Vanwege de aanwezigheid van goud, uranium, ijzererts en diamant zijn veel bomen gekapt om ruimte te maken voor mijnbouw, landingsbanen en wegen. Het tropisch hardhout levert veel geld op. Veel Brazilianen zijn naar het regenwoud getrokken om akkers aan te leggen of een veeteeltbedrijf te beginnen.
Miljoenen mensen zijn afhankelijk van dit regenwoud voor hun levensonderhoud. Ook wij – hier in Nederland – kunnen niet zonder de Amazone: in het regenwoud ligt namelijk een enorme hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) opgeslagen.De Amazone beschermt ons dus als een groen schild tegen de gevolgen van klimaatverandering.
De Amazone-rivier begint in beekjes die door het Andesgebergte lopen en stroomt vervolgens machtig door Zuid-Amerika via Brazilië, Peru, Colombia, Ecuador en Bolivia waar hij uitkomt bij de Atlantische Oceaan.
“Zo'n 15 procent van de Amazone is nu ontbost. En dat gaat richting de 20 procent. Het betekent dat 80 procent – zo'n 5,7 miljoen vierkante kilometer – nog overeind staat. En zo'n 40 tot 50 procent daarvan heeft officieel een beschermde status.
Veel bos wordt gekapt om plaats te maken voor veeteelt en kleinschalige landbouw. Maar ook de aanleg van grote plantages zorgt voor ontbossing.
De bomen die worden gerooid gaan hoofdzakelijk naar de houtbewerking of worden verwerkt tot spaanplaat of papier. 'Losse takken en boomtoppen blijven soms liggen', legt Zijlstra uit. 'Dat is afhankelijk van de plannen voor het bos. Een gedeelte gaat ook door de versnipperaar en is de basis voor biomassa.
Toch is er teleurstellend nieuws, want per jaar worden er ook zo'n 15 miljard bomen gekapt. Om dit enorme aantal iets behapbaarder te maken: dat zijn 41 miljoen bomen per dag, 1,7 miljoen bomen per uur, 29.000 bomen per minuut en bijna 500 bomen per seconde.
Als de Amazone verdwijnt, verdwijnt niet alleen het evenwicht in de natuur, het zorgt er ook voor dat de inheemse bevolking hun land en inkomsten verliest. Nu al hebben veel oorspronkelijke bewoners in Brazilië te maken met voedseltekorten, ziektes, geweld en gedwongen verhuizingen.
Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA; Nederland) en de Universidade de Brasília (Brazilië) toont aan dat de Amazone rivier op zijn minst 9,4 tot 9 miljoen jaar (Ma) oud is.
Francisco de Orellana Samen met Francisco Pizarro nam hij deel aan de verovering van Peru. In 1541 slaagt hij erin de volledige Amazone door te varen. Deze op één na langste rivier ter wereld heeft een totale lengte van ongeveer 6530 kilometer.
Het Amazonewoud is 5,5 miljoen vierkante kilometer groot, dat is ruim 130 keer Nederland. Maar in de afgelopen twee jaar is er ruim 13.000 vierkante kilometer bos gekapt.
De Amazone is een van de meest biodiverse gebieden op aarde. In het Amazonewoud schuilen duizenden soorten planten en dieren, waarvan een groot deel nog niet eens ontdekt is. Zo hebben wetenschappers alleen al in de afgelopen vier jaar meer dan 600 nieuwe soorten planten en dieren in de Amazone ontdekt.
In het Amazonegebied wonen 30 miljoen mensen (waarvan 17 miljoen in het Braziliaanse deel). In het Braziliaanse Amazonegebied wonen 220 verschillende inheemse volkeren, in Peru 40 en in Ecuador 10. In het Venezolaanse Amazonegebied worden 17 inheemse talen gesproken, in Bolivia 33 en in Colombia 52.
Het regenwoud is het soortenrijkste ecosysteem ter wereld, en ook het oudste. Sommige Aziatische wouden zijn meer dan 100 miljoen jaar oud, en stammen daarmee uit de tijd van de dinosauriërs.
Wel is de Kongo de diepste rivier van de hele wereld. Op sommige plaatsen bereikt hij maar liefst een diepte van 250 meter. Samen met de Luapala vormt de Lualaba de bron van deze krachtige rivier, die er samen ook voor zorgen dat de Kongo een van de grootste debieten van de hele wereld heeft.
Nu blijkt dat de Amazone bijna driehonderd kilometer langer is dan altijd werd gedacht, namelijk 6800 kilometer. Daarmee verstoot de Amazone de Nijl van de eerste plaats.
Al tientallen jaren duiken de berichten op: iedere vijftien seconden verdwijnt er een stuk Amazonebos ter grootte van een voetbalveld, inmiddels een stuk bos ter grootte van twee keer Duitsland verdwenen. Al sinds de jaren 60 is er sprake van serieuze ontbossing.
Dagelijks verdwijnen er grofweg 95 duizend voetbalvelden aan bomen, oftewel 1 voetbalveld per seconde. In 2020 is er in totaal 25,8 miljoen hectare aan bos gekapt, blijkt uit cijfers van Global Forest Watch, evenveel als de gehele oppervlakte van het Verenigd Koninkrijk, het gastland van de klimaattop.
De grootste oorzaak van ontbossing is het plaats maken voor landbouw en veeteelt. Daarnaast wordt bos vernietigd voor bijvoorbeeld de aanleg van palmolieplantages, de papierindustrie en mijnbouw. Over de hele wereld verliezen dieren zo hun leefgebied. Naast ontbossing worden bossen ook bedreigd door brand.
Bomen waarin beschermde vogelsoorten (zoals bijvoorbeeld de boomvalk) jaarrond verblijven en/of hun nest hebben, mogen helemaal niet gekapt worden.
Deze lucht bestaat voor 23 procent uit zuurstof en hiervan halen we per ademteug één derde zuurstof uit, zodat je uiteindelijk jaarlijks op een verbruik zit van dik 700 kilo zuurstof. Een volwassen boom produceert in die tijd 100 kilo zuurstof dus heb je per persoon zeven à acht volwassen bomen nodig.