Actief luisteren bestaat uit: iemand je volle aandacht geven, belangstelling tonen, iemand de ruimte geven zijn verhaal te doen, laten merken dat je aandachtig bent met een samenvatting, vragen stellen, doorvragen en feedback geven.
Een actieve luisterhouding wil zeggen dat je rechtop zit of staat,schouders gedraaid richting je gesprekspartner, hem of haar aankijkt (niet strak aankijken, want dan gaan mensen zich ongemakkelijk voelen) en een gezichtsuitdrukking hebben die past bij de situatie (bij een triest verhaal kun je niet gaan glimlachen).
Luister met heel je lichaam en voel dus ook de energie van de ander. Vraag hoe het probleem opgelost kan worden. Geef je advies of mening enkel als daar om gevraagd wordt. Wanneer mensen je een vraag stellen: vraag ze waarom ze je die vraag stellen, en vraag ze op te helderen wat ze bedoelen.
Luister zonder oordeel: Concentreer je op de inhoud van wat A zegt en observeer hoe hij het vertelt; gebaren, mimiek, stem, etc. Observeer om het straks terug te kunnen geven."
Bij passief luisteren hoor je de spreker praten, maar doe je verder niets. Bij actief luisteren gebruik je een patroon waarbij je op een positieve manier betrokken blijft bij je gesprekspartner. Je hoort niet alleen dát er iets gezegd wordt, je probeert ook daadwerkelijk te begrijpen wát er gezegd wordt.
Zorg voor een open houding
Hoe comfortabel het ook is, probeer je armen en benen nooit te kruisen. Met deze gesloten houding scherm je jezelf af voor een open benadering. Het is beter om je armen ontspannen op tafel te leggen en je benen stevig op de grond te plaatsen.
Een actieve luisteraar zijn betekent bewust letten op wat we horen. Een van de uitdagingen van onze huidige tijd is dat mensen vaak multitasken, wat de kwaliteit van ons luisteren in gevaar brengt. Je kunt bijvoorbeeld niet je aandacht volledig op een gesprek richten als je appt of aan het surfen bent op het internet.
Passief luisteren is: Aanhoren wat de ander tegen u zegt, zonder dat u zich daadwerkelijk inspant om te begrijpen welke 'boodschap' er misschien verborgen zit achter de woorden van degene met wie u contact hebt. U bent eigenlijk meer bezig met wat u zelf te zeggen hebt.
Luisteren vraagt weinig van onze hersencapaciteit. Er is genoeg ruimte over om met onze gedachten af te dwalen. Dat doen we vooral bij mensen die we liefhebben of goed kennen. We denken te weten wat ze gaan zeggen.
De reden dat mensen tijdens een gesprek zo slecht naar elkaar luisteren is doordat ze zich niet concentreren op wat de ander zegt, maar vooral bezig zijn met het nadenken over wat ze dadelijk zelf zullen gaan zeggen. Hierdoor zijn ze niet meer gefocust op wat de ander daadwerkelijk vertelt.
Het is even belangrijk, of misschien nog wel belangrijker dan praten. Door te luisteren ontstaat er namelijk begrip tussen jou en je gesprekspartner. Je begrijpt beter hoe iemand anders denkt en komt zo dichter tot elkaar. Ook zorgt luisteren ervoor dat je gesprekspartner zich gewaardeerd en gehoord voelt.
Vorm van zelfgerichtheid, 'narcisme', waarbij iemand op een verhaal van iemand anders alleen maar reageert met het delen van zijn eigen ervaringen.
bereid je vragen niet voor terwijl de ander praat: doe dit voor het gesprek of haak in op wat werd gezegd. praat niet over jezelf, laat de ander praten en stel vragen: hou het kort als het over jezelf gaat, zo interessant ben je nu ook weer niet.
Actief luisteren is niet alleen horen wat de ander zegt, maar ook proberen te begrijpen wat de ander zegt. Bovendien stellen luistervaardigheden je in staat de ander te laten weten dat je luistert, de ander zijn verhaal te laten vertellen, en, wanneer dat nodig is, te laten verduidelijken.
Wat is lichaamstaal? Lichaamstaal (of non-verbale communicatie) is de taal die we spreken met ons lichaam. Mensen communiceren onbewust en bewust via dat wat ze zonder woorden met hun lijf doen. Aan lichaamstaal kun je vaak zien wat mensen voelen of denken zonder dat ze het zeggen.
Vervolges hebben we de meest ontspannen houding in zit, wanneer we onze voeten plat op de grond zetten. De knieën staan daarbij op ongeveer heupbreedte. Dit geeft het meeste ontspanning aan de benen. Voel ook even bewust naar de spanning in de bovenbenen, indien u deze voelt, probeer dez bewust los te laten.
Gesloten of open houding
Iemand die zich niet zeker voelt in het bijzijn van de ander neemt een gesloten houding aan. Dan kruist hij zijn armen of benen of houdt hij een voorwerp, bijvoorbeeld een tas, voor zich. Daarmee schermt hij zich af voor een te intieme benadering.
Reflectief luisteren is beredeneerd gissen naar wat iemand bedoelt, en dit als een soort samenvatting op een stellende manier terug geven.
De competentie: Luisteren houdt in dat je goed en actief kunt luisteren en dat dit prioriteit heeft op het moment dat je dingen bereikt wilt krijgen in een gesprek. De juiste concentratie is hierbij van belang, want je moet ook de juiste vragen kunnen stellen om meer informatie te verkrijgen.
Wat is oordeelloos luisteren? Leren luisteren zonder dat je vanuit jezelf reageert. Je luistert met als doel het verhaal van de ander totaal te achterhalen op vier niveaus: de inhoud, procedures en of processen, relatie en gevoel. Hierbij vul je niet in wat jouw eigen interpretaties van deze niveaus zijn.