De aarde telt zo'n 1500 vulkanen, maar deze zijn niet allemaal bekend. Sommigen bevinden zich op een onbewoond gebied, zoals de bodem van de oceaan. Van alle vulkanen op aarde zijn er ongeveer 600 actief. Van deze 600 vulkanen barsten er ongeveer 60 per jaar uit.
Een vulkaan heeft eigenlijk drie 'standen': dood, slapend en actief. Een dode vulkaan zal niet meer uitbarsten. Een slapende vulkaan is soms duizenden jaren niet meer uitgebarsten, maar kan altijd weer 'wakker worden'.
Chili staat met meer dan 1500 vulkanen op de zesde plek van de lijst omtrent landen met de meeste vulkanen wereldwijd (2017) na de Verenigde Staten, Rusland, Indonesië, IJsland en Japan.
Het instorten van een deel van de vulkaan kan ook tot gevolg hebben dat grondwater door kan sijpelen tot het magma, waardoor de vulkaan op freatische wijze tot uitbarsting komt. De wijze waarop de vulkaan uitbarst na het instorten van een flank kan sterk verschillen van de normale activiteit.
Ze concentreren zich vooral rondom de randen van tektonische platen en rondom mid-oceanische ruggen. Rondom de Grote Oceaan is zo'n concentratie bekend, de Pacifische Ring van Vuur, waar ook de meeste vulkanen in Indonesië, de Filipijnen, Japan, de Koerilen, Kamtsjatka en de westkust van Amerika deel van uit maken.
Amerikaanse vulkanologen en mariene onderzoekers hebben vastgesteld dat de Pūhāhonu, een onderzeese vulkaan in Hawaï, de grootste en heetste vulkaan op aarde is. Tot nu werd gedacht dat die eer de Mauna loa te beurt viel, een actieve vulkaan op Hawaï.
Sinds 2010 maken de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) deel uit van Nederland. De twee vulkanen daar, de Quill op Sint Eustatius en de Mount Scenery op Saba, waren de reden dat het KNMI De Zeeuw heeft aangesteld als vulkanoloog.
1. Vesuvius. Via de Etna is de stap richting de Vesuvius – de beroemdste vulkaan die wij kennen – snel gezet. De Vesuvius ligt aan de westkust van het vasteland van Italië.
Een vulkaan is dus heel onvoorspelbaar en kan heel snel hele grote stukken land verwoesten. De vloeibare lava stroomt niet zo snel , maar als het bijvoorbeeld een boom raakt vliegt deze snel in brand. Ze kunnen alles waar ze langs komen verbranden. Ze kunnen over wegen en huizen heenrazen.
Bij vulkaanuitbarstingen komt vloeibare steen als lava uit de aarde. Wanneer lava nog in de aarde zit, heet het magma. Magma komt uit de aardmantel of uit het onderste deel van de aardkorst.
Vloeibare lava kan temperaturen tot 1500 °C bereiken. Vooral de vulkaan Kilauea in Hawaï staat bekend om zijn gloeiend hete lava. De meeste lavastromen zijn echter 800 tot 1100 °C, en de vulkaan Ol Doinyo Lengai in Tanzania produceert de 'koudste' lava ter wereld van circa 500 °C.
De Monte Busca-vulkaan staat ook bekend als de kleinste vulkaan ter wereld en ligt midden in Italië, op de Romagna-heuvels tussen de Tramazzo- en Montone-valleien.
De meest actieve vulkaan ter wereld, de Merapi in Indonesië, heeft opnieuw lava gespuwd. Door de uitbarsting stroomde een grote hoeveelheid rode lava uit de vulkaanopening en verspreidden aswolken zich tot zo'n 3,5 kilometer verder.
De aarde wordt donker en koud
In de dagen na een superuitbarsting van de Yellowstone-vulkaan zal lava grote delen van het land overstromen. Tegelijkertijd zullen er as en zwavel over de hele wereld neerregenen en de aarde kouder maken.
Een actieve vulkaan is een vulkaan die vrij regelmatig tot uitbarsting komt, alhoewel deze definitie zeer ruim is. Wat de term 'regelmaat' in dit geval inhoudt verschilt sterk per bron; van tientallen jaren tot duizenden jaren. Er zijn meer dan 1300 vulkanen over de hele wereld die als actief worden beschouwd.
Vulkanen zijn de overdrukventielen van de aarde. Als zich om welke reden dan ook te veel magma onder de aardkorst bevindt, ontstaat er een nieuwe vulkaan of barst een bestaande vulkaan uit om de druk te verlichten.
Volcán Acatenango. Met een hoogte van 3976 meter is de Volcán Acatenango de hoogste vulkaan van Guatemala. Deze slapende variant ligt op een kleine vijftien kilometer van Antigua. Beklim de vulkaan en blijf er een nachtje op slapen.
In plaats van betonblokken stelt hij voor bassins te plaatsen die fungeren als mallen. Waar hete lava in stroomt en ijzersterke muren uitkomen zodra de lava is gestold. Die kunnen direct gebruikt worden om het getroffen gebied op te bouwen. Zoals bij koekhuisjes passen de verschillende delen in elkaar.
Maar het verder afkoelen van een dikke lavastroom kan heel lang duren. Bedenk dat lava een temperatuur heeft van ongeveer 1000°C, soms wat minder soms wat meer. Berekeningen hebben aangetoond na een uur de korst van de lavastroom al afgekoeld is tot ongeveer 400°C; dat is met een tempo van ongeveer 15°C per minuut.
Diep in de zee
Deze dode vulkaan bevindt zich in de Waddenzee ruim 2 km onder het aardoppverlak. Deze vulkaan is inmiddels al 160 miljoen jaar niet actie. Ook in de landen rondom ons land komen geen werkende vulkanen voor. Heel vroeger had Nederland wel een werkende vulkaan.
Adem door een gasmasker, masker of vochtige stuk doek —hiermee bescherm je de longen tegen aswolken—en probeer zo snel mogelijk uit de buurt van de vulkaan te komen. Blijf niet te laag bij de grond, omdat sommige van de gevaarlijkste gassen zwaarder zijn dan lucht en zich op de grond verzamelen. Bescherm je ogen.
Lange tijd heeft men gedacht dat dit magma uit de aardmantel afkomstig was. Er zijn nu echter aanwijzingen dat dit materiaal uit een tot nu toe voor onmogelijk gehouden diepte komt: het grensvlak tussen aardmantel en kern, zo'n 3000 km diep.
Er is een nieuwe vulkaan in Nederland ontdekt. Het gaat om een 150 miljoen jaar oude uitgedoofde vulkaan. Hij ligt 100 kilometer ten noordwesten van Texel, en is bij toeval door de Geologische Dienst Nederland gevonden. De nieuwe vulkaan is Mulciber genoemd, naar de Romeinse god van vuur en vulkanen.
Locatie van vulkanen
Ze ontstaan door het omhoog komen van magma uit de diepe mantel (ca. 900-2900 km diep).