Als je exact wil weten hoe oud een boom is, dan tel je best het aantal jaarringen in het onderste van de stam. Immers, een doorsnede van de stamvoet telt heel wat meer jaarringen dan een doorsnede bovenin de stam of van een grote tak. Bij een boom groeit dus elk jaar een laagje bij, in de breedte en in de lengte.
Een jaarring is de optelsom van de wijde cellen van de lente en de kleinere die tot aan de winter worden gevormd. Een boomstam laat zo dus een lijnpatroon van ringen zien. De leeftijd van de boom kan worden bepaald door de ringen te tellen tussen de rand en de kern.
Deze boom is heeft een dikke stam van 180 cm omtrek en een hoogte van 50 cm. Daarna een zware vertakking van 90 cm in 4 armen.
Wat je in zo'n geval nog kunt doen: neem een zijtak, tel terug tot de stam en van daar naar beneden. Zie je een grove den met diepe groeven in de stam, dan kun je ervan uitgaan dat deze wel honderd jaar oud is. De schubben of platen worden breder en de stam gaat er meer vormen als de boom ouder wordt.
De leeftijdsverwachting van een boom is net zoals bij dieren per soort verschillend. Zo wordt de Nederlandse beuk 100 tot 150 jaar oud, terwijl de eik de 200 jaar kan halen. Vaak halen ze die leeftijd niet, zegt Henk Siebel, bossenspecialist bij Natuurmonumenten.
De boom hol is van binnen en het is dus niet mogelijk is om de jaarringen te tellen. De leeftijd blijft een schatting: sommigen beweren dat de boom wel meer dan 1000 jaar oud kan zijn, maar deskundigen houden het op 400 tot 500 jaar.
De dikte van een goed groeiende boom kan om zo'n tijdsbestek gemakkelijk meer dan het dubbele zijn van een minder goed groeiende boom. Vrijstaande, goed groeiende eiken op goede bodems bereiken na 100 jaar een stamomtrek van zo'n 2,5 tot 3,5 meter.
Bij bomen op stam wordt de diameter gemeten op borsthoogte (vaak afgekort als 'Dbh'), dit is op 1,3 meter hoogte. Bij gevelde bomen gebeurt de meting in de helft van de werkhoutlengte van de te meten stam. De diameter wordt gemeten met een meetlint of een meetklem.
In de White Mountains, Californië staat Methusalem (4.845 jaar oud). De oudste niet-gekloonde boom ter wereld.
Het basis principe van deze dateringsmethode is dat een opeenvolgende reeks met voldoende jaarringen een patroon bevat dat uniek is voor een bepaalde periode en dat andere bomen in dezelfde periode en binnen hetzelfde gebied een vergelijkbaar jaarringpatroon hebben waardoor deze vergelijkbaar zijn.
In de lente maakt de boom vrij grote houtvaten aan, in de zomer zijn deze al dunner en in de herfst en winter stopt de groei bijna volledig. Hierdoor ontstaat er een kleurverschil van lichte ringen (grote vaten) en donkere ringen (kleine vaten), dit zijn de jaarringen.
Zijn leeftijd wordt geschat op minstens 1000 jaar, sommige onderzoekers spreken zelfs van 1300 - 1400 jaar. Het is in het algemeen zo dat langzaam groeiende individuen op schrale bodems ouder worden dan snel groeiende op vruchtbare bodems. De grootste en dikste eiken zijn dus waarschijnlijk niet de oudste !
De grootste en vermoedelijk oudste eik van Ivenack is waarschijnlijk 750 tot 800 jaar oud. Eerder werd aan 1000 tot 1200 jaar gedacht, maar dit is gezien de jaarringbreedte bij deze en andere eiken niet waarschijnlijk.
De oudste boom is volgens hen metingen de Marialinde in Oisterwijk. Deze staat op het plein De Lind achter het gemeentehuis en telt 632 jaren.
De lengtegroei neemt elk jaar af. Als een boom volwassen is, is de lengtegroei teruggebracht van 30 a 150 cm per jaar naar 0.5 a 4 cm per jaar. Op zich hoeft de boom niet meer groter te groeien, maar de boom heeft de scheuten nodig om er bladeren en bloeiwijzen mee te maken.
Grote bomen zijn bomen die vaak meer dan 20 jaar oud zijn en meestal al een hoogte bereikt hebben van wel 6 tot 8 meter.
Bomen worden op stamomtrek verkocht, hoe dikker de stam, hoe ouder de boom. De maat 12/14 cm betekent bijvoorbeeld dat de boom een stamomtrek heeft van 12/14 cm, gemeten op 1 meter hoogte. In het onderstaand schema vindt u de hoogte maten die horen bij de aangegeven stamomtrek: 6/8 cm, hoogte 250-300 cm.
Deze solitaire zomereik is een echte veteraan. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is hij wellicht geen duizend maar minstens zevenhonderd jaar oud. Dat maakt hem allicht tot de oudste boom van Limburg.
Voordat de eik een meter is, gaan er wel 5 jaar overheen. Bij slechte grond, wat langer, bij zeer goede grond mogelijk 1 jaar eerder. Eenmaal een meter hoog, groeit een eik 40 a 50 cm. per jaar.
De Groenlandse walvis is het oudste zoogdier met een maximaal vastgestelde leeftijd van 211 jaar. Enkel de Groenlandse haai, het oudste gewervelde dier, en de diepzee-oester Neopycnodonte zibrowii met naar schatting zo'n 500 kaarsjes op zijn verjaardagstaart, strijden mee voor de titel.
De verweerde, 1230 jaar oude den in Zuid-Italië is de oudste boom in Europa waarvan de leeftijd op wetenschappelijke wijze is gedateerd. Bovendien lijkt de oeroude conifeer nog lang niet te zijn uitgegroeid, zoals wetenschappers vorige week in het tijdschrift Ecology berichtten.
Een Mexicaanse cipres - Taxodium mucronatum in het dorpje Santa Maria del Tule is met een diameter van 11,62 meter en een omtrek van 36,2 meter wél de dikste ter wereld. Lange tijd geloofde men niet dat de cipres één boom was, maar DNA- onderzoek toonde aan dat dit wel het geval is.