Maak lezen aantrekkelijk: zorg voor een aantrekkelijke en uitnodigende leeshoek in de klas. Organiseer leesactiviteiten zoals voorlezen, boekbesprekingen, leesclubs en bezoekjes aan de bibliotheek. Laat leerlingen lezen voor een doel, bijvoorbeeld om hun kennis uit te breiden.
Om het leestempo te verhogen kun je je kind het beste laten oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Gebruik lekker veel variaties, lees boeken die aansluiten bij de belevingswereld van je kind, wissel het zelf lezen af met samen lezen of voorlezen en beloon!
Vertel over wat je leest en toon je favoriete boeken. Praat dus ook over je eigen leeservaringen – ook als je een boek niet graag las – met kinderen en jongeren. Maak boeken zichtbaar aanwezig op school, thuis, in de kinderopvang. Laat boeken rondslingeren of stel ze frontaal op met de cover naar voor.
Lezen stelt je in staat inzichten op te doen over de maatschappij waarin je leeft en kennis te verwerven over het verleden, over gebeurtenissen in landen ver weg en over mensen met een andere achtergrond. Door te lezen train je je fantasie en je verbeelding; je leert je inleven in anderen en ontwikkelt empathie.
“Een vast moment kan erg goed werken”, zegt Walraven. “Maar geen vast tijdstip. Je dagindeling varieert per dag, dus kun je beter met jezelf afspreken om voor het slapen te lezen, dan om stipt om 22.00 uur te lezen. Je kunt natuurlijk ook voor een ander moment op de dag kiezen.”
Veel mensen vinden lezen of rekenen wel eens lastig. Maar als je dyslexie of dyscalculie hebt, dan heb je veel moeite met lezen of rekenen: zó veel dat je dingen die te maken hebben met lezen of rekenen minder goed kunt doen dan je klasgenoten of collega's. Terwijl je net zo slim bent.
Actief lezen
Wil je de hele tekst of een bepaalde passage helemaal begrijpen, wil je de hoofdzaken en de bijzaken uit de tekst halen en wil je de verbanden tussen paragrafen en/of alinea's begrijpen, lees dan de tekst intensief.
Vertel over wat je leest en toon je favoriete boeken. Praat dus ook over je eigen leeservaringen – ook als je een boek niet graag las – met kinderen en jongeren. Maak boeken zichtbaar aanwezig op school, thuis, in de kinderopvang. Laat boeken rondslingeren of stel ze frontaal op met de cover naar voor.
Het is belangrijk om de leesmotivatie van leerlingen te (blijven) voeden. Dat kan door rekening te houden met de drie psychologische basisbehoeften – autonomie; competentie en verbondenheid – door de waarde van lezen te benadrukken en door aan te sluiten bij de interesses van leerlingen.
Dwing je kind niet om een boek te gaan lezen, maar zorg bijvoorbeeld voor een breed aanbod aan boeken. Niet alleen maar boeken met veel tekst, maar ook andere soorten boeken kunnen helpen om de leesmotivatie te vergroten. Kies ook het juiste moment om te lezen. Bijvoorbeeld voor het slapen gaan of na de avondmaaltijd.
Leesgedrag heeft onder meer te maken met kiezen voor lezen in plaats van andere activiteiten en dit langere tijd willen doen. Het hangt samen met leeshouding en de verwachting van lezen. Daarnaast gaat het om het vermogen literatuur te lezen, te begrijpen en te waarderen.
Lezen krijgt steeds meer het imago van verplichte activiteit. Leesmotivatie is een belangrijke pijler binnen de zogenoemde 'positieve leesspiraal'. Hoe plezieriger lezen wordt gevonden, hoe meer er wordt gelezen en hoe beter leerlingen in lezen worden, met weer meer leesplezier tot gevolg.
Het onderzoek van Stichting Lezen noemt redenen waarom jongeren minder boeken lezen. Jongeren zouden het lastig vinden om actuele boeken te vinden die hen aanspreken. Jongeren bezoeken immers geen bibliotheken en boekwinkels en in de media komen ook weinig boeken voorbij.
Leesbevordering is het systematisch en structureel aanbieden van activiteiten met als doel de bereidheid tot lezen, de waardering voor het boek en het plezier in lezen te ontwikkelen.
Waarom is leesplezier belangrijk? Als een kind met plezier een boek heeft gelezen, zal het daarna sneller een nieuw boek oppakken. In 2020 publiceerden de Raad voor Cultuur en de Onderwijsraad hun advies 'Lees! Een oproep tot een leesoffensief' om jongeren vaker, met meer plezier en beter te laten lezen.
“Een vast moment kan erg goed werken”, zegt Walraven. “Maar geen vast tijdstip. Je dagindeling varieert per dag, dus kun je beter met jezelf afspreken om voor het slapen te lezen, dan om stipt om 22.00 uur te lezen. Je kunt natuurlijk ook voor een ander moment op de dag kiezen.”
Je kunt een tekst op verschillende manieren lezen: oriënterend, zoekend, globaal of actief. Daarnaast kun je grote hoeveelheden tekst op verschillende manieren samenvatten.
De mate waarin een leerling plezier beleeft aan het lezen van boeken. Het bevorderen van het leesplezier is een belangrijke doelstelling, maar ontstaat alleen in een stimulerende leesomgeving.
Lezen is brandstof voor het brein
Lezen is een bijzonder krachtig middel om het brein te prikkelen. Voor het lezen zijn vele hersenfuncties nodig: de waarneming, de taal, het geheugen, het redeneren en het voorstellingsvermogen, de aandacht, en het vermogen om te selecteren tussen hoofd- en bijzaken.