Hoofdluizen zijn kleine vervelende insecten die op de hoofdhuid leven en er bloed zuigen om te overleven. Daarom worden ze ook wel parasieten genoemd. Luizen 'bijten' drie tot zes keer per dag. Tijdens een luizenbeet, spuiten ze ook wat speeksel in de huid wat die typische jeuk kan veroorzaken.
De aanwezigheid van luizen herkennen
Hoofdluizen - of Pediculus humanus capitis – bijten om de twee of drie uur. Tijdens hun beet spuiten ze wat speeksel in de huid, wat de typische jeuk kan veroorzaken. Hoe meer luizen er zijn, hoe meer jeuk u zult hebben.
Gescheiden van het menselijk lichaam, dus zonder bloed, kan een volwassen luis bij kamertemperatuur (20°C) maximaal 2 dagen overleven. Echter hoofdluizen die op spullen worden aangetroffen, zijn meestal dood, ziek, oud of aangetast en spelen een verwaarloosbare rol in de besmettelijkheid [Maunder, 1983].
Als je goed kijkt, kan je de luizen zelf zien. De eitjes of 'neten' van de luizen zitten stevig vastgekleefd aan de zijkant van de haren. Die kan je ook gewoon zien, en zelfs voelen als je het haartje tussen je vingers laat glijden.
Jeuk is de belangrijkste klacht bij hoofdluis. Kinderen met een permanente infestatie van luizen hebben vaak weinig of geen last van jeuk. Secundaire infecties met bacteriën komen voor, maar zijn zeldzaam. Soms is er een lichte lymfeklierzwelling in de nek.
Waar kunnen luizen niet tegen? Malathion, permetrine en dimeticon. In de praktijk blijkt dat luizen steeds ongevoeliger worden voor malathion en permetrine. Aanbevolen door het RIVM: middelen met dimeticon.
Een hoofdluis die niet meer op een hoofd zit, kan niet lang overleven. Er zijn daarom weinig aanwijzingen voor verspreiding via beddengoed of jassen. Het effect van maatregelen zoals het wassen van beddengoed, knuffels, jassen en het stofzuigen van de auto is dan ook onvoldoende bewezen.
LET OP: met een föhn is het niet mogelijk om neten effectief en veilig dood te drogen! Een föhn is gemaakt om haren te drogen.
Luizen leggen 4 tot 8 eitjes per dag. Een neet komt na ongeveer zeven dagen uit en heet dan een nimf. Daarna duurt het nog zeven tot tien dagen voordat de 'nimf' volwassen is en dus een luis is, die zich ook weer kan voortplanten. Daarom ervaar je doorgaans pas een tot twee weken na de eerste besmetting jeuk.
'Luizen kunnen minder makkelijk lopen op haar met gel en haarlak', zegt Desirée Beaujean van het RIVM. Wat we zien is dat bij gel en haarlak de helft minder hoofdluis voorkomt dan bij kinderen die deze producten niet gebruiken.
U hoeft de kleren, jassen, sjaals, mutsen, beddengoed en knuffels niet te wassen. Dit is niet nodig om van de luizen af te komen. Als u 2 weken goed kamt, is dat voldoende. Dit laat onderzoek zien.
Waar veel mensen niet bij stil staan, is dat hoofdluis niet alleen kinderen overkomt. Ook volwassenen kunnen last krijgen van hoofdluis.
Wassen op 60°C doodt alle luizen en neten. Niet wasbare kleding en knuffels een week in een afgesloten plastic zak bewaren. Luizen en neten kunnen ook worden gedood door kleding en knuffels minimaal 24 uur te bevriezen.
Wie last heeft van hoofdluis, moet al het haar in een haarnetje doen en onder de muts drukken, een liter olie via de tuit in de muts laten lopen zodat er een badje ontstaat en de olie tien minuten zijn werk laten doen. Daarna kunnen alle dode en versufte luizen met een luizenkam uitgekamd worden.
Jeuk treedt gewoonlijk 1-2 weken na besmetting op. Secundaire infecties met bacteriën door krabben en algehele malaise komen voor, maar zijn zeldzaam. In enkele gevallen is er sprake van een lichte lymfeklierzwelling in de nek. Na behandeling kan de jeuk nog 2 weken aanhouden.
In water kunnen ze even overleven maar in zwembaden zit chloor en daar kunnen ze niet gedijen. Er is ook een verschil tussen hoofdluizen en schaamluizen. Ze zullen elkaar niet contamineren (een hoofdluis zal dus niet in schaamhaar belanden en omgekeerd, nvdr.)."
Hebben alleen kinderen hoofdluizen of ook volwassenen? Hoofdluizen kunnen prima op volwassenen leven. De kans dat volwassenen hoofdluis hebben is echter kleiner omdat ze minder haarcontact hebben met anderen.
Controleer het gehele kapsel, maar vooral achter de oren, in de nek, dicht op de hoofdhuid en in de staart/pony (bij vrouwen). Als het kind vaak aan het hoofd zit/jeukt kan dit ook duiden op de hoofdluis. Bij constatering van hoofdluis is het belangrijk om ook jezelf en leden van het gezin te controleren.
Luizen bestrijden met een stijltang is niet zonder gevaar
Verder kan een stijltang ook alleen maar gebruikt worden in droog haar. Een combinatie van de stijltang met een luizenshampoo of een luizenspray tegen luizen is dus niet mogelijk. Een stijltang is dus duidelijk onvoldoende om de luizen en de neten te doden.
Een lege neet is wit en doorschijnend, in de breedte afgeplat en het operculum (deksel van de neet waarlangs de larve ademt en uitbreekt als ze volgroeid is) ontbreekt. Een neet met een dode larve erin is bruinachtig tot zwart, dof en in de breedte afgeplat. Het operculum is meestal aanwezig.
Dit kan je doen met heet water en zeep of door te desinfecteren met 70% alcohol. Zo voorkom je dat er luizen of neten in de kam blijven zitten en je deze vervolgens weer door het haar kamt.
Leg de kammen en haarborstels na gebruik in heet water van 60°C, gedurende 5 minuten. Was alle kussenslopen en handdoeken die je kind gebruikt telkens op 60°C. Herhaal dat om de 3 dagen, gedurende 2 weken. Luizen sterven als ze meer dan twee dagen niet op een hoofd zitten.
Zo kom je van luizen af
Gebruik crèmespoeling om pijnloos te kammen. Vastgeplakte neten kun je eventueel losweken door een doekje met azijn op het haar te deppen. - Twee weken lang elke dag kammen met een luizenkam en een anti-hoofdluismiddel gebruiken. Deze methode is bewezen effectief.
Luizen hebben klimpootjes, geen looppootjes. Zij klimmen van haar naar haar en zullen nooit het haar loslaten. Luizen verspreiden zich dus niet via voorwerpen, tenzij deze voorwerpen haren bevatten, zoals haarborstels of haarelastieken. Een luis verspreidt zich in principe niet via zwemwater.
Gewone conditioner of crèmespoeling is net zo effectief bij het verwijderen van de eitjes van hoofdluizen (neten) als speciale netenverwijdermiddelen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Gent.