'Als er recessie is, zijn er minder vacatures en meer werklozen.Groeit de economie, dan ontstaat er krapte op de arbeidsmarkt.'Tweede oorzaak is de vergrijzing.
Voor arbeidsmarkteconomen is het krapterecord geen verrassing. In 2017 werd al gewaarschuwd dat werkgevers in de techniek, de zorg en het onderwijs de komende jaren moeite zouden hebben om genoeg personeel te vinden. Een van fundamentele oorzaken van de krapte is de vergrijzing van de Nederlandse bevolking.
We spreken van krapte op de arbeidsmarkt als de vraag naar werk groter is dan het aanbod. Werkgevers hebben dan veel vacatures die ze niet kunnen vullen. Oftewel: er staan posities open en ze moeten meer hun best doen om goede krachten te werven.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
Symptomen van een krappe arbeidsmarkt
In de huidige krappe arbeidsmarkt is de vraag naar nieuw talent vele malen groter dan het aanbod hiervan. Werkgevers hebben vooral moeite met het vinden van talent omdat er onder potentiële kandidaten gebrek is aan vaardigheden, ervaring en beschikbaarheid.
Zeer krappe arbeidsmarkt
Vanaf het begin van 2021 herstelde de arbeidsmarkt zich van de coronaperiode, waardoor het aantal vacatures toenam en veel werkzoekenden werk vonden. Door het herstel behaalde het spanningsniveau van de Nederlandse arbeidsmarkt halverwege 2021 al een recordhoogte met de aanduiding krap.
Vooral in de sectoren cultuur, sport en recreatie, vervoer en opslag, de horeca en de handel ervaren ondernemers extra werkdruk voor het personeel als belangrijkste gevolg van het personeelstekort.
Naast de coronaberoepen die nu hot zijn, bieden ICT en techniek nog steeds structureel meer vacatures dan andere vakgebieden. Ook in de bouw, onderwijs, analyse & onderzoek en zorg is blijvend veel vraag naar personeel.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
De vragers naar arbeid zijn de werkgevers die vragen naar het arbeidsvermogen van werknemers. Concreet zijn dit bedrijven, organisaties en de overheid die naar arbeid vragen. Hoe meer vraag er op de arbeidsmarkt is en dus hoe meer bezette banen en openstaande vacatures er zijn, hoe hoger de werkgelegenheid is.
Alhoewel die krapte alle sectoren raakt, springt een aantal sectoren er in het bijzonder uit en dan gaat het onder andere om de zorg en hulpverlening, de horeca, hoveniersbedrijven, de kinderopvang, de techniek en de transportsector (inclusief op- en overslag).
De komende 20 jaar blijft de beroepsbevolking nog wel krimpen, denkt Joop Schippers, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Utrecht. Wilthagen denkt zelfs dat het nog wel 30 jaar kan duren.
'De vacaturemarkt is de afgelopen maand geëxplodeerd, de coronamaatregelen worden afgebouwd, de werkloosheid blijft dalen en volgens het Centraal Planbureau (CPB) groeit de economie dit jaar en in 2022 met een keurige drie procent. Dat is vier keer goed nieuws,' zegt Witjes.
De belangrijkste invloeden op de arbeidsmarkt, zijn de beroepsbevolking, de werkloosheid, de demografische invloeden, de economie zowel nationaal als internationaal en de ontwikkelingen die op dit moment plaatsvinden op de arbeidsmarkt. De beïnvloedende factoren zorgen ervoor dat er veel werk te vinden is of weinig.
Kenmerken Nederlandse arbeidsmarkt. De Nederlandse arbeidsmarkt is een zeer flexibele arbeidsmarkt, met een hoge arbeidsparticipatie en met relatief kleine inkomensverschillen. Maar ook een arbeidsmarkt waar, ondanks de lage werkloosheid, nog te veel mensen langs de kant staan.
In het tweede kwartaal was er ook bij die beroepen een personeelstekort. Bij 75 procent van de beroepsgroepen geldt dat ze te maken hebben met een zeer krappe arbeidsmarkt. Bij ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars was de krapte het grootst.
Volgens het CBS is het personeelstekort sinds de jaren zestig en zeventig niet zo groot geweest. Vóór corona leek dit probleem niet zo groot. Maar nu is het ineens overal zichtbaar. "In de basis zien we dat er in alle sectoren tekorten zijn", zegt Bart Kock, directeur van uitzendbureau Start People.