Betrouwbare getallen zijn onder meer te vinden in de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, die elk jaar door TNO en het CBS gepubliceerd wordt. In 2018 had zo'n 17 procent van alle werkende Nederlanders last van burn-outklachten, dat wil zeggen vermoeidheid.
1 op de 6 Werknemers heeft burn out klachten
Jaarlijks ervaart 17% van de beroepsbevolking in Nederland burn out klachten en symptomen. De huidige werkzame beroepsbevolking bestaat uit ca. 8,3 miljoen mensen, dit betekent dat circa 1,3 miljoen mensen te maken hebben met burn out gerelateerde klachten.
TNO deelt die mening. In het onderzoek De impact van de COVID-19-pandemie op werknemers is een daling van burn-outklachten te zien: van 16,8 procent medio 2020 naar 15,4 procent eind 2020 en 15,2 procent in maart 2021. 'Er is absoluut een dalende tendens', zegt Wendela Hooftman, onderzoeker Work&Health bij TNO.
In 2020 hadden 1,2 miljoen Nederlandse werknemers burn-outklachten. Dit blijkt uit de factsheet 'Werkstress' die TNO vandaag, bij de start van de week van de werkstress, publiceert.
Stress op het werk groeit. Steeds vaker draait het om presteren, om sneller en efficiënter werken. 1,3 miljoen werknemers hebben last van burn-outverschijnselen. Jaarlijks verzuimen werknemers 11 miljoen dagen als gevolg van werkstress.
Het onderwijs staat bovenaan in het rijtje burn-out-klachten met 20,2 procent van de werknemers, gevolgd door de industrie met 15,7 procent en niet ver daarachter gezondheid en welzijn met 15,1 procent.
Jongeren tussen de 12 en 25 jaar ervaren het vaakst stress van hun drukke leven en van hun school of studie8). Ook over hun toekomst maken veel jongeren zich weleens druk.
De gemiddelde leeftijd waarop mensen een burn-out krijgen is gekelderd van 50 naar 32 jaar. Wat is er gebeurd met de jongeren van nu? 30 is het nieuwe 20, wordt wel eens gezegd. Maar als het om carrières gaat, lijkt 30 het nieuwe 50 te zijn.
Volgens TNO zijn er twee belangrijke oorzaken voor de stijging van het aantal burn-outklachten. Allereerst ervaren mensen minder vrijheid als ze aan het werk zijn. Ten tweede wordt er meer van ze gevraagd. Die twee zaken verhogen de de werkstress en -druk, aldus TNO.
Niet alleen volwassenen kunnen een burn-out krijgen, maar jongeren ook. Bij een burn-out zijn vaak zowel je fysieke als mentale energiereserves volledig 'opgebrand'. Je merkt dat je in het begin hier vaak nog wel mee om kunt gaan. Je werkt bijvoorbeeld door de vermoeidheid heen.
Burn-out kenmerkt zich door zowel lichamelijke, psychische als sociale klachten die gepaard gaan met een verminderd gevoel van eigenwaarde op het werk. Het is geen ziekte, maar een syndroom. Dat wil zeggen dat burn-out zich uit door klachten op verschillende vlakken. Het is een langzaam en sluipend proces.
Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking (88%) ervaart stress in het dagelijks leven, met name in de donkere maanden. Slechts iets meer dan de helft onderneemt hierop actie. Dit blijkt uit onderzoek van Agis Zorgverzekeringen.
Burnout duurt het langst van alle werkgerelateerde psychische klachten. Opvallend is ook de grote spreiding in duur van burnout: van drie maanden tot meer dan een jaar. Waarom duurt het herstel soms zo lang? Patiënten ogen niet ziek, maar kunnen maanden, soms jaren niet normaal functioneren.
Dit breingedeelte is betrokken bij veel emotionele en cognitieve functies. Hierdoor gaat een burn-out vaak ten koste van zaken zoals het denk- en leervermogen, concentratievermogen, probleemoplossend vermogen, geheugen en het vermogen om beslissingen te nemen.
Vertel hem of haar bijvoorbeeld dat papa of mama erg moe is en daarom veel rust en meer slaap nodig heeft, maar dat hij of zij wel weer beter wordt. Maak ook duidelijke afspraken met jouw kind, zodat hij of zij zich niet gepasseerd voelt als papa of mama even geen aandacht voor hem of haar heeft.
Iemand met burn-out klachten heeft last van de volgende drie kenmerken: Spanningsklachten, zoals: lichamelijke vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, onrustig slapen, piekeren en/of een gejaagd gevoel. Verliezen van grip op de situatie en een gevoel van machteloosheid.
Het lichaam herstelt vanzelf van een burn-out, mits je het niet teveel in de weg zit. Toch is dit makkelijker beweerd dan gepraktiseerd. Op het moment van omvallen wil je namelijk niks liever dan jezelf weer afstoffen en weer doorgaan.
De eerste herstelfase duurt gemiddeld 3 weken, de tweede 3 tot 6 weken en de derde 6 weken. In totaal ben je dus al snel 12 tot 15 weken bezig om te herstellen. Belangrijk om op te merken is dat de totale herstelduur per persoon sterk kan verschillen.
Oorzaken burn-out
Zo ervaren veel jongeren druk door de prestatiemaatschappij. Daarnaast speelt de digitalisering een rol bij de ontwikkeling van een burn-out. Jongeren hebben niet alleen te maken met een sociale omgeving thuis, in hun vrije tijd en op school, maar ook via social media.
Het per jaar geschatte en ongecorrigeerde aantal mensen met overspannenheid dat bekend was bij de huisarts is voor mannen toegenomen van 68.800 in 2011 naar 87.000 in 2018. Voor 2020 is het aantal mannen met overspannenheid geschat op 82.300.
Ook onder kinderen is een burn-out geen onbekend probleem. Het Nederlands Jeugdinstituut zegt dat zo'n vier tot 8 procent van de kinderen (tussen 0 en 12 jaar) last heeft van een stemmingsstoornis.
Maar liefst een kwart van alle studenten in Nederland heeft last van burn-outklachten. Een kwart, dat is een schrikbarend aantal. Tegelijk zijn het maar cijfers.
Ruim 40 procent van de jongvolwassenen voelt vooral druk van de maatschappij en, net als de tieners, van hun ouders. Daarnaast zegt 36 procent van de werkende jongeren prestatiedruk te ervaren van collega's of leidinggevenden. Een derde van de scholieren en studenten ervaart die druk van leraren en docenten.
Je spieren spannen zich constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie.