Eén op de 400 zwangere vrouwen in Nederland raakt tijdens de zwangerschap besmet met toxoplasmose. Twee van de vijf kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap een infectie heeft opgelopen met toxoplasmose krijgt deze infectie ook via de navelstreng.
De helft van de zwangere vrouwen heeft al toxoplasmose gehad voor ze zwanger werd.
Alleen als een vrouw tijdens de zwangerschap voor het eerst in contact komt met de parasiet en een infectie oploopt, bestaat er een kans op besmetting van het kind. Besmetting tijdens de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben voor het kind: van afwijkingen aab zenuwstelsel, oogafwijkingen tot zelfs een miskraam.
Incubatietijd: De incubatietijd bedraagt 10 tot 23 dagen. Alleen als een vrouw tijdens een zwangerschap voor het eerst in contact komt met de Toxoplasmaparasiet en een infectie oploopt (een primaire infectie), bestaat er een kans op congenitale toxoplasmose.
Eenmaal u toxoplasmose hebt gehad, bent u de rest van uw leven immuun voor de ziekte. Deze ziekte kan ook niet worden overgedragen van mens op mens.
Eventuele tekenen van infectie zijn weinig specifiek: moeheid, lusteloosheid, soms wat koorts. Bij een minder frequente vorm, die sterk doet denken aan de ziekte van Pfeiffer, worden daarnaast ook vergrote lymfeknopen gezien, evenals spierpijn, lever- en miltvergroting.
Ook kan een echografie bepaalde tekenen van toxoplasmose helpen opsporen. Het bloed van je baby kan ook na de geboorte getest worden. Als je baby tekenen van infectie vertoont kan hij of zij antibiotica voorgeschreven krijgen tijdens het eerste levensjaar.
Algemene preventieve maatregelen
handschoenen te dragen bij tuinieren en werken met aarde;groente en fruit goed te wassen voor consumptie;kattenbak elke dag te verschonen (in verband met sporulatie van oöcysten). Voor zwangeren: gebruik daarbij handschoenen of laat het iemand anders doen.
Toxoplasmose bij de kat
Net als alle andere infecties met coccidia, komt Toxoplasmose vooral voor bij jonge dieren (in dit geval de kat). Ongeveer 60% van de eenjarige katten in Nederland heeft Toxoplasmose gehad.
De arts stelt via bloedonderzoek vast of je toxoplasmose hebt (gehad) of niet. Bij vrouwen die zwanger willen worden of vrouwen in het eerste zwangerschapstrimester gebeurt een bloedonderzoek om na te gaan of ze antistoffen hebben tegen toxoplasmose.
Als je eenmaal toxoplasmose hebt doorgemaakt, ben je immuun voor het leven. Eenmalig, bij de eerste bloedafname tijdens de zwangerschap, worden de antistoffen voor toxoplasmose in het bloed bepaald. Als je geen antistoffen hebt, ben je niet beschermd tegen de ziekte.
Bij een klein deel van de mensen verloopt de infectie ernstig, met klinische beelden als encefalitis, pneumonie of myositis. Toxoplasma blijft levenslang aanwezig in het lichaam. Bij immunocompetente mensen levert dit over het algemeen geen problemen op.
Tuinieren en kattenbakken
Een zwangerschap is een mooi excuus om het tuinieren en het verschonen van de kattenbak aan iemand anders over te laten. Er bestaat namelijk een redelijke kans dat je besmet raakt met de parasiet toxoplasmose gondii. Deze parasiet verspreidt zich via kattenpoep en vlees.
Voorzorgen tegen toxoplasmose
Eet enkel goed doorbakken vlees. Dit is vlees dat vanbinnen niet meer roze of rood ziet en waar geen rozig vocht meer uit komt. Eet geen rauw vlees, zoals americain, rauw gehakt of carpaccio. Was of schil rauwe groenten en fruit extra goed alvorens ze rauw te eten.
Gelukkig is een toxoplasmose-infectie goed te behandelen met een combinatie van medicijnen. Naast antibiotica schrijft de oogarts ontstekingsremmende middelen (corticosteroïden) voor. Zo wordt de parasiet bestreden en de ontstekingsreactie van het lichaam geremd.
Hou de kat weg van het aanrecht en de eettafel. Vooral jonge katten hebben toxoplasma-parasieten, dus neem geen kitten in huis tijdens je zwangerschap of als je bezig bent met zwanger worden. De kans dat de toxoplasma-parasiet in de vacht van een kat zit, is heel klein.
De andere helft van de vrouwen heeft nog nooit een infectie met toxoplasmose gehad en is dus niet beschermd tegen toxoplasmose. De kans om tijdens de zwangerschap besmet te raken met toxoplasmose is klein, ongeveer één op de 400 zwangere vrouwen loopt tijdens de zwangerschap een besmetting op met toxoplasmose.
Als je van plan bent zwanger te worden, kan je best nog voor je zwanger bent een bloedafname laten doen om te zien of je immuun bent tegen toxoplasmose. Zowel jij als je kind zijn immers beschermd als je deze ziekte ooit al hebt opgelopen.
Oké, je hond of kat zal niet begrijpen dat er over negen maanden een nieuw gezinslid bijkomt. Maar hij heeft wel door dat er iets gaande is. Door zwangerschapshormonen veranderen je stemming, houding, gedrag en geur en dat merkt hij op. Vaak al voordat de zwangerschapstest uit de verpakking is gehaald.
Toxoplasmose komt door middel van een bloedtest aan het licht. Bij een acute infectie is de toxoplasmose na een week zichtbaar, anders is dat tussen 2 en 8 weken. De bloedtest kun je bij de huisarts of gynaecoloog laten afnemen. Je kunt binnen ongeveer 24 uur de uitslag van de test verwachten.
Rauw vlees en rauwe, gedroogde en gefermenteerde vleeswaren, zoals chorizo of salami. Die laatste mag je wel eten wanneer ze goed verhit zijn, bijvoorbeeld op een pizza. Leverproducten, smeerworst of leverpaté.
Een positieve test wijst op een doorgemaakte infectie. Bij mogelijk expositie worden IgG en IgM (immuunglobuline M) antistoffen bepaald. Een positieve IgM kan wijzen op een recente infectie. De bepaling is echter zo gevoelig dat deze maanden na de infectie nog positief kan zijn.
Men kan wel een tweede keer besmet worden, maar loopt dan (nog) minder kans op ziektesymptomen. De kans dat een zwangere vrouw de parasiet bij een tweede besmetting overdraagt naar de foetus is érg klein. De aanwezigheid van de antilichamen in het bloed verraadt dat de persoon ooit met de parasiet besmet geraakte.
Kattenplas zit vol met ammoniak, een giftig gas dat hoofdpijn kan veroorzaken, astma-aanvallen kan veroorzaken en zelfs kan leiden tot ernstige aandoeningen van de luchtwegen, zoals longontsteking. Kinderen, oudere volwassenen en mensen met een zwak immuunsysteem lopen een verhoogd risico.