Zwachtelen is nodig zolang het oedeem in uw benen nog aanwezig is. Als het oedeem (voor zover mogelijk) verdwenen is, krijgt u therapeutische elastische kousen aangemeten om ervoor te zorgen dat het oedeem niet terug kan keren.
Zwachtels worden meestal gebruikt wanneer een arm of been nog te veel oedeem heeft om een steunkous aan te meten. Zwachtels kunnen iedere dag of om de paar dagen opnieuw omgedaan worden. Meestal is het zwachtelen van alleen het onderbeen voldoende. Ook een arm kan gezwachteld worden.
Heeft u geen wond? Dan mogen de zwachtels 3 tot 7 dagen blijven zitten. U mag de zwachtels er niet afhalen om te gaan douchen.
Dit verband moet u dag en nacht laten zitten, tot het moment van de volgende behandeling. De tijd tussen de verschillende zwachtel behandelingen varieert van enkele dagen tot 1,5 week.
'Zwachtel bij een cliënt eerst één been, niet beide'
'Als iemand hartfalen heeft, heeft het hart minder pompkracht. Hierdoor kan iemand kortademig of benauwd raken, want er wordt extra vocht vastgehouden', legt Melis uit. 'Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart.
' Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart, legt Melis uit. 'Dit kan soms wel tien liter vocht zijn. Bij hartfalen is het hart hier niet op voorbereid en kan dit fataal aflopen: de cliënt gaat dood. '
Als de tenen wit zijn na het zwachtelen, kan dat duiden op een bloedvat probleem. De zwachtel moet dan verwijderd worden. - Doorlekken van het verband. - Afzakken verband (minimaal 5 cm).
Er kunnen complicaties ontstaan bij het verkeerd zwachtelen. De complicaties die het meest ontstaan zijn venster-oedeem, striemen of blaren, droge geïrriteerde huid, dat het verband te los zit. Het kan ook zo zijn dat het verband te strak staat, waardoor de patiënt pijn ervaart.
Voorkom drukplekken door zwachtels glad en zonder kreukels aan te brengen. Pijn en blauwe tenen of vingers na het zwachtelen kunnen duiden op te strak zwachtelen. Raadpleeg de behandelend arts als de pijn na het opnieuw zwachtelen aanhoudt. Als de tenen wit blijven, raadpleeg dan ook de behandelaar.
De zwachtels worden één of twee keer per week aangelegd. De zwachtels blijven dag en nacht zitten. De meeste patiënten kunnen met de zwachtels om gewoon auto rijden. Misschien passen door de zwachtels uw schoenen niet meer.
Draag de kous van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. Nooit gedurende de nacht. Ervaart u klachten als vocht, verkleuring of pijn? Draag dan dagelijks de steunkous, ook al is uw 'termijn' voorbij, dat helpt om grotere problemen op langere termijn te voorkomen.
Als de druk van de zwachtels u pijn doet, kunt u daar zelf iets aan doen. Verwijder de zwachtels niet té snel. Wandel – zo mogelijk – eens tien minuten, zonder stoppen. Als de pijn na deze inspanning weg is, dan zitten de zwachtels goed.
Het been van de cliënt wordt in de juiste houding gebracht waarna het tricot buisverband en/of polsterwatten worden aangebracht. Vervolgens wordt(en) de eerste zwachtel(s) aangelegd over het gehele onderbeen. Daarna wordt het been opnieuw gezwachteld, maar dan in tegengestelde richting van de eerste laag.
Hoe herken ik oedeem? Oedeem in de benen is niet moeilijk te herkennen: als u uw vinger enige tijd stevig in de huid drukt en dan weghaalt, ziet u een putje in het been. Kortademigheid, vooral bij inspanning of bij plat liggen ('s nachts), kan een teken zijn van oedeem in de longen.
Iets blauwe verkleuring van de tenen is normaal na het zwachtelen. De blauwe kleur moet verdwijnen als u loopt of als u uw benen beweegt. Zo niet, dan moeten de zwachtels opnieuw worden aangelegd. U kunt ook thuis door moeten gaan met zwachtelen, dan zal de arts dit met u bespreken.
Omdat het onderbeen niet overal gelijkmatig rond is, zal de druk die de zwachtel uitoefent niet overal gelijk zijn. Door te polsteren met watten (holtes opvullen) maak je het been egaal van vorm waardoor de druk optimaal verdeeld wordt over het been.
Als zwachtelen voor de nacht geen oplossing (meer) is voor hardnekkige of sterk in omvang wisselend lymfoedeem en er toch druk vereist is om het onder controle te houden, kan een niet-elastisch verband worden aangemeten. Dit aanmeten wordt gedaan door iemand die hiervoor speciaal is opgeleid.
Bij ontstekingsprocessen zullen weefselontstekingsmediatoren (histamine) de capillairen meer doorlaatbaar maken, waardoor vocht zal uittreden uit de bloedbaan. Bij een verhoogde veneuze druk zal de capillaire druk toenemen, waardoor de capillaire doorlaatbaarheid toeneemt en oedeem in de benen ontstaat.
Wasvoorschrift zwachtels
Na iedere behandeling krijgt u de gebruikte zwachtels mee naar huis om te wassen. Verwijder vóór het wassen de resten van pleisters. Was de zwachtels tot maximaal op 95 graden Celsius. Laat de zwachtels liggend drogen (niet in de droger doen of op de verwarming leggen).
Gebruik lange-rek-zwachtels bij immobiele cliënten (niet ambulante compressietherapie) of bij cliënten bij wie de zwachtels vaak verschoond moet worden. Over de wijze van zwachtelen met lange-rekzwachtels bestaat geen consensus, maak hierover afspraken en ook over gebruik één of twee zwachtels.
Ook kan er door het zwachtelen in één keer veel vocht in de bloedbaan komen. Dit leidt bij sommige mensen tot benauwdheid. Mocht u benauwdheid ervaren, neem dan contact met ons op.
Deze zwachtels met een korte rek hebben een hoge werkdruk en een lage rustdruk en werken vooral bij mensen die regelmatig rondlopen. Lange rek zwachtels zorgen daarentegen voor een hoge werkdruk en zijn geschikt voor mensen die minder mobiel of immobiel zijn.
Zwachtelen van de benen vergt oefening en inzicht. Onzorgvuldig aanleggen van het drukverband kan gezondheidsrisico's met zich mee brengen. Het grootste risico is dat een te strak aangelegd verband leidt tot verminderde doorbloeding en weefselschade. Bij lange-rekzwachtels is dit risico nog groter.