Het aandeel van ijzer in de aardkorst is 5,63 % (op basis van gewicht). Het is daar het op drie na meest voorkomende element (na zuurstof, silicium en aluminium). Vooral in de kern van de aarde is enorm veel ijzer te vinden. Men schat dat ijzer goed is voor ongeveer een derde van de totale massa van de aarde.
Er zijn meer dan 3.500 soorten staal en de ruime meerderheid daarvan bestond twintig jaar geleden nog niet. Alle soorten zijn echter gemaakt van ijzer. Spreek over staal en je spreekt over ijzer. IJzer en staal zijn al duizenden jaren in gebruik.
IJzer is een van de meest bekende metalen. Het is al sinds de oudheid bekend (de IJzertijd). De techniek om ijzer te maken was al bekend in de Bronstijd, maar het toen nieuwe metaal raakte pas vanaf ongeveer 1200 voor Christus bekend in Klein-Azië, en sinds 800 voor Christus raakte het in gebruik in Nederland.
De ijzer overvloed wordt veroorzaakt door de fusie in zware sterren, waar de productie van nikkel-56 de laatste exotherme kernfusie reactie is, voordat de ster instort(supernova). IJzer is het verval product van het nikkel en wordt tijdens de ineenstorting van de supernova weggeblazen in de ruimte.
Iedereen kent wel de hoogovens langs het Noordzeekanaal bij IJmuiden. Hier wordt uit geïmporteerde ijzererts vloeibaar ijzer geproduceerd. IJzererts uit ons land is echter vanaf het begin van de IJzertijd tot begin vorige eeuw van ongekende economische betekenis geweest.
IJzer wordt al heel lang gebruikt
Al 4000 voor Christus gebruikten de Egyptenaren ijzer voor speerpunten en versieringen van hun gebouwen. Het ijzer wat zij toen gebruikten kwam voornamelijk van meteorieten. Pas veel later, zo'n 1000 jaar voor Christus, werd ontdekt hoe ijzer gewonnen kon worden uit de aarde.
Er wordt onder meer kerosine, benzine en producten voor de chemische industrie mee gemaakt. Hoewel het voor Europa mogelijk is om ruwe olie uit andere landen te halen, zal ook de olieprijs verder stijgen als de oorlog in Oekraïne voortduurt.
Er kwam uit dat we met antimoon nog toe kunnen tot 2040, en met zink en molybdeen tot het einde van de eeuw. Over duizend jaar zijn van 15 grondstoffen de voorraden uitgeput, waaronder koper, nikkel, lood en ijzer.”
Als metaal is ijzer zeldzaam in de aardkorst, voornamelijk beperkt tot afzetting door meteorieten. IJzererts (hematiet, magnetiet, goehtiet) daarentegen, behoort tot de meest voorkomende vorm van ijzer in de aardkorst.
Er zijn slechts een beperkt aantal elementen die ferromagnetische eigenschappen bezitten. De meest bekende zijn ijzer, kobalt en nikkel. In deze materialen zijn microscopisch kleine gebiedjes, zogenaamde gebieden van Weiss, magnetisch waarbij de richting willekeurig is.
Milieueffecten van Ijzer
IJzer (III)-O-arseniet, pentahydraat kan een risico opleveren voor het milieu; men moet daarbij specifiek letten op planten, lucht en water. Wij kunnen adviseren om de chemische stof niet in het milieu te lozen, omdat deze zeer persistent is.
Met explosieven worden blokken ijzererts losgemaakt. Deze blokken worden vermalen tot kleinere stukken en naar boven gebracht. Een goederentrein brengt het erts van de mijn naar de hoogovens waar het wordt omgesmolten tot ijzer. De laag ijzererts zit zo'n 800 meter onder de grond.
Belangrijkste basismetalen zijn koper, zink, lood, aluminium, ijzer en nikkel. Op aluminium en ijzer na, dreigen al deze metalen schaars te worden, wat de hoeveelheid bijproducten ook doet krimpen.
Prijsstijging op prijsstijging
Om staal te produceren heb je veel energie nodig. En de energieprijzen zijn ook gestegen, vertelt hij. Veel staalfabrieken zitten in Zuid-Europa en het komt per vrachtwagen hierheen, ook de brandstofkosten zijn hoog.
In de metaalwereld gaat men uit van een basisprijs. Dat is de prijs van metaal, los van toeslagen op bijvoorbeeld kwaliteit, dikte, breedte, et cetera. Precies een jaar geleden lag die prijs bij plat gewalste staalproducten rond de 400 euro per ton. Inmiddels is dat rond de 1150 tot 1200 euro.
IJzer is een scheikundig element met symbool Fe (uit het Latijn: ferrum) en atoomnummer 26. Het is een grijs, ruw overgangsmetaal. IJzer wordt gewonnen uit ijzererts, gedolven in ijzermijnen die in grote delen van de wereld voorkomen.
Belangrijk zijn bijvoorbeeld China (antimoon, vloeispaat, gallium, germanium, grafiet, indium, magnesium, zeldzame aardmetalen, wolfraam), Rusland (platinametalen), de Democratische Republiek Congo (kobalt, tantaal) en Brazilië (niobium en tantaal).” Nederland heeft aan de Europese lijst van 41 grondstoffen nog fosfaat ...
Goud is een schaars edelmetaal dat niet kan worden bijgedrukt of geproduceerd. Al het goud is namelijk al aanwezig op aarde sinds het ontstaan van de planeet zelf. Gek genoeg is goud niet gevormd op de aarde, omdat voor het ontstaan ervan fusiereacties nodig zijn.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Metaal zoals goud wordt bijna kant-en-klaar uit de grond gehaald, net als zilver en platina. De meeste andere metalen worden gemaakt van erts dat gewonnen wordt in mijnen. Erts wordt getransporteerd naar verschillende landen (waaronder Nederland) waar het verhit wordt en het vloeibare metaal eruit loopt.
Het wordt gemaakt van kleine brokjes ijzererts, vermengd met kooks en kalksteen. Door dit mengsel te bakken 'koekt' het aan elkaar. Nadien wordt het sinter gebroken in kleine bruikbare stukken. Door het ijzererts te verwerken tot pellets en sinter wordt het hoogovenproces versneld en de capaciteit van de oven vergroot.
Staal wordt gemaakt uit ijzererts. In Nederland gebeurt dit bij Tata Steel in IJmuiden. Bij Tata Steel wordt ijzererts in grote fabrieken gebakken tot brokken (sinter) of tot kleine balletjes (pellets).