De ziekte treft elk jaar 216.000.000 mensen en maakt jaarlijks ruim 450.000 dodelijke slachtoffers! Elke 2 minuten sterft een kindje onder de 5 jaar aan de gevreesde ziekte. De gevaarlijkste vorm van malaria - Plasmodium Falciparum - komt voornamelijk in Afrika voor en treft vooral jonge kinderen.
In een aantal gebieden varieert het risico volgens de seizoenen. Boven de 2.000 meter is malaria zeldzaam. Er overlijden naar schatting 1,5 tot 2,7 miljoen mensen per jaar aan malaria. De tijd tussen besmet worden en ziekte is gemiddeld tien tot veertien dagen.
Een snelle behandeling is nodig, omdat malaria dodelijk kan zijn. Nadat de aanwezigheid van de parasieten in uw bloed is aangetoond, start de behandeling met medicijnen die de parasieten doden. Indien u tijdig de juiste hulp krijgt, is malaria goed te behandelen. We raden u aan om malaria te voorkomen.
Hoe vaak komt malaria voor in Nederland? Jaarlijks worden zo'n 150-300 gevallen van malaria gemeld in Nederland (Figuur 1). Deze worden voor het grootste deel veroorzaakt door P. falciparum.
Over malaria
Plasmodium falciparum en Plasmodium vivax zijn de belangrijkste malariasoorten voor mensen. Ze worden door muggen overgedragen op mensen en andersom. Er zijn ongeveer zestig muggensoorten die menselijke malaria kunnen overdragen.
Als men er tijdig bij is, is een malaria infectie, ook die met de gevaarlijke malaria tropica, goed te behandelen. Na behandeling is men gewoonlijk geheel vrij van parasieten. Na een effectieve behandeling van een malaria tropica infectie komen daarom de infectie en ziekteverschijnselen niet terug.
Er zijn in Nederland bijna geen Anopheles-muggen meer die de malaria-parasiet kunnen overbrengen. En ook al zouden er goede overlevingskansen zijn voor de malariamuskiet, dan nog is de kans erg gering dat malaria in Nederland overgebracht wordt van mens naar mens vanwege de goede gezondheidszorg.
Klachten bij malaria zijn een grieperig gevoel, moe zijn, meestal met koorts, hoofdpijn en spierpijn. Laat meteen uw bloed testen als u deze klachten krijgt en in een gebied bent (geweest) waar malaria voorkomt.
Ook als u de medicijnen tegen malaria trouw slikt, dan nog kunt u malaria krijgen. Heeft u een grieperig gevoel tijdens uw reis of zelfs enkele maanden na thuiskomst. Ga naar een plaatselijk arts of bel uw huisarts als u al thuis bent. Vertel dat u in een malariagebied bent geweest.
Malariamuggen komen voor in (sub)tropische gebieden zoals Afrika, Azië en Zuid- en Midden-Amerika. Het is daarom belangrijk om goed voorbereid op reis te gaan.
De periode die verloopt tussen de beet van een met Plasmodium besmette mug en het ontstaan van symptomen bedraagt meestal 12 tot 17 dagen (White 2014). Deze kan bij malaria veroorzaakt door P. falciparum soms slechts 7 dagen zijn en bij malaria veroorzaakt door P. malariae oplopen tot meerdere weken.
Geen malariapillen nodig in Mexico
Malaria komt alleen in het grensgebied met Guatemala, in het zuiden van Mexico sporadisch voor. Het is niet nodig om hier medicijnen voor in te nemen; muggenwering is voldoende. De rest van Mexico, inclusief de provincie Yucatan en Cancún, is malariavrij.
Malaria is niet besmettelijk van mens op mens. Een volwassene met malaria die zich goed voelt, kan gewoon werken.
Zuid-Afrika met kinderen
Een zeer groot deel van Zuid-Afrika is malariavrij en dus wat malaria betreft één van de veiligste landen in (zuidelijk-)Afrika voor kindvriendelijke reizen.
De beschermingsduur van je vaccinatie is afhankelijk van het soort vaccinatie. De geldigheid varieert van een aantal weken tot mogelijk zelfs levenslang. Soms zijn meerdere vaccinaties nodig om een lange beschermingsduur te bereiken.
Diagnostiek naar malaria bestaat uit een antigeentest. Deze test heeft een hele hoge negatief voorspellende waarde en het resultaat is snel beschikbaar. Daarnaast wordt tevens een dikke druppel, en indien deze positief is een uitstrijk, verricht. Antigeentest: binnen 1 uur na bloedafname.
Behandeling van malaria.
Neem de vergeten dosis alsnog zo snel mogelijk in. Neem de volgende dosis dan minimaal zes uur later. U verschuift dus uw schema. Maakt u wel de volledige kuur af!
Alleen de vrouwtjes steken; de mannetjes zijn kenbaar aan grote, pluizige antennes. Malariamuggen zitten in rust met het achterlijf duidelijk hoger van de onderlaag dan met de thorax, ze hellen als het ware naar voren. Bij veel niet-malariamuggen wordt het lijf evenwijdig aan de onderlaag gehouden.
Malaria tropica kan ook hersenmalaria veroorzaken waarbij de kleine bloedvaten van de hersenen verstopt raken. Patiënten raken hierdoor verward en kunnen in een coma geraken. Door bloed af te nemen (niet tijdens de koortspiek!)
In Griekenland was het in 2011 en 2012 hommeles toen het land werd getroffen door een malaria-uitbraak. In 2016 was het opnieuw raak. Vorig jaar nog plaagde het Westnijlvirus een aantal Europese landen. Geen kleinigheid: tweeduizend mensen kampten ermee, 181 overleden eraan.
Malaria komt alleen voor in bepaalde (sub)tropische gebieden in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Azië. Het risico is hoog in de rode gebieden. In de oranje gebieden is het risico matig en afhankelijk van de precieze locatie (stad of platteland), de activiteiten, de verblijfsomstandigheden en de duur van het verblijf.
De tabletten worden voorgeschreven door een daarvoor opgeleide arts. Die weet precies welke tabletten er moeten worden voorgeschreven afhankelijk van uw bestemming en reisschema. Een aantal instellingen kunnen het malariarecept papierloos direct elektronisch aan ons doorgeven (digitaal malariarecept).
In Kenia < 2500 meter hoogte geldt een hoog risico op malaria. Hiervoor wordt het preventief slikken van malariapillen aangeraden (profylaxe). De enige uitzondering hierop is de stad Nairobi (hier is een laag risico op malaria en zijn malariapillen zelden nodig).