Een depressieve stoornis is een stemmingsstoornis met verschillende verschijningsvormen. De kernsymptomen zijn een sombere stemming en een duidelijk verminderde interesse of plezier in (bijna) alle activiteiten, gedurende het grootste deel van de dag. Bij jeugdigen kan de stemming wisselend en prikkelbaar zijn.
Depressiegevoelige tieners zijn al kwetsbaarder, bijvoorbeeld omdat ze faalangstig of verlegen zijn, of een verlies of andere nare ervaring hebben gehad. Een andere risicofactor is een ouder met depressieve klachten.
Meeste depressies op middelbare leeftijd
Depressies lijken het vaakst voor te komen op middelbare leeftijd. Een op de tien 40- tot 50-jarigen geeft aan het afgelopen jaar depressief te zijn geweest. Na de 'midlife' periode geeft men minder vaak aan een depressie te hebben of te hebben gehad.
Onder jongeren van 16 tot 20 jaar komt depressie met ruim 12 procent het meeste voor; dat was in 2021 nog 10 procent. Van de jongeren van 12 tot 16 jaar heeft 5 procent naar eigen zeggen in het afgelopen jaar minstens zes maanden een depressie gehad; in 2021 was dat 5,6 procent.
Het is volkomen normaal dat je daar allerlei gevoel bij hebt: verdriet, angst, woede, somberheid. Als je die dingen ervaart, weet je vaak waar ze mee te maken hebben en het gevoel komt en gaat. Je kunt erover praten, je kunt erom huilen soms misschien een beetje lachen, er zit beweging in.
Psychomotorische gejaagdheid of geremdheid, bijna elke dag. Vermoeidheid of verlies van energie, bijna elke dag. Gevoelens van waardeloosheid, of ernstige c.q. inadequate schuldgevoelens. Vermindering van het vermogen om te denken, zich te concentreren, of besluiteloosheid.
Meestal gaat een depressie weer over. Soms na een paar weken.Maar het kan ook langer duren, bijvoorbeeld een half jaar.
Er is niet één speciale oorzaak voor het ontstaan van een depressie. Het is bijna altijd het gevolg van een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren. Erfelijkheid is de belangrijkste natuurlijke (biologische) factor. In sommige families komen depressies vaker voor dan in andere.
De klachten gaan over het algemeen binnen drie maanden vanzelf over. Is dit niet het geval, neem dan contact op met de huisarts. Als hulp te laat komt, is de kans aanwezig dat de klachten verergeren en dat de depressie chronisch wordt.
Laat de ander praten en luister zonder oordeel
Iemand die niet lekker in zijn vel zit, voelt daar vaak schaamte of boosheid over. Probeer dus vooral niet te oordelen, en erken het gevoel. Zo nodig je iemand uit om te blijven praten. Je kunt bijvoorbeeld simpelweg zeggen: “Wat vervelend dat je je rot voelt.”
Je kunt beter vragen: “Hoe gaat het vandaag met je?” of “Hoe voel je je vandaag?” Wat je ook doet, zeg zeker niet dingen als: ''Maar je ziet er toch goed uit?'' Daarmee zeg je eigenlijk, hoewel je het misschien niet bedoelt: je ziet er goed uit, dus die depressie zal ook wel meevallen.
Kenmerkend voor een depressieve stoornis is rusteloosheid, somberheid, concentratieproblemen en een verminderd gevoel van eigenwaarde. Iemand die depressief is, beleeft nergens meer plezier aan en heeft weinig energie om iets te ondernemen.
Zware depressie
Zware depressies hebben een grote invloed op het dagelijks leven: je gaat op den duur nergens meer naar toe, het lukt niet meer om te werken, boodschappen te doen, voor je kinderen te zorgen en een normaal dag- en nachtritme te volgen.
De duur van depressieve episodes (de periode waarin zich depressieve symptomen voordoen) is per persoon verschillend. De helft van de depressieve episodes duurt korter dan drie maanden. Ongeveer 20% van de episodes duurt meer dan twee jaar. De gemiddelde duur van een depressieve episode is acht maanden.
Depressies kunnen zeer ingrijpende gevolgen hebben voor de persoon en hun omgeving. Naast het psychisch lijden en de beperkingen in het sociale leven van de cliënt, hebben depressies vaak grote gevolgen voor relaties. Partners kunnen overbelast worden of de relatie met de kinderen raakt mogelijk verstoord.
Sociale factoren en levensgebeurtenissen
Aanhoudende problemen kunnen ervoor zorgen dat je draagkracht ondermijnd wordt. Maar recente gebeurtenissen zoals verlies van je job, verlies van een geliefde, plotse eenzaamheid of een ernstig conflict met iemand, kunnen wel een depressie uitlokken.