1 op 4 mensen heeft tijdens zijn of haar leven te maken met psychische problemen.
Van de Nederlanders van 18 jaar en ouder heeft 14% psychische klachten.
Ruim een kwart van de volwassen Nederlanders heeft in het afgelopen jaar een psychische aandoening gehad. Dat zijn 3,3 miljoen mensen. Het aantal volwassenen met een angststoornis, depressieve stoornis of stoornis in het gebruik van alcohol en drugs is de afgelopen twaalf jaar sterk gestegen.
In Nederland zijn jongvolwassenen tussen de 18 en 25 jaar van alle leeftijdsgroepen het minst gelukkig met hun leven [12]. In 2021 rapporteerde 51% van de studenten in het hbo en wo (veelal lichte tot matige) psychische klachten en rapporteerde en 68% rapporteerde emotionele uitputtingsklachten.
In de totale bevolking (18-75 jaar) heeft vanwege psychische problemen 14% gebruik gemaakt van algemene gezondheidszorg (zoals huisarts, maatschappelijk werk of bedrijfsarts) en 9% van geestelijke gezondheidszorg (zoals psycholoog of psychiatrische dagbehandeling).
De cijfers op een rij
15 procent van de Nederlanders een angststoornis;10 procent een depressieve stoornis;7 procent een stoornis in het gebruik van alcohol of drugs;3 procent had ADHD.
De meeste stress werd veroorzaakt door: school (28%), de combinatie van alles wat jongeren moeten doen (27%), de mening van anderen (17%) en eigen problemen (16%) (zie grafiek). Vooral stress om de mening van anderen en door eigen problemen namen toe.
Onder jongeren van 16 tot 20 jaar komt depressie met ruim 12 procent het meeste voor; dat was in 2021 nog 10 procent. Van de jongeren van 12 tot 16 jaar heeft 5 procent naar eigen zeggen in het afgelopen jaar minstens zes maanden een depressie gehad; in 2021 was dat 5,6 procent.
Per jaar lijdt 4 tot 10% van de totale westerse bevolking aan een depressie. Maar liefst 15 tot 17% van de totale westerse bevolking heeft ooit in het leven een depressie gehad. Depressies komen vaker voor bij laagopgeleiden dan bij hoogopgeleiden.
Naast angststoornissen komen stemmingsstoornissen het meest voor. Stemmingsstoornissen zijn aandoeningen die je stemming verstoren. Je hebt vaak last van sombere gevoelens en dit gevoel verdwijnt niet zomaar. Zo'n 1.2 miljoen Nederlanders kampen jaarlijks met een stemmingsstoornis.
Angststoornissen komen in Nederland het meest voor. Tijdens het onderzoek vertelden 1.924.600 volwassenen dat ze in het jaar ervoor last hadden van een angststoornis. Iemand met een angststoornis maakt zich veel zorgen en heeft last van heftige angsten in het dagelijks leven, zonder dat er echt gevaar is.
In 2021 voelde 18 procent van de 12- tot 25-jarigen zich psychisch ongezond. In 2019 en 2020 was dat nog 11 procent. De achteruitgang in mentale gezondheid was zowel bij jongeren van 12 tot 18 jaar als bij jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar te zien.
In 2007-2009 had 5,1% van de volwassenen in Nederland een depressieve stoornis in de afgelopen 12 maanden, in 2019-2022 is dit bijna verdubbeld naar 9,3%.
Bij mentaal welbevinden gaat het om aspecten als tevredenheid, geluk en kwaliteit van leven. Psychische klachten zijn bijvoorbeeld gevoelens van stress, angst of somberheid. Bij psychische stoornissen is op basis van de aard en ernst van de psychische klachten een diagnose gesteld.
Het Trimbos-instituut meldt dat ruim een kwart van de volwassen Nederlanders in het afgelopen jaar een psychische aandoening heeft gehad. Dat zijn 3,3 miljoen mensen.
Wereldwijd staat Afghanistan bovenaan met ruim 4.800 depressieve levensjaren. Volgens de onderzoekers komt dit doordat het land door oorlog geteisterd is. Japan scoort wereldwijd het laagst.
Depressies lijken het vaakst voor te komen op middelbare leeftijd. Een op de tien 40- tot 50-jarigen geeft aan het afgelopen jaar depressief te zijn geweest. Na de 'midlife' periode geeft men minder vaak aan een depressie te hebben of te hebben gehad.
In 2021 rapporteert 16 procent van de kinderen in groep 8 van het basisonderwijs gedragsproblemen. In het voortgezet onderwijs komen gedragsproblemen vaker voor onder leerlingen. Daar geeft 18,5 procent van de leerlingen aan gedragsproblemen te hebben.
De grootste stressbronnen onder jonge werkenden zijn: prestatiedruk, sociale druk en onzekerheden in het leven. Zo blijkt uit het TNO-onderzoek. Jongeren willen voldoen aan de verwachtingen van anderen, vinden het bijvoorbeeld lastig om nee te zeggen of hebben het idee dat ze altijd bereikbaar moeten zijn.
Bijna 1 op de 4 spreekt over 'heel lastig'. 49% zegt ook dat de coronacrisis een effect heeft op hun fysieke gezondheid. 45% van de ondervraagde jongeren ervaart heel concreet paniekgevoelens, angstaanvallen, voelt zich eenzaam, verliest zijn eetlust of spreekt van slapeloosheid.
Het totale aantal patiënten die in behandeling zijn voor een psychotische stoornis in Nederland is niet precies bekend, maar wordt geschat tussen 120.000 en 150.000 mensen.
Als je een psychotische stoornis hebt, beleef je de wereld tijdelijk anders dan andere mensen.Je ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt dingen die er niet zijn. Met behandeling gaat de psychose bij ongeveer 75% van de gevallen binnen enkele maanden over.
ADHD is een psychische stoornis die begint in de jeugd en die vaak persisteert tot in de volwassenheid. De kernsymptomen van ADHD zijn: aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsiviteit.