Aan het oppervlak van de zon klimt de temperatuur op tot ongeveer 5500 graden; in de kern worden waarden 15 miljoen graden bereikt. Omdat de zon zo ver van ons verwijderd staat, doet het zonlicht er ongeveer 8 minuten over om de aarde te bereiken.
De zon is eigenlijk een enorme bol die bestaat uit gas. Aan de oppervlakte heeft ze een temperatuur van zo'n 6000 graden Celsius, maar in de kern loopt dat al snel op tot verschillende miljoenen graden.
Waar de stippellijn de verticale as snijdt, loopt de middelbare zon gelijk met de echte zon. Dan staat de zon in het zuiden om 12 uur. En dat gebeurt vier keer per jaar (16 april, 15 juni, 2 september en 26 december). Want België behoort strikt genomen tot de tijdzone van Greenwich.
Schaduw doet heel veel: in de schaduw is het 10 tot 15 graden koeler dan in de zon. Dat scheelt enorm. Voor de temperatuur maakt het daarbij niet uit of je schaduw hebt van bomen of van gebouwen.
De kleur van een ster verwijst naar zijn oppervlaktetemperatuur. Een rode ster is relatief koel met een oppervlaktetemperatuur van minder dan 3.000 graden Celsius. Onze zon is een gele ster: op het oppervlak heerst een temperatuur van meer dan 6.000 graden. En blauwe sterren zijn de heetste, 10.000 graden en meer.
Het einde van de zon
Dat gebeurt over ongeveer 5 miljard jaar, als de zon is opgebrand. Een ster die geen waterstof en helium meer heeft om aan fusie-energie te komen zal in intensiteit afnemen maar heel erg opzwellen. De zon zal naar schatting zo groot opgeblazen worden dat de aarde erdoor wordt verzwolgen.
De temperatuur van een magma of lava hangt af van zijn samenstelling, en kan variëren tussen iets minder dan 600 °C en 1250 °C. Basaltisch magma/lava is de meest voorkomende soort en kent ook de hoogste temperaturen: ongeveer 1000 - 1250 °C. Magma's met een andere samenstelling zijn iets minder heet.
Over het algemeen daalt de temperatuur naarmate de hoogte toeneemt. Bij droge lucht is de afname ongeveer 1 graad per 100 meter, bij vochtige lucht is dat ongeveer 0,6 graden. Na of aan het eind van een heldere nacht met weinig wind kan de temperatuur tot een bepaalde hoogte ook toenemen met de hoogte.
Bovenin de stratosfeer, op een hoogte van circa 50 km, kan de temperatuur weer oplopen tot rond het vriespunt. Hierbij moet worden aangetekend dat op die hoogte de lucht zeer ijl is. Hoewel de temperatuur er relatief aangenaam lijkt (∼0°C i.p.v. -50°C), is er zeer weinig lucht, waardoor deze weinig warmte bevat.
De tweede vraag is het gemakkelijkst te beantwoorden: de stelregel is dat het 6 graden kouder wordt met iedere 1000m stijgen, ofwel 0.6°C per 100m. In uitzonderlijke gevallen scheelt het meer dan 1.5°C per 100m, in sommige gevallen (in een inversie) loopt de temperatuur zelfs op naarmate men hoger komt.
Op 21 juni staat de zon het hoogst en is de zonnehoek 61,5°. Op 21 december staat de zon het laagst en is de zonnehoek 14,5°.
De zon staat boven de Kreeftskeerkring en de dagen zijn op het noordelijk halfrond op hun langst. Het is met een zonhoogte van 61,4 graden zomer. De dagen worden vanaf dit moment weer korter.
Kompas. Een eenvoudige manier om erachter te komen hoe uw tuin gelegen is, is het toepassen van een kompas. Een kompas werkt volgens het principe dat de naald van het kompas altijd naar het noorden wijst. Zo kunt u bepalen waar u zich bevindt, ten op zichten van het noorden en hoe uw tuin gelegen is.
Sterren zijn normaal veel warmer. Zo is de temperatuur op onze zon ongeveer 6000 graden Celsius. De heetste ster in het heelal is ongeveer 40.000 graden.
Uranus bezit de koudste atmosfeer van ons zonnestelsel, nog kouder dan de verder gelegen planeet Neptunus. In de atmosfeer van Uranus zakt de temperatuur tot een minimum van -224 graden Celsius. De gemiddelde temperatuur bedraagt er -196 graden Celsius.
Maar toch kan de mens niet op Venus leven. Door de dikke bewolking en dichte atmosfeer is het er erg warm. De temperatuur kan oplopen tot 465 graden Celsius en daarmee is Venus de heetste planeet in het zonnestelsel. Omdat Venus de planeet is die het dichtst bij de aarde staat, is er veel onderzoek naar gedaan.
We kennen de temperatuur van de aarde en nu kan de stralingswet van Stefan-Boltzmann, onderdeel van de warmteleer, worden toegepast. Een eenvoudige berekening leert dat de temperatuur van de hemel 525 graden celsius is.
De temperatuur in het vliegtuig kan sterk verschillen. Buiten het vliegtuig kan het namelijk -27 graden zijn, maar ook wel -15 graden. Het heeft effect op de warmte binnenin het vliegtuig. Lange vluchten zijn nooit erg ideaal, maar je kunt je het beste er maar goed op voorbereiden.
De buitentemperatuur is op een transatlantische vlucht zo'n vijftig graden onder nul; de luchtdruk slechts eenvijfde van die op zeeniveau. Gelukkig wordt de luchtdruk in het vliegtuig kunstmatig gehandhaafd op het 2400-meter-niveau – skihoogte zeg maar – en het zuurstofgehalte op 21 procent, zoals op zeeniveau.
Onbetwist de heetste plek op onze aardbol is de Dasht-e Lut woestijn in Iran. Hier werd ooit een record temperatuur gemeten van 70,7°C.
De 'ongestoorde' bodemtemperatuur (tussen de 2 en 200 meter diepte) ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord bedoelen we, zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie). Vaak zien we dat de temperatuur in stedelijke gebieden iets hoger ligt dan op het platteland.
Diep en ultradiep: Temperatuur toename 20-40 °C / km. 2500-5000m 70-150 °C.
De diameter van sterren kent een nog grotere variatie dan de massa. Zo hebben de kleinste hoofdreekssterren een diameter ongeveer gelijk aan die van Jupiter (143.000 km), terwijl de grootste diameters van sterren miljarden kilometers kunnen bedragen, zoals bij de zogeheten rode hyperreuzen.
Dit zijn bijvoorbeeld sommige metalen, zoals staal en titanium en kristallen van kwarts of zirkoon.