Water kookt sneller wanneer je het deksel op de pan zet. Dat komt doordat de warmte in de pan gevangen blijft, waardoor het water sneller het kookpunt bereikt.
Wanneer je iets moet laten inkoken doe je dat best altijd zonder deksel. Zo krijgt de vloeistof die verdampt de kans om te verdwijnen. Wanneer je een deksel zou gebruiken condenseert die damp tegen het deksel en beland zo weer in de pot. Nog een goede tip: zet het vuur zeker niet te hoog wanneer je iets laat inkoken!
De deksel houd je op de pan om de warmte in de pan te houden. Als je bijvoorbeeld water gaat koken voor de pasta kun je het beste de deksel op de pan houden. Dit is tijd én energiebesparend. Omdat de warmte in de pan blijft kun je het vuur lager zetten (als het water kookt).
Wat is indikken of inkoken
Indikken of inkoken betekent dat je een vloeistof een dikkere samenstelling geeft. Je doet dit door de vloeistof (vaak een sausje) te koken, waardoor vocht verdampt. Je reduceert dus de hoeveelheid vloeistof volgens de aanwijzingen in het recept zodat deze dikker wordt.
Laat bouillon nooit koken, maar heel zachtjes trekken zonder deksel op de pan. Door het borrelen van het water emulgeren de vrijgekomen vlees- en viseiwitten met het vet in het water en wordt de bouillon troebel.
Soep kan het beste afgekoeld worden zonder de deksel op de pan of afgedekt met een platte zeef zodat er geen vliegen of ander ongedierte bij kunnen.
Als je de deksel van de pan laat, verdampt het vocht. Op die manier dikt een saus of soep meer in en wordt deze sterker van smaak. Ben je producten aan het bakken waar vocht in zit, zoals wortels of aardappelen? Dan laat je de deksel ook van de pan zodat het vocht uit de groente verdampt.
Aan het begin van het groeiseizoen (begin april) verdampt er gemiddeld ongeveer 1,5 mm per dag. Naarmate het groeiseizoen vordert, loopt de verdamping op tot circa 3 mm per dag begin juli. Daarna daalt de verdamping weer. Op vijvers heeft de verdamping een geringe invloed.
Om te sudderen dient men het vuur laag te houden zodat het net niet kookt. Men gebruikt daarbij ook wel een kookplaatje, zodat het vlees niet aanbrandt. Deksel op de pan.
Soep of bouillon bestaat voor het grootste deel uit water. Dus met met deksel loopt het verdampte water weer in de pan, en zonder deksel verdampt het, en concentreer je je vloeistof. Dus in principe meer smaak. Er zullen echter ook wel wat etherische olieen e.d. verdampen maar dat is minimaal.
Bij stoven maak je eten langzaam gaar in een gesloten pan in vet en nét niet kokend vocht. Omdat het zo lang duurt gaan smaken goed in elkaar over. Daarom is het bij stoven lekker om bijvoorbeeld bouillon met ui en kruiden toe te voegen.
Antwoord: je kookt de rijst het liefst met de deksel op de pan. Dat scheelt namelijk energie. En wil je de rijst koken zonder afgieten? Doe dan zeker de deksel op de pan, want anders verdampt er te veel vocht en wordt je rijst niet op tijd of zelfs helemaal niet gaar!
Zet het vuur niet te hoog: stoofvlees moet zachtjes stoven, en zeker niet koken. Zachtjes pruttelen is oké, maar van koken wordt het vlees taai. Het deksel hoeft niet meteen op de pan, dan krijg je te veel vocht in je stoverij.
Een scheutje wijn, azijn, citroensap of ieder ander zuur (tomaat, tomatenpuree of zelfs rinse appelstroop) zorgt ervoor dat het bindweefsel in stoofvlees malser en zachter wordt. Daarom is het draadjesvlees van jouw oma zo lekker en zo zacht!
Stoven is het langzaam garen van vlees in een vloeistof. Je braadt het eerst aan en dan laat je het rustig verder gaar worden in een gesloten pan, op een laag tot matig vuur in bouillon, wijn, cider of bier met groenten en kruiden. De temperatuur van de vloeistof maakt een groot verschil.
Je gebruikt hiervoor een koekenpan of een hapjespan waarin je een beetje olie of boter doet. Vervolgens bak je een stukje vlees of vis krokant en bruin. Maar ook andere ingrediënten zoals aardappelen, groente of een ei bereid je door middel van bakken.
Rendang heeft vet nodig want vet = smaak. Haal rundvlees altijd van tevoren uit de koelkast en laat het even op kamertemperatuur komen. Als je ijskoud vlees in een hete pan legt dan komt het je gerecht niet ten goede. Een zuurtje toevoegen aan een rundvlees gerecht zorgt ervoor dat het vlees mals wordt.
Stoven is een kooktechniek waarbij je het vlees kort aanbakt en vervolgens langzaam laat verder garen door het onder te zetten in vocht. De temperatuur van de bereiding komt bij voorkeur niet boven de 80 °C.
Door de structuur van water zijn de moleculen ook in de vloeistoffase nog sterk geordend, daardoor heeft water een opvallend hoge verdampingswarmte. Het kost vijf keer zoveel energie om water te verdampen, dan dat het kost om het water van 0 °C tot 100 °C te verwarmen.
In de grote waterkringloop verdampt het water in zeeën en rivieren door de warmte van de zon. De waterdamp komt in de lucht en vormt een wolk. Als er genoeg damp in een wolk zit, gaat het regenen en valt het water weer terug op de aarde. Om drinkwater te maken, 'lenen' wij het water uit de kringloop even.
Bij een temperatuur van 30 graden zou het bij een luchtvochtigheid van 60 procent om 18 gram gaan. De luchtvochtigheid speelt een rol bij de snelheid van verdamping.
En het toevoegen van water gebeurt niet alleen in vis. Ook in bijvoorbeeld hamburgers, gehakt, kip en vooral ham kan flink wat extra vocht zitten. Voor een deel om het leker sappig en mals te maken.
Opgeloste stoffen in water zorgen voor een hoger kookpunt en een lager vriespunt. Daarom wordt er bijvoorbeeld 's winters met zout gestrooid. Het smeltpunt van water met zout is tot wel 21 graden (!) Celsius lager dan van zuiver water.
Gouwe ouwe Maizena
Maizena is de meest bekende variant zetmeelbinding die met name bij sauzen en soepen wordt gebruikt. Je moet het van te voren aanmaken met een beetje koud water, anders wordt het klonterig. Dit mengsel voeg je toe aan je saus. Laat het niet te hard doorkoken, bij langzame verhitting bindt het beter.