Voor 1 kilo vlees is bijvoorbeeld gemiddeld 5 kilo plantaardig materiaal (veevoer) nodig. Vleesproductie zorgt verder voor veel meer uitstoot van broeikasgassen en voor verzuring van de bodem en de lucht. Dat geldt ook voor vleesvervangers die gemaakt zijn van zuivel.
De productie van vlees heeft veel invloed op het klimaat vergeleken met andere producten. Vee heeft veel voer nodig: voor elke kilo vlees is 2 tot 10 kilo voer nodig.
Daardoor levert een kilo soja geen kilo vlees op. Elke kilogram vlees vraagt gemiddeld om zo'n vijf kilo aan plantaardige producten. Al zijn er wel verschillen: kippen groeien bijvoorbeeld efficiënter dan koeien. Door de soja zelf op te eten haal je een tussenstap uit het proces.
Rundvlees. De meeste CO2-uitstoot komt vrij bij de productie van een kilo rundvlees uit Zuid-Amerika (66 kilo broeikasgas). Een kilo Nederlands rundvlees zorgt voor 24 kilo broeikasgas. Ter vergelijking: bij de productie van een kilo plantaardige vleesvervangers zoals falafel komt 2,5 kilo broeikasgas vrij.
Wanneer je één week geen vlees en zuivel eet, bespaar je 15,4 kg aan CO2-equivalenten, ofwel broeikasgassen. Deze uitstoot had anders vooral plaatsgevonden door de productie van veevoer en door de (melk)veehouderij zelf. 15,4 kg CO2-equivalenten staat gelijk aan zo'n 80 kilometer rijden met een gemiddelde auto.
Van alle vleessoorten veroorzaken kalfs- en rundvlees veruit de hoogste CO2 uitstoot. Met gemiddeld 6,4 kg CO2 per kilo vlees is kip van alle vleessoorten het minst belastend voor het klimaat. Toch is de uitstoot van een kilo kip nog steeds 3 keer hoger dan die van plantaardige producten.
Door minder vlees te eten kun je de klimaatimpact van jouw voedingspatroon dus flink verlagen. Stel je eet nu volgens de Schijf van Vijf-adviezen het maximum van 500 gram vlees per week. Als je in plaats daarvan 400 gram vlees per week eet dan verlaag je de klimaatimpact van jouw eten al met 5 tot 10%.
In Nederland veroorzaken vooral (melk)koeien veel vervuiling. Koeien zorgen voor veel mest, en produceren bovendien methaan. Een broeikasgas dat sterk bijdraagt aan het opwarmen van de aarde. Ook varkens en pluimvee dragen bij aan het mestoverschot in Nederland.
Biefstuk en het klimaat
Vlees en zuivel zijn de grootste boosdoeners. Bij de spijsvertering van koeien en andere herkauwers ontstaat methaan, een krachtig broeikasgas. Bovendien verbruikt de vee-industrie een enorme hoeveelheid voedsel, wat de 'carbon footprint' van dierlijke producten nog eens extra vergroot.
Deze massa kunnen we, hoewel onzichtbaar, uitdrukken in kilogram. Je moet daarbij in je achterhoofd houden dat CO2 een ontzettend groot volume heeft: het volume van één kilo CO2 onder standaard temperatuur en druk is gelijk aan ruwweg 510 liter!
Als je vlees eet en op het klimaat wilt letten, kies dan voor kip in plaats van rund (rood vlees). Vergelijk de CO2-uitstoot van eiwitrijke producten.
Over het algemeen geldt dat het voor het milieu beter is om vis te eten in plaats van vlees, maar let wel op: wereldwijd wordt nog maar zo'n 15% van de vis duurzaam -volgens de MSC standaard - gevangen.
Productie: meestal milieuvriendelijker
Vaker vleesvervangers eten in plaats van vlees, is goed voor het milieu. Maar de keuze is niet eenvoudig: vegetarische alternatieven zijn niet altijd beter voor het milieu dan vlees.
De hogere prijzen voor vlees komen vooral doordat veevoer heel veel duurder is geworden, zegt Thijs Geijer, sectoreconoom Food bij ING. Grondstoffen die in veevoer zitten, zoals graan, mais en soja, bepalen tussen de 60 en 80 procent van kosten voor varkens- of pluimveehouders, aldus Geijer.
Veganisten gebruiken 95% minder landbouwgrond
Voor de voedselvoorziening van een veganist is gemiddeld 675 vierkante meter landbouwgrond nodig. Voor de voedselvoorziening van een vegetariër is 3 keer zoveel grond nodig (2025 vierkante meter).
Volgens voedingswetenschappers is gezond eten met minder of helemaal geen vlees mogelijk, als je weet welke andere producten je nodig hebt. Het is belangrijk om voldoende en de juiste eiwitten en genoeg ijzer, vitamine B1 en vitamine B12 binnen te krijgen.
Bas Kast: ,,Vette vis en zeevruchten zijn het gezondst. Daarna komt wit vlees zoals kip en kalkoen, vooral als de dieren gezond geleefd hebben. Vis is te verkiezen, maar het hangt er wel van af welke vis. Forel, gewone makreel en zalm, mosselen, haring, krabben, garnalen en oesters zijn aan te bevelen.
Vis is gezond
Als we de vergelijking maken tussen vis en vlees, dan bevat vis minder ijzer dan vlees. Dat komt omdat er minder bloed zit in vis. Maar vis scoort hoger als het gaat om onverzadigde vetzuren en de visvetzuren EPA en DHA.
Het eten van meer plantaardig voedsel in plaats van dierlijke producten is beter voor het milieu en ook gezonder voor de meeste Nederlanders. Dat concludeert de Gezondheidsraad. Een meer plantaardig voedingspatroon verlaagt de kans op ziektes en kan de milieu-impact van onze voedselconsumptie met 25 procent verlagen.
Als we kijken naar de landen die verantwoordelijk zijn voor de grootste hoeveelheid plastic productie, staat China bovenaan de lijst. China is verantwoordelijk voor 32% van de wereldwijde productie van plastic materialen in 2021 en is daarmee veruit de grootste plasticproducent ter wereld.
De meest vervuilende industrieën, gemeten naar de impact op klimaatverandering, zijn de chemische en petrochemische industrie, ijzer en staal, cement, pulp en papier, en aluminium.
> In Nederland komt 62% van de ammoniak-uitstoot die neerslaat op beschermde natuur uit de landbouw, met name van veehouderijen. > De grootste stikstofoxiden-uitstoot komt van Tata Steel, gevolgd door Schiphol*.
"Vegetariërs hebben minder kans op hart- en vaatziekten, minder kans op diabetes en het risico op een aantal kankers daalt." Nadelen zijn er weinig. "Je moet enkel zorgen dat je genoeg ijzer en eiwitten opneemt." "En - als we even buiten het menselijke lichaam stappen - is het ook veel beter voor onze planeet.
Onbewerkt mager rundvlees past in een gezond voedingspatroon. Van de vleessoorten is rundvlees relatief rijk aan vitamine B12 en ijzer. Het is niet nodig om vlees te eten, je kunt het vervangen door andere producten.
Onbewerkt vlees is dus vlees waaraan voorafgaande géén extra bewerkingen zijn gedaan of toevoegingen zijn gevoegd. Onbewerkt vlees is bijvoorbeeld een heerlijke malse biefstuk of entrecôte. Onbewerkt vlees, zoals kalfsvlees en rundvlees, is daarom beter voor je gezondheid, in tegenstelling tot bewerkt vlees.