Nederland is een constitutionele monarchie. Aan het hoofd van het land staat een monarch, koning of koningin, die zich heeft te houden aan de constitutie, oftewel de Grondwet.
Schooltv: De Republiek - Een land zonder koning.
Naast Nederland kennen de lidstaten België, Denemarken, Luxemburg, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden een monarch als staatshoofd. Dat zijn met uitzondering van Luxemburg waar een Groothertog regerend vorst is, allemaal koningen. De staatsrechtelijke inbedding van zo'n vorstenhuis verschilt per land.
Feitelijk heeft de president geen politieke macht, maar hij/zij tekent wel de wetten en kan aan een constitutionele commissie het oordeel vragen over wetsvoorstellen. Finland kent ministeriële verantwoordelijkheid en een kabinet.
De koning kan buiten het gezag worden geplaatst
Maar wat als de koning nu echt iets heel ergs doet, zoals een moord plegen? Wordt hij dan vervolgd? In het uiterste geval kan in Nederland het staatshoofd buiten het gezag worden geplaatst. Dat noemen we een 'buitenstaatverklaring'.
De minister-president en de overige ministers worden bij koninklijk besluit benoemd en ontslagen.
Keizer is de hoogste vorstelijke titel en staat voor de heerser waaraan alle andere wereldlijke vorsten ondergeschikt zijn. In de middeleeuwen kon een Europese koning zich pas keizer noemen nadat hij door de paus was erkend. Deze pauselijke goedkeuring werd vaak pas na diplomatieke onderhandelingen gegeven.
Willem I, Koning (1772-1843)
Wordt ook wel koninkrijk genoemd. Een regeringsvorm waarbij een erfelijk vorst aan het hoofd staat.
China bezit een van de oudste beschavingen ter wereld, met een ononderbroken ontwikkeling van prehistorie tot heden. Zelf spreken de Chinezen van '5000 jaar geschiedenis en 7000 jaar cultuur'. De oudste geschreven Chinese historische bronnen dateren uit de 13e eeuw v. Chr.
Een republiek is een land waarin het staatshoofd op een bepaalde manier gekozen wordt. Vaak heet het staatshoofd een president en wordt hij of zij verkozen om het land een paar jaar te regeren, en dan zijn er weer nieuwe verkiezingen.
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Deze krijgt de naam Bataafse Republiek (1795-1806). Onder Lodewijk Napoleon werd Nederland voor het eerst een Koninkrijk, het Koninkrijk Holland. Dit duurde slechts vier jaar (1806-1810). In 1813 herwon Nederland zijn onafhankelijkheid.
Het huidige koningshuis van Denemarken is de dynastie Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg.
Voorbeelden van keizerrijken zijn onder andere het Heilige Roomse Rijk en het Latijnse Keizerrijk. In de islamitische wereld werd de keizer vaak grootmogol of kalief genoemd. Tot diep in de 20e eeuw waren er nog veel keizerrijken, vooral in Europa. Zoals het Duitse rijk.
Karel V was een Habsburgs keizer die over het grootste Europese rijk regeerde sinds dat van Karel de Grote. Hij was landsheer van de gewesten die de latere Nederlandse Republiek zouden vormen.
Koning Willem Alexander, koningin Maxima, prinses Amalia en prinses Beatrix krijgen jaarlijks een onbelaste uitkering. Zo ontvangt koning Willem-Alexander in 2022 ongeveer € 6,1 miljoen, waarvan ongeveer € 5,1 miljoen als tegemoetkoming voor personeels- en materiële kosten.
Sinds 1848 staat in de Grondwet dat de koning onschendbaar is, en dat de ministers verantwoordelijk zijn. De koning kan dan ook niet gedwongen worden af te treden naar aanleiding van een politieke handeling; een minister wel. De onschendbaarheid van de koning komt ook tot uiting in het zogenaamde contraseign.
Koning Willem-Alexander krijgt volgend jaar 6.132.000 euro.
Het eerste deel (de 'A-component') is zijn inkomen. Daarvan kan hij boodschappen en andere noodzakelijke dingen kopen. Van het tweede deel (de 'B-component') kan hij zijn directe personeel betalen, maar ook zijn kosten om er goed uit te zien als koning.