op van 70-90 graden C (een stukje onder het maaiveld is het ca. 10 graden C en 2 km van 30 graden/km geeft inderdaad ca. 70 graden C).
Voor een grondboring mag je rekenen op 5.000 à 6.500 euro. Bij een water-water warmtepomp zit je op die manier al snel aan een totale installatiekost van 15.000 euro.
Aardwarmte is niet per definitie een oneindige bron van energie. De warmte wordt weggehaald uit de bodem en die wordt telkens gedeeltelijk aangevuld. Na verloop van tijd kan het systeem minder efficiënt worden. Wat betreft CO2-uitstoot is het wel veel duurzamer dan het gebruik van fossiele brandstoffen.
Een warmtepomp die zijn warmte onttrekt aan het grondwater of aan de aarde heeft voor een goede werking een bronput nodig. Deze moet worden geboord in jouw tuin. De put kan op meerdere dieptes komen te zitten. Heb je een put van meer dan 50 meter, dan is er een vergunning nodig voor deze put.
Diepste boorgat ooit
Het diepste boorgat blijft nog altijd het gat dat Rusland boorde in het schiereiland Kola, in het noordwesten van het land. In 1989 bereikten onderzoekers daar een diepte van ruim 12 kilometer onder het aardoppervlak.
De gangbare diepte voor geothermie is echter maximaal 150 m diep. In de praktijk situeert de boring zich tussen 60 en 150 m diepte.
Het betreft relatief weinig warmte de energiedichtheid is niet groot je kunt er een kassencomplex mee verwarmen of een (deel van een) stadswijk. Vervolgens komt er met het water vaak een hoeveelheid olie en of gas mee die uit het water moet worden gehaald en worden afgevoerd.